Ένα ταξίδι στο χρόνο μέσω του ελληνικού ιστορικού μουσείου κέρινων ομοιωμάτων

Όποιος έχει επισκεφτεί τα Ιωάννινα σίγουρα θα έχει ακούσει για ένα μουσείο διαφορετικό. Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας με τα Κέρινα Ομοιώματα του Παύλου Βρέλλη. Μία επίσκεψη που αξίζει να κάνει όποιος βρεθεί στην πρωτεύουσα της Ηπείρου.

Η ιστορία του καλλιτέχνη και το Μουσείο

Ο Παύλος Βρέλλης γεννήθηκε στα Ιωάννινα στις 25/3/1923 και σε ηλικία 4 ετών έχασε τη μητέρα του. Εννέα χρόνια αργότερα χάνει και τον πατέρα του οπότε και μεγαλώνει με τη θεία του, αδερφή της μητέρας του, η οποία ήταν και παιδαγωγός. Η γυναίκα αυτή με τη σπουδαία καλλιτεχνική αγωγή, τον επηρέασε βαθύτατα στην πορεία του. Καλλιτεχνική φύση από την παιδική του ηλικία, ζωγράφιζε πάνω σε ξύλα και πέτρα. Στην εφηβεία τον συλλαμβάνουν μαζί με άλλα παιδιά οι Γερμανοί, κατά την περίοδο της Κατοχής και τον χρησιμοποιούν για να καθαρίζει απομεινάρια πολεμικού υλικού, που δεν είχε εκραγεί. Ακόμη κι εκεί, στη φυλακή το ταλέντο του δεν φυλακίζεται και αν και ζει σαν μελλοθάνατος σκαλίζει απλά αντικείμενα σε ξύλο. Ο Παύλος Βρέλλης μπαίνει το 1945 στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία και να αποφοιτά το 1947. Μόλις σε ηλικία 23 ετών και πριν μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών ξεκινά να φτιάχνει προτομές. Με τα χρόνια τον κερδίζει η ζωγραφική και η γλυπτική και ιδρύει και την δική του σχολή. Το 1975, σαν πείραμα μιας κατάστασης που θα βοηθά το «διδάσκοντα» να παρουσιάσει με μοναδικό τρόπο το ιστορικό θέμα που επιθυμεί, διάλεξε να εκθέσει το πρώτο θέμα που δημιούργησε, το «Κρυφό Σχολειό». Έτσι μεταμόρφωσε κυριολεκτικά ένα χώρο και τον ζωντάνεψε δημιουργώντας ανθρώπινες μορφές από κερί, οι οποίες έχουν και το ρόλο των πρωταγωνιστών και είναι μάλιστα σε φυσικό μέγεθος. Ένας χώρος που σε ταξιδεύει, αλλά είναι αρκετά μικρός για τόσο σπουδαίο και πλούσιο έργο και όραμα που είχε ο καλλιτέχνης. Το 1983 αγοράζει με το εφάπαξ του ένα χώρο 17 στρεμμάτων, στο χωριό Μπιζάνι στα Ιωάννινα και εκεί με κόπο ετών και τεράστια προσωπική εργασία φτιάχνει ένα πραγματικό διαμάντι, το μουσείο που σήμερα δέχεται εκατοντάδες επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα. Διαμόρφωσε τον εξωτερικό χώρο ώστε να μη δημιουργεί «οπτική μόλυνση» στο περιβάλλον και φύτεψε δεκάδες δέντρα στον προαύλιο χώρο. Το μουσείο το οποίο αρχίζει να δέχεται επισκέπτες στις 31/7/1995 έχει διαμορφωθεί σε ανάλογα επίπεδα (παράλληλα, συνάλληλα, διάλληλα) και δημιουργεί έτσι ένα χώρο απολύτως μοναδικό που μόνο όποιος τον επισκέπτεται μπορεί να το αντιληφθεί απόλυτα. Ο σκοπός του Παύλου Βρέλλη, που έφυγε από τη ζωή το 2010, πέτυχε και ο ίδιος κατάφερε να δημιουργήσει την αναπαράσταση ιστορικών γεγονότων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, σε φυσικό μέγεθος μέσα στο μουσείο φτιάχνοντας τα πρόσωπα από κερί τόσο πετυχημένα ώστε να νομίζεις ότι σε κοιτούν στα μάτια ζωντανοί άνθρωποι. Όλα τα επίπεδα και τα ιστορικά γεγονότα που αναπαρίστανται είναι σχεδιασμένα και φτιαγμένα με απόλυτη λεπτομέρεια. Χαρακτηριστικό της προσωπικής εργασίας για να φτιαχτεί το μουσείο είναι τα εξής λόγια του όπως διασώζονται σήμερα και αναφέρονται στην ιστοσελίδα του μουσείου «άρχισα να σχεδιάζω στο δάπεδο, με μια κιμωλία, το πρώτο μου θέμα: τις φυλακές (βρίσκονται 2,50 μέτρα πάνω από το δρόμο που ήρθαμε). Τοποθέτησα λίγα τούβλα στις ακραίες διαστάσεις και στη συνέχεια ύψωσα επιφάνειες από φελιζόλ 2X1 μέτρων γύρω-γύρω, καθώς επίσης και τα χωρίσματα των διαδρόμων. Αυτό έκαμα σ’ όλες τις αίθουσες πάντα, για να δω τόσο τον όγκο του θέματος, όσο και τη λειτουργικότητά του». Το Μουσείο φιλοξενεί περίπου 150 κέρινα ομοιώματα σε φυσικό μέγεθος -πράγμα που το κάνει και τόσο εντυπωσιακό- και 36 ιστορικά θέματα που σε ταξιδεύουν σε μια διαδρομή στο χρόνο νομίζοντας πολλές φορές ότι είσαι παρών στα γεγονότα. Αυτό σίγουρα ήθελε και ο καλλιτέχνης, να φεύγει ο επισκέπτης ζώντας την κάθε ιστορική στιγμή, να γίνεται ένα με αυτήν. Βουνά, σπηλιές, εκκλησίες, διάδρομοι με ανηφόρες και κατηφόρες και παλιά οικήματα, πρόσωπα που σε κοιτούν κρυφά και όταν τα αντιληφθείς θαρρείς πως θα σου μιλήσουν. Αυτό είναι το μουσείο Κέρινων Ομοιομάτων. Η ιστορία της Ελλάδας ζωντανή, αυτό που ήθελε και ο ίδιος ο Βρέλλης. Το Κρυφό Σχολειό και οι Κλέφτες και Αρματολοί είναι δύο μόνο από τα δεκάδες εντυπωσιακά έργα τέχνης του. Στη Σφαγή του Αλή Πασά θα σταθείς ώρα για να δεις τις δεκάδες λεπτομέρειες που δεν είχες προσέξει με την πρώτη ματιά και η Κυρά Βασιλική νομίζεις ότι θα σου μιλήσει. «Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει χρήματα, αλλά αυτός που προσφέρει. Και εγώ είμαι πλούσιος, γιατί κατάφερα και πρόσφερα στον Έλληνα τούτο το έργο». Και είναι πράγματι ένα σπάνιο έργο στην χώρα μας που ανταμείβει όποιον το γνωρίσει από κοντά.

Φωτογραφίες από την επίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου vrellis.gr. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend