Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, το 1988, εμφανίστηκε μία εθνική ομάδα, που τάραξε τα νερά του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Αυτή ήταν η Ζάμπια, που σόκαρε τους πάντες, κερδίζοντας την Ιταλία με το εντυπωσιακό 4-0, ενώ τερμάτισε στην 5η θέση της διοργάνωσης. Η «όρεξη» άνοιξε, με επόμενους στόχους την κατάκτηση ενός Κόπα Άφρικα, αλλά και τη συμμετοχή για πρώτη φορά σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Το τελευταίο δεν έμελλε να γίνει ποτέ (ούτε καν μέχρι σήμερα), αφού η φημισμένη φουρνιά των «χάλκινων σφαιρών» ή αλλιώς «Τσιπόπολο» – που φάνταζε ικανή για να τα καταφέρει – ξεκληρίστηκε κατά τη διάρκεια των προκριματικών του Μουντιάλ του 1994.
Η ομάδα είχε αγώνα κόντρα στην Σενεγάλη και στις 27 Απριλίου 1993 ταξίδευε για το Ντακάρ. Είχε ναυλωθεί αεροσκάφος της πολεμικής αεροπορίας της χώρας (DHC-5D Buffalo), το οποίο είχε κατασκευαστεί το 1975 και από τα τέλη του 1992 έως τον Απρίλιο του 1993 είχε αποσυρθεί για ανακαίνιση. Και μπορεί στις δοκιμαστικές πτήσεις να διαπιστώθηκαν προβλήματα με τα φίλτρα λαδιού και κάποια κομμένα καλώδια, εντούτοις η πτήση θα γινόταν κανονικά, ενώ λόγω της μεγάλης απόστασης το αεροπλάνο θα έκανε τρεις στάσεις για ανεφοδιασμό, πριν φτάσει στον τελικό προορισμό του. Την πρώτη στην Μπραζαβίλ του Κονγκό, τη δεύτερη στην Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν και την τρίτη στο Αμπιτζάν της Ακτής Ελεφαντοστού. Μόνο που η πορεία του ίσα που πρόλαβε να φτάσει στα μισά της διαδρομής.
Μετά την πρώτη στάση στην Μπραζαβίλ διαπιστώθηκε εκ νέου πρόβλημα, ωστόσο το αεροπλάνο συνέχισε κανονικά το ταξίδι του. Έφτασε κανονικά στην Λαμπρεβίλ, όμως λίγα λεπτά μετά την απογείωσή του «έχασε» τον αριστερό κινητήρα του, που πήρε φωτιά. Για άγνωστους λόγους (κάποιοι είπαν για λάθος ένδειξη και κάποιοι για κούραση από προηγούμενο ταξίδι) ο πιλότος αποφάσισε να σβήσει και τη δεξιά μηχανή, με αποτέλεσμα το αεροσκάφος να χάσει ύψος και να συντριβεί στον Ατλαντικό Ωκεανό, μόλις 500 μέτρα από την ακτή.
Μέσα στο αεροπλάνο βρίσκονταν 18 ποδοσφαιριστές της εθνικής Ζάμπιας, το τεχνικό τιμ, ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, ένας δημοσιογράφος και το πενταμελές πλήρωμα. Σύνολο 30 άτομα. Όλοι τους ανασύρθηκαν νεκροί. Στην Ζάμπια κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος, με μία ολόκληρη χώρα να θρηνεί για τους ήρωες της. Οι εικόνες κατά την άφιξη των σωρών στην πρωτεύουσα Λουσάκα ήταν σπαρακτικές. Χιλιάδες κόσμου βρέθηκαν στη διαδρομή από το αεροδρόμιο μέχρι το «Στάδιο της Ανεξαρτησίας», όπου 30 φέρετρα απλώθηκαν κατά μήκος του αγωνιστικού χώρου, πριν ενταφιαστούν.
Η επόμενη μέρα βρήκε την Ζάμπια με μόλις δύο διεθνείς ποδοσφαιριστές στη σύνθεσή της. Ήταν αυτοί που είχαν γλιτώσει, καθώς δεν επέβαιναν στη μοιραία πτήση. Ο τραυματίας Τσαρλς Μουσόντα και ο αρχηγός της ομάδας, Καλούσα Μπουάλια, ο οποίος είχε αγώνα με την Αϊντχόφεν και θα μετέβαινε μόνος του στην Σενεγάλη. Στους ώμους του τελευταίου έπεσε και το βάρος της δημιουργίας μιας νέας εθνικής ομάδας. Άρχισαν να γίνονται δοκιμαστικά ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών, ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες συνέβαλλαν χρηματικά, αλλά και με τεχνογνωσία.
Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν, καθώς κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, τον αμέσως επόμενο χρόνο η Ζάμπια έφτασε μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής, όμως η πραγματική «λύτρωση» ήρθε 18 χρόνια και 9 μήνες μετά την τραγωδία. Στην Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν και μόλις κάποιες εκατοντάδες μέτρα από το σημείο της συντριβής του μοιραίου αεροσκάφους, η εθνική ομάδα της χώρας αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Αφρικής, κερδίζοντας στα πέναλτι την Ακτή Ελεφαντοστού. 18 εκτελέσεις, 18 χρόνια μετά, λύτρωσαν τις ψυχές των 18 αδικοχαμένων ποδοσφαιριστών και όλων των υπόλοιπων, που είχαν πετάξει στον ουρανό την 27η Απριλίου 1993.
Το συγκεκριμένο δυστύχημα αποτέλεσε έμπνευση για τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ, με την ονομασία Eighteam, που περιγράφει την πραγματική ιστορία της εθνικής Ζάμπιας, ξεκινώντας από την τραγωδία του 1993 και φτάνοντας μέχρι τη δόξα του 2012.
Πηγή:
