Ο ολλανδός πειρατής που άρπαξε τον αμύθητο θησαυρό της ισπανικής αρμάδας

Κατά τον Ογδοηκονταετή Πόλεμο της Δημοκρατίας των Επτά Ηνωμένων Κάτω Χωρών εναντίον της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, ένας ιδιαίτερος ήρωας ξεπήδησε από τις αιματοβαμμένες ναυμαχίες. Κουρσάρος τρομερός και ναύαρχος κατόπιν των Ηνωμένων Επαρχιών, ο Πιέτερ Πίτερσεν Χάιν λειτουργούσε ως διευθυντής της Ολλανδικής Εταιρίας Δυτικών Ινδιών το 1628, όταν κατάφερε το ακατόρθωτο: να πιάσει την ισπανική αρμάδα της Αμερικής με τον ανυπολόγιστης αξίας αποικιοκρατικό θησαυρό του εχθρού! Παρά το ανυπολόγιστο του πράγματος που θέλει ο θρύλος, ο θησαυρός είχε ωστόσο υπολογίσιμη αξία και ήταν πράγματι ανεκτίμητη: 4 εκατομμύρια χρυσά και αργυρά δουκάτα ή 12 εκατομμύρια φλωρίνια (φιορίνια), αν προτιμάτε! Ο τεράστιος θησαυρός και η εξίσου τεράστια ναυτική επιτυχία των Ολλανδών έδωσε στην Ολλανδική Δημοκρατία όλα τα μέσα για να συνεχίσει τη μάχη κατά της Ισπανίας στην Ευρώπη για τον έλεγχο των νότιων Κάτω Χωρών (σημερινό Βέλγιο και Λουξεμβούργο), που ήταν στα χέρια των Ισπανών. Όταν θα τέλειωνε ο Ογδοηκονταετής Πόλεμος είκοσι χρόνια αργότερα (1648), οι 17 επαρχίες των Κάτω Χωρών θα έβγαιναν νικήτριες και θα δημιουργούσαν την Ολλανδική Δημοκρατία, η οποία θα εξελισσόταν σε αποικιοκρατική αυτοκρατορία με σημαντική οικονομική και ναυτική δύναμη. Κι όλα αυτά από το δώρο που έκανε ο πειρατής στην πατρίδα του, καθώς τα εκατομμύρια δουκάτα που έκλεψε από τους ισπανούς έφταναν και περίσσευαν για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο για τα επόμενα χρόνια! Ο Χάιν δεν ήταν παρά σκλάβος σε ισπανική γαλέρα που έγινε μετά κουρσάρος και άσος στο λαθρεμπόριο, γι’ αυτό και οι συμπατριώτες του του εμπιστεύτηκαν το τιμόνι της Ολλανδικής Εταιρίας Δυτικών Ινδιών το 1623, με σκοπό να προστατεύσει το ολλανδικό εμπόριο από τις ισπανικές και πορτογαλικές βλέψεις. Τρία χρόνια μετά, ο Χάιν θα γίνει αντιναύαρχος του ολλανδικού αποικιακού στόλου, όταν και θα σημειώσει την πρώτη του μεγάλη ναυτική και οικονομική επιτυχία: συλλαμβάνει όχι λιγότερα από 22 πλοία του πορτογαλικού στόλου στο Σαν Σαλβαδόρ της Βραζιλίας! Το κερασάκι στην τούρτα της κουρσάρικης δράσης του θα έρθει τον Σεπτέμβριο του 1628 σε κόλπο της Κούβας, όταν θα πέσει στα χέρια του ένα καλό τμήμα του ισπανικού στόλου που μετέφερε στην Ισπανία τα πολύτιμα μέταλλα που είχαν εξορυχτεί στις αποικίες του Μεξικού και του Περού. Και πάνω που υπολόγιζε να αποσυρθεί από την ενεργό δράση απολαμβάνοντας τους πειρατικούς κόπους μιας ζωής, τον ανακάλεσαν στην υπηρεσία της πατρίδας ως υποναύαρχο της Ολλανδικής Δημοκρατίας πια (1629). Τώρα ήταν επικεφαλής όλου του στόλου και είχε διαταγές να καθαρίσει τα νερά της Βόρειας Θάλασσας από τους πειρατές της Δουνκέρκης, που πληρώνονταν από τον βασιλιά της Ισπανίας, Φίλιππο Δ’, να διαταράζουν το ολλανδικό εμπόριο. Παρά το γεγονός ότι νίκησε και σε αυτό τον πόλεμο, ο ίδιος σκοτώθηκε στη μάχη και έγινε λαϊκός ήρωας των Κάτω Χωρών…

Πρώτα χρόνια

Ο Πιέτερ «Πιετ» Πίτερσεν Χάιν γεννιέται στις 15 (ή 25) Νοεμβρίου 1577 σε προάστιο του σημερινού Ρότερνταμ ως γιος καπετάνιου. Κι έτσι μεγαλώνει με τη ναυτοσύνη από τα γεννοφάσκια του και πριν καλά καλά καταλάβει τον εαυτό του θα βρεθεί σε εμπορικό καράβι ως ναύτης. Ο μικρός υποφέρει ωστόσο από ναυτία πάνω στο καράβι και όλοι του λένε πως δεν είναι φτιαγμένος για θάλασσα! Παρά ταύτα σφίγγει τα δόντια και συνεχίζει τα ταξίδια με τον εμπορικό στόλο της Ολλανδίας, όταν στα 20 του θα πέσει στα χέρια των Ισπανών. Μεταξύ 1598-1602 τραβά ως σκλάβος κουπί σε ισπανική γαλέρα και το μίσος του για τον εχθρό φουντώνει. Τον απελευθερώνουν το 1602 σε ανταλλαγή αιχμαλώτων των δύο χωρών, αν και δεν θα γευτεί για πολύ την ελευθερία, μιας και την επόμενη χρονιά θα ξαναπέσει στα χέρια των Ισπανών στα ανοιχτά της Κούβας. Η δεύτερη αυτή θητεία δούλου στις ισπανικές γαλέρες θα κρατήσει άλλα τέσσερα χρόνια (1603-1607). Το 1607 ο Χάιν θα προσχωρήσει στις τάξεις της νεοσύστατης Ολλανδικής Εταιρίας Ανατολικών Ινδιών (ιδρύθηκε το 1602), αν και δεν είναι σαφές αν το έσκασε από τους Ισπανούς ή αν απελευθερώθηκε σε άλλη μια ανταλλαγή αιχμαλώτων. Όπως κι αν έχει, φεύγει για την Ασία και όταν θα επιστρέψει στην Ολλανδία πέντε χρόνια αργότερα, θα έχει τον βαθμό του πλοιάρχου πάνω στο φημισμένο «Hollandia». Αυτή την εποχή θα παντρευτεί και θα εγκατασταθεί για λίγο στο Ρότερνταμ, πριν σαλπάρει και πάλι ως καπετάνιος ολλανδικού πολεμικού. Το οποίο θα επιταχθεί από τους Βενετούς το 1618 και θα περάσει τα επόμενα τρία χρόνια πολεμώντας για άλλη σημαία! Το 1621 θα εγκαταλείψει το αιχμάλωτο καράβι του και θα φτάσει από στεριά στην Ολλανδία, όπου και θα πάρει θέση στην τοπική κυβέρνηση του Ρότερνταμ μέσω των διασυνδέσεων του κουνιάδου του. Από την ίδια οδό θα εξασφαλίσει το 1623 τη θέση του αντιναύαρχου της νεοσύστατης Ολλανδικής Εταιρίας Δυτικών Ινδιών και την επόμενη χρονιά θα σαλπάρει για τις Δυτικές Ινδίες. Είναι η χρυσή εποχή του! Στη Βραζιλία θα καταλάβει για λίγο την πορτογαλική αποικία του Σαν Σαλβαδόρ οδηγώντας προσωπικά τα στρατεύματά του στο οχυρό. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς επιτίθεται σε πορτογαλικά φρούρια κατά μήκος της αφρικανικής δυτικής ακτής και μετά βάζει πλώρη για τον Ατλαντικό Ωκεανό, όπου συνεχίζει την επιδρομική εκστρατεία του κατά πορτογαλικών θέσεων, με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία. Μαθαίνει όμως πως το Σαλβαδόρ έχει ανακαταληφθεί από μια μεγάλη πορτογαλο-ισπανική αρμάδα και επιστρέφει στην Ολλανδία για να ανασυνταχθεί. Οι συμπατριώτες του, εντυπωσιασμένοι από τα κατορθώματά του, τον κάνουν επικεφαλής του νέου στόλου το 1626 κι εκείνος τους ανταμείβει με σωρεία επιθέσεων στο Σαν Σαλβαδόρ και τα παράλια της Βραζιλίας το 1627, παίρνοντας στην κατοχή του περισσότερα από 30 πορτογαλικά εμπορικά γεμάτα θησαυρούς. Άλλοτε πειρατής και άλλοτε αξιωματούχος των Ηνωμένων Επαρχιών, ο ιδιοσυγκρασιακός Χάιν έμελλε να γίνει ο πιο πετυχημένος πολεμικά και ικανός ναυτικά πλοίαρχος των Ολλανδών στην ογδοηκονταετή περιπέτειά τους με τους Αψβούργους. Παρά το γεγονός ότι είχε καρδιά κουρσάρου, ήταν επίσης σφοδρός πατριώτης, γι’ αυτό και κάτω από τις οδηγίες του κανείς από το πλήρωμά του δεν συμπεριφέρθηκε βάναυσα και μοχθηρά στον εχθρό. Επιπλέον, διατηρούσε πολύ προοδευτικές θέσεις για την εποχή αναφορικά με τους πρωτόγονους «Ινδιάνους», τους σκλάβους, τους αλλόθρησκους, ακόμα και τους εχθρούς…

