Όταν οι Γάλλοι σπουδάζουν τα Ελληνικά στο πανεπιστήμιο

Μία Γαλλίδα, πριν από αρκετά χρόνια, ορκίστηκε ότι θα μάθει Ελληνικά. Με κάθε τρόπο. Ήταν μόλις 7 χρονών. Είχε ταξιδέψει με τους γονείς της στην Ελλάδα για πρώτη φορά και άκουσε τους στίχους του Νταλάρα. Αποφάσισε ότι θα μάθαινε Ελληνικά για να μπορεί να καταλαβαίνει τα τραγούδια του. Κι αυτό έκανε. Αποστολή στο Στρασβούργο: Γιώργος Λαμπίρης Η συγκεκριμένη γυναίκα, καιρό αργότερα, υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στα Νέα Ελληνικά και συγκεκριμένα στη Γλωσσολογία. Σήμερα εργάζεται σε ελληνικό εκδοτικό οίκο και ζει στην Ελλάδα. Καθηγητής της ήταν ο Αστέριος Αργυρίου στην έδρα Νεοελληνικών Σπουδών, στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Ο ίδιος βρέθηκε στη γαλλική πόλη στα 24 όταν έφυγε από την Ελλάδα με υποτροφία, για να κάνει το μεταπτυχιακό του. Και από τότε διαμένει μόνιμα εκεί.

«Η Ελλάδα είναι κομμάτι του ευρωπαϊκού πολιτισμού, κάτι που αναγνωρίζουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι. Η χώρα μας άφησε βαριά παρακαταθήκη στην Ευρώπη», λέει με νόημα. Υπηρέτησε για 39 χρόνια το συγκεκριμένο τμήμα, αποτελώντας βασικό φορέα των νέων ελληνικών γραμμάτων, συστήνοντας βιβλιοθήκη ελληνικών γραμμάτων, η οποία σήμερα έχει στη διάθεσή της 5.500 βιβλία. Στο ερώτημα εάν οι Γάλλοι μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα, η απάντηση είναι θετική. Ζωντανή απόδειξη αποτελεί ο ίδιος ο καθηγητής Αργυρίου. Εξηγώντας το φαινόμενο να μαθαίνουν οι γαλλόφωνοι Ελληνικά, υποστηρίζει ότι ο γάλλος φοιτητής διαλέγει τα Νέα Ελληνικά γιατί από μικρό παιδί επισκεπτόταν με τους γονείς του την Ελλάδα. Αλλά και γιατί οι γονείς του ίσως δίδασκαν ως καθηγητές τα Αρχαία Ελληνικά. Κι εκείνο μεγάλωσε με συγκεκριμένες επιρροές. Επίσης, αρκετά συχνά οι μαθητές διδάσκονται Αρχαία Ελληνικά στο γαλλικό σχολείο ή στο πανεπιστήμιο. Στη συνέχεια επιζητούν να γνωρίσουν τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Αυτή τη στιγμή το τμήμα Ελληνικών Σπουδών στο Στρασβούργο αποτελείται από δύο τακτικούς καθηγητές και μία καθηγήτρια, έκτακτη συνεργάτιδα. Φοιτούν περισσότερα από 100 άτομα, τα οποία προτιμούν να μαθαίνουν τα Νέα Ελληνικά ως ξένη γλώσσα στο πανεπιστήμιο, σε ένα μάθημα το οποίο είναι επιλεγόμενο κι όχι υποχρεωτικό με όσες δυσκολίες συνεπάγεται η εκμάθηση της γλώσσας για ένα γαλλόφωνο.

Παράδοση στην ελληνική γλώσσα από την Αναγέννηση

«Το πανεπιστήμιο του Στρασβούργου διατηρεί μακρά παράδοση στις ελληνικές σπουδές από την εποχή της Αναγέννησης. Πάντοτε διδάσκονταν τα Αρχαία Ελληνικά. Λόγω της αλλαγής εθνικότητας ως γερμανικό, αλλά και ως γαλλικό αργότερα -ακολουθώντας τις ιστορικές εξελίξεις- είχε πάντοτε τουλάχιστον μία έδρα ελληνικών σπουδών, βυζαντινών σπουδών, αρχαίας ελληνικής ιστορίας ή αρχαιολογίας». Το τμήμα των νέων ελληνικών ιδρύθηκε το 1960. Ο πρώτος έλληνας καθηγητής του τμήματος ήταν ο Μιχάλης Σετάτος. Ωστόσο ο ίδιος δεν παράμεινε στη γαλλική πόλη. Ήθελε να ολοκληρώσει το διδακτορικό του και να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Την πρώτη χρονιά με… δυόμισι φοιτητές και τη γυναίκα του καθηγητή

