Η πρώτη πόρτα ανοίγει με βραδύτητα. Με απόλυτη συνέπεια στις κινήσεις. Σαν να ξέρει ότι και να τη σπρώξει κάποιος με δύναμη, εκείνη θα παραμείνει το ίδιο συνεπής στην αργόσυρτη πορεία της. Η πράσινη σιδερένια πόρτα στο -κατά τους λάτρεις των τύπων- κατάστημα κράτησης ανηλίκων Αυλώνα. Κατά το κοσμικότερο, φυλακές ανηλίκων Αυλώνα.
Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Μια δεύτερη πόρτα, το ίδιο συνεπής, περιμένει λίγα μέτρα μετά. Ο φύλακας ξεκλειδώνει, και μας καλημερίζει.
«Ένας δημοσιογράφος, ένας φωτογράφος;», ρωτάει κοιτάζοντας προς το μέρος μας.
«Ναι…», η απάντηση μας.
«Ωραία… Ταυτότητες έχετε;», ξαναρωτάει.
Σπεύδουμε να τις παραδώσουμε. Ταυτόχρονα εκείνος μας ενημερώνει ότι τα κινητά στο χώρο της φυλακής, απαγορεύονται. Κατόπιν ζητάει να τα κλειδώσουμε στους πλευρικούς φωριαμούς επισκεπτών και να κρατήσουμε το κλειδί. Αφού δοκιμάζουμε σε έναν ή δύο από αυτούς, διαπιστώνουμε ότι οι αφαλοί είναι χαλασμένοι. Στον τρίτο παρόλ’ αυτά η κλειδαριά λειτουργεί αδιατάραχτη.
Ανασύρουμε από τις τσάντες μας τα απολύτως χρειαζούμενα. Φωτογραφική μηχανή, δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι, ένα μπουκάλι νερό. Προχωράμε στην αίθουσα ελέγχου, περνάμε τη μαγνητική πύλη. Εντοπίζει μερικά ξεχασμένα κέρματα σε μία τσέπη. Τα αφήνουμε στην άκρη. Ο έλεγχος είναι πλέον επιτυχής.
«Περάστε», λέει ο φύλακας.
Αφήνουμε την είσοδο, ένα καλά προστατευμένο τσιμεντένιο κουβούκλιο. Μοιάζει απόρθητο για επίδοξους εισβολείς ή επίδοξους δραπετεύοντες του κτιρίου. Καλυμμένο με συρματοπλέγματα και αγκάθινο περιστρεφόμενο σύρμα.
Μας παραλαμβάνει ένας ένστολος βαθμοφόρος και μας καθοδηγεί στο σχολείο. Κοιτάζοντας στιγμιαία πίσω, πριν μία ακόμα σιδερόφρακτη πόρτα κλειδώσει στο πέρασμά μας, βλέπω το περιτοίχιο της φυλακής. Γύρω στα τέσσερα μέτρα μπόι, βρίσκεται σε κάποια απόσταση μπροστά από την είσοδο του σχολείου και περιμετρικά των κτιρίων της φυλακής.
Μπαίνουμε σε μία αίθουσα διδασκαλίας. Παρόντες, η διευθύντρια των φυλακών, Μαρίνα Μπούκη, ο διευθυντής του σχολείου, Πέτρος Δαμιανός, φορείς των υπουργείων Δικαιοσύνης και Παιδείας. Μαζί τους αρκετοί από τους ανήλικους κρατούμενους που μοιάζουν να βιάζονται. Διπλομετρούν τις μέρες που τους χωρίζουν από την αποφυλάκιση.
Άλλος βρίσκεται εκεί για μικροποσότητες ναρκωτικών, άλλος για μεγαλύτερες. Κάποιος άλλος για μικροκλοπές. Άλλος δολοφονία. Όλοι σε σύγκρουση με τα προστάγματα της Δικαιοσύνης. Καταδικασμένοι για υπερβάσεις του νόμου μιας οργανωμένης πολιτείας.
Οι τέσσερις επιτυχόντες στις Πανελλαδικές
Στις φυλακές τιμώνται σήμερα, τέσσερις νέοι άνθρωποι που πέτυχαν στις Πανελλαδικές. Αν ασπαστούμε το απόφθεγμα του Βίκτωρος Ουγκώ, πως εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή, τότε, αυτοί, ίσως αποτελέσουν τον καθρέφτη για εκείνους που θα τους ακολουθήσουν.