Ο θησαυρός που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας

Το ημερολόγιο έγραφε Σεπτέμβριος του 1628 όταν ο αντιναύαρχος Χάιν έμαθε πάνω στη ναυαρχίδα του ότι ήταν έτοιμος να αποπλεύσει για την Ισπανία ο εχθρικός στόλος, μεταφέροντας ανείπωτο θησαυρό από τις αμερικανικές αποικίες και τις Φιλιππίνες. Όλη την ετήσια παραγωγή χρυσού και ασημιού δηλαδή από τα ορυχεία της Λατινικής Αμερικής! Μαζί του ήταν ο ναύαρχος των Ηνωμένων Επαρχιών και ένας δεύτερος αντιναύαρχος, αλλά και ένας διαβόητος πειρατής που είχε πείσει ο σχεδόν συνάδελφος Χάιν να τον ακολουθήσει, υποσχόμενος αμύθητα πλούτη. Η αιφνιδιαστική επίθεση στην ισπανική αρμάδα στη Βενεζουέλα που ονειρευόταν ο Χάιν ματαιώθηκε όταν το πλάνο προδόθηκε, εκείνος ήξερε ωστόσο ότι ο άλλος μισός στόλος των Ισπανών είχε μόλις σαλπάρει από το Μεξικό και δεν μπορούσαν να ξέρουν για τις ορέξεις των Ολλανδών. Τα 16 πλοία του ισπανικού στόλου αναχαιτίστηκαν και έπεσαν όλα στα χέρια των Ολλανδών! Πρώτα ήταν μια γαλέρα που αιφνιδιάστηκε μέσα στη νύχτα, μετά ακολούθησαν εννιά μεγάλα εμπορικά που παραδόθηκαν αμέσως, αργότερα άλλα δύο εμπορικά που διέφευγαν και στο τέλος άλλες τέσσερις γαλέρες που παγιδεύτηκαν σε κόλπο της Κούβας. Ο Χάιν είχε τώρα στα χέρια του θησαυρό αξίας 11.509.524 φιορινιών! Χρυσό, ασήμι, πολύτιμα μέταλλα και εξωτικά αγαθά δηλαδή και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερες αιματοχυσίες. Κάτω από τις εντολές του ίδιου, που ήξερε καλά τη σκλαβιά, οι Ολλανδοί δεν έπιασαν αιχμαλώτους τους Ισπανούς, παρά τους έδωσαν προμήθειες και μέσα για να φτάσουν μέχρι την Αβάνα. Οι αιχμάλωτοι Ισπανοί αιφνιδιάστηκαν όταν άκουσαν τον ολλανδό αντιναύαρχο Χάιν να τους δίνει οδηγίες σε άπταιστα ισπανικά για το πώς θα φτάσουν στην Αβάνα! Ο ίδιος είχε τώρα στην κατοχή του τόσο τον μεγαλύτερο ολλανδικό θρίαμβο στην Καραϊβική όσο και έναν αμύθητης αξίας θησαυρό, ο οποίος θα κατευθυνόταν στην πατρίδα και θα χρηματοδοτούσε την ευρωπαϊκή περιπέτεια των Ηνωμένων Χωρών κατά του ισπανικού στέμματος. Τα ολλανδικά στρατεύματα χρηματοδοτούνταν για χρόνια από τον ισπανικό μποναμά και οι μέτοχοι της Ολλανδικής Εταιρίας Δυτικών Ινδιών πλούτισαν ξαφνικά, καθώς τμήμα του ισπανικού θησαυρού κατευθύνθηκε στα ταμεία της Εταιρίας…