«Έτσι, το 1962 διόρισαν εμένα στο συγκεκριμένο τμήμα. Την πρώτη χρονιά, είχα μόλις 3 φοιτητές. Για την ακρίβεια… δυόμισι. Εκτός από τους δύο άνδρες φοιτητές, παρακολουθούσε τα μαθήματα και μία φοιτήτρια, η οποία ήταν η γυναίκα του καθηγητή που επέβλεπε το τμήμα, δεδομένου ότι κατείχα το βαθμό του λέκτορα και δεν είχα δικαίωμα ούτε να υπογράψω εξετάσεις. Επομένως έπρεπε να υπάρχει ένας τακτικός καθηγητής, ο οποίος θα επέβλεπε τις διαδικασίες. Ο μόνος τρόπος για να το κάνει, ήταν να στέλνει τη γυναίκα του στα μαθήματα. Θυμάμαι μάλιστα ότι τα μόνα βιβλία που είχα στη διάθεσή μου ήταν μία γραμματική και μία μέθοδο διδασκαλίας των Νέων Ελληνικών, τα οποία είχε αγοράσει το πανεπιστήμιο. Σταδιακά αρχίσαμε να οργανώνουμε τη βιβλιοθήκη και τις υπόλοιπες δομές του τμήματος», εξηγεί ο Αστέριος Αργυρίου.

«Δεν δεχόμουν τους Έλληνες στο τμήμα»

Τον ρωτάω εάν παρακολουθούν Έλληνες τα μαθήματα του συγκεκριμένου τμήματος. Κι εκείνος απαντάει θετικά, με μία… απαραίτητη διευκρίνιση. «Είχα ως πολιτική να μη δέχομαι Έλληνες στα μαθήματά μου. Ήταν σαν να κορόιδευαν, καθότι έπαιρναν τα μαθήματά μου ως επιλογής για να μπορούν να εξασφαλίζουν ευκολότερα ένα καλό βαθμό, δεδομένου ότι ήταν η μητρική τους γλώσσα. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσε το μάθημα πολιτισμού, όπου έρχονταν και κάτι μπορούσαν να μάθουν κατά τη διάρκειά του». Το συγκεκριμένο τμήμα περιλαμβάνει μία τακτική έδρα, κάτι το οποίο σύμφωνα με τον κύριο Αργυρίου είναι σημαντικό. Έτσι, ο τακτικός καθηγητής έχει δικαίωμα να χρηματοδοτείται για την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων. Επιπλέον διευθύνει διατριβές και συμμετέχει σε όλα τα πανεπιστημιακά συμβούλια.

Η… επαγγελματική αποκατάσταση

«Όσοι περάσουν από εκεί, μπορούν να αποκτήσουν δίπλωμα νεοελληνικών σπουδών. Πρόκειται για πανεπιστημιακό δίπλωμα. Ωστόσο δεν σχετίζεται με το εθνικό δίπλωμα, αντίστοιχο με το δικό μας πτυχίο, το οποίο έχει εθνική ισχύ», συμπληρώνει. «Παρόλ’ αυτά αρκετοί κάτοχοι του διπλώματος νεοελληνικών σπουδών έχουν δικαίωμα να διδάξουν νέα ελληνικά σε κάποιο γαλλικό σχολείο μέσης εκπαίδευσης, εφόσον είναι διορισμένοι καθηγητές κάποιας άλλης επιστήμης, όπως η Ιστορία ή τα Αρχαία Ελληνικά. Επίσης μπορούν να διοριστούν ως διερμηνείς στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, αρκετοί από τους μαθητές μου διορίστηκαν αργότερα ως μεταφραστές σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς ή υπάλληλοι σε γαλλικά προξενεία», λέει ο κύριος Αργυρίου. «Είχα δύο περιπτώσεις φοιτητών μου, οι οποίοι κατέκτησαν το δίπλωμα των Νέων Ελληνικών. Ο ένας είναι καθηγητής γαλλικής φιλολογίας και ο άλλος καθηγητής κλασικής φιλολογίας. Και οι δύο όμως δίδαξαν Νέα Ελληνικά στο γαλλικό λύκειο και στο γαλλικό γυμνάσιο». Στο ερώτημα γιατί οι Γάλλοι μαθαίνουν ελληνικά, έχει έτοιμη την απάντηση. «Για τους Γάλλους η εκμάθηση των Νέων Ελληνικών είναι μεράκι. Το κάνουν επειδή τους αρέσει η ιστορία της Ελλάδας. Και η γλώσσα φυσικά», καταλήγει.   Δείτε όλα τα θέματα του Weekend