Καθώς βγαίνω για λίγο έξω από τη στενόμακρη αίθουσα, βλέπω ένα γήπεδο μπάσκετ. Στέκομαι και χαζεύω δυο ομάδες που εκτονώνουν συναισθήματα εγκλεισμού στην πορτοκαλί μπάλα. Πίσω από το κτίριο του σχολείου βρίσκονται τα κελιά. Μέσα σε πτέρυγες παραταγμένες σε απαρέγκλιτη τάξη. Η μία δίπλα στην άλλη.
Επιστρέφω ξανά στην αίθουσα. Ένας από τους κρατούμενους, εκφράζει το παράπονό του προς τους ιθύνοντες των υπουργείων, μιλώντας σπαστά ελληνικά. Λέει για το βραχιολάκι που ο νόμος επιτρέπει, αλλά τα εκάστοτε συμβούλια των φυλακών δεν δίνουν -όπως λέει- τη δυνατότητα σε πολλούς από τους κρατούμενους να βγουν από την πύλη της φυλακής με ένα από αυτά να περιβάλλει τον καρπό τους, αποσυμφορίζοντας εκτός των άλλων και τα κελιά.
«Το μόνο που σκέφτομαι, να φύγω»
«Τι τα θες. Γ….σέ τα», λέει ένας από τους κρατούμενους που πιάνουμε για λίγο την κουβέντα στο πλατύσκαλο της μαρμάρινης σκάλας που οδηγεί στον επάνω όροφο του σχολείου. «Από τη στιγμή που είμαι εδώ μέσα… Το μόνο που σκέφτομαι είναι πότε θα φύγω. Καταδικάστηκα για μικροποσότητες ναρκωτικών. Σε λίγους μήνες αποφυλακίζομαι. Και τότε θα πρέπει πια, να αντιμετωπίσω την απέλαση».
«Γενικά δεν έχω παράπονο», λέει ένας άλλος. «Γίνονται βέβαια διακρίσεις αρκετές φορές, αλλά παντού έτσι δεν είναι; Η ζωή δεν είναι το ίδιο δίκαιη με όλους… Κοιτάω τη δουλειά μου, κατεβάζω το κεφάλι και περιμένω τη στιγμή που θα βγω έξω».
Οι επιτυχόντες στις Πανελλαδικές
Ακούω το διευθυντή του σχολείου να λέει εμφατικά πως το παράδειγμα όσων πέτυχαν στις Πανελλαδικές, θα είναι «ο φάρος για τους υπόλοιπους της 2ας Λυκείου που θα δώσουν εξετάσεις του χρόνου». Ένα σχολείο ανοίγει, μια φυλακή κλείνει… Ο Ουγκώ το είπε. Και η φυλακή πρέπει να κάνει στην άκρη για να χωρέσει το σχολείο, θα μπορούσε να απαντήσει κανείς.
Στις 9 το βράδυ, οι πόρτες στα κελιά κλείνουν. Όλοι έρχονται αντιμέτωποι με τον εαυτό τους. Συνυπάρχουν στο ίδιο κελί με ανθρώπους που ποτέ δεν διάλεξαν να είναι μαζί. Άλλος διαβάζει, κάποιος θέλει να δει τηλεόραση, άλλος να πιάσει κουβέντα. Να περάσουν ει δυνατόν απαρατήρητες οι βραδινές ώρες.
Ξημερώνει. Αρχίζει να φαίνεται ο ψηλός λευκός τοίχος που περιβάλλει το προαύλιο και τα κτίρια των φυλακών. Φυλάκια διάσπαρτα στις γωνιές του περιβόλου. Εγερτήριο στις 07.15. Αμέσως μετά αναφορά στον αρχιφύλακα. Πρωινό. Μία ακόμα μέρα. Σαν όλες τις άλλες.
«Ίσως το πιο εξαντλητικό στη φυλακή είναι ότι όλες οι μέρες μοιάζουν με τις προηγούμενες. Και με αυτές που έρχονται», λέει χαμηλόφωνα ένας κρατούμενος καθώς συζητάμε στο διάδρομο. «Η μόνη που είναι θα ‘ναι αλλιώς, θα είναι η τελευταία εδώ μέσα…».