Τελευταία χρόνια

Ο Χάιν επέστρεψε στις Κάτω Χώρες το 1629 απολαμβάνοντας καθεστώς εθνικού ήρωα. Βλέποντας το πλήθος να τον επευφημεί παραληρηματικά κάτω από το μπαλκόνι του δημαρχείου του Λέιντεν, γύρισε και είπε στον δήμαρχο: «Τώρα με επαινούν γιατί απέσπασα πλούτη χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο. Πρωτύτερα που ρίσκαρα τη ζωή μου σε ολομέτωπες μάχες δεν ήξεραν καν ότι υπήρχα». Ο αντιναύαρχος Χάιν ήταν ο πρώτος και ο μόνος που αιχμαλώτισε τόσο μεγάλο τμήμα του ισπανικού «αργυρού στόλου» της Αμερικής. Τώρα είχε βέβαια στο κεφάλι του νέες περιπέτειες, αυτή τη φορά μια σειρά οικονομικών συγκρούσεων με την Ολλανδική Εταιρία Ανατολικών Ινδιών που διεκδικούσε τμήμα του θησαυρού. Γι’ αυτό και οι Κάτω Χώρες τον έκαναν υποναύαρχο του πολεμικού ναυτικού τους στις 26 Μαρτίου 1629, ώστε να τον απαλλάξουν από τη γραφειοκρατία και τις νομικές ιστορίες. Η θέση του, η υψηλότερη στο ολλανδικό ναυτικό, τον έκανε επικεφαλής όλης της συνομοσπονδίας του στόλου των Ηνωμένων Επαρχιών. Αν και δεν έμελλε να το χαρεί. Ο Πιετ Χάιν έχασε τη ζωή του σε λιγότερο από τρεις μήνες, όταν σκοτώθηκε σε άλλη μια ναυμαχία με τους πειρατές της Δουνκέρκης στη Βόρεια Θάλασσα. Το ημερολόγιο έγραφε 18 Ιουνίου 1629 όταν πάνω στη ναυαρχίδα του μπήκε σφήνα ανάμεσα σε δυο πειρατικά που λειτουργούσαν για λογαριασμό των Ισπανών και δέχτηκε βλήμα από κανόνι στον ώμο. Πέθανε επιτόπου έπειτα από μισή ώρα μάχης. Ενταφιάστηκε στο Ντελφτ ως εθνικός ήρωας και ναύαρχος και από το μνήμα του απαλείφθηκαν οι αναφορές στο κουρσάρικο παρελθόν του. Τώρα όλοι μιλούσαν για τον μεγάλο πατριώτη που γέμισε τα ταμεία της χώρα του με τα λεφτά του εχθρού… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr