Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί όλα στον κόσμο σου μοιάζουν υπερβολικά; Οι θόρυβοι πολύ δυνατοί, τα συναισθήματα τόσο έντονα και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις εξαντλητικές; Αν νιώθεις έτσι, μπορεί να είσαι ένα άτομο με υψηλή ευαισθησία (Highly Sensitive Person – HSP).

Όπως αναφέρει το Psychology Today, ο όρος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την κλινική ψυχολόγο και συγγραφέα Dr. Elaine Aron, το 1996. Τότε στο πλαίσιο της έρευνάς της εκτιμούσε πως ένα ποσοστό περίπου 15% με 20% των ανθρώπων έχουν υψηλή ευαισθησία.

Ωστόσο πιο πρόσφατες μελέτες ανεβάζουν στο 30% τα άτομα με αυτήν την ιδιοσυγκρασία, που σημαίνει ότι επεξεργάζονται τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος πιο έντονα.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι HSP, όπως περιγράφονται από τη Jenn Granneman και τον Andre Sólo στο «Sensitive: The Hidden Power of the Highly Sensitive Person in a Loud, Fast, Too-Much World» (2024):
  • Ο Υπέρ-Αισθητήρας: Αυτοί οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται λεπτομέρειες που άλλοι άνθρωποι αδυνατούν να αντιληφθούν. Το νευρικό τους σύστημα καταγράφει τα πάντα και είναι πολύ παρατηρητικοί.
  • Ο Υπέρ-Συναισθηματικός: Οι άνθρωποι αυτή της υποκατηγορίας βιώνουν τα συναισθήματα βαθύτερα και εντονότερα. Συγκινούνται και κλαίνε πιο εύκολα, νιώθουν συναισθηματικά εξαντλημένοι μετά από κοινωνικές συναναστροφές ή επηρεάζονται έντονα από τις ανθρώπινες σχέσεις.
  • Ο Αισθητικός: Αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν μεγάλη έμπνευση στην τέχνη, τη μουσική και τη φύση. Βιώνουν την υπέρβαση τους όταν ασχολούνται με την ομορφιά, τη μουσική, την τέχνη και τη φύση ενώ επηρεάζονται βαθιά από τη δημιουργικότητα.

Καθημερινά άνθρωποι μπορεί να νιώθουν κατακλυσμένοι από συναισθήματα, εξαντλημένοι από το περιβάλλον τους και αναρωτιούνται τί δεν πάει καλά. Μπορεί να είστε ένας από αυτούς. Πώς όμως θα ξέρετε εάν ανήκετε στην κατηγορία των ατόμων με υψηλή ευαισθησία (HSP); Ακολουθούν τρία κύρια σημάδια:

1. Υπερδιέγερση από το περιβάλλον

Αν οι δυνατοί ήχοι, τα φώτα ή οι έντονες μυρωδιές σε κουράζουν γρήγορα, τότε μπορεί να βιώνεις το περιβάλλον με μεγαλύτερη ένταση. Η παραμικρή αλλαγή σε αυτό μπορεί να σου προκαλέσει σύγχυση, άγχος ή εξάντληση. Αυτό εξηγεί γιατί οι HSPs συχνά προτιμούν πιο ήρεμα περιβάλλοντα, με ζεστό φωτισμό και χαμηλούς ήχους, καθώς θέλουν να μειώσουν την υπερδιέγερση.

2. Βιώνετε έντονα και βαθιά συναισθήματα

Αν έχεις ακούσει συχνά φράσεις όπως «είσαι πολύ ευαίσθητος/η» ή «γιατί το παίρνεις τόσο προσωπικά;», τότε ίσως ανήκεις στην κατηγορία των HSPs. Οι ιδιαίτερα ευαίσθητοι άνθρωποι βιώνουν τα συναισθήματά τους σε μεγάλο βάθος και μπορούν να επηρεαστούν έντονα από καταστάσεις που για άλλους φαίνονται αμελητέες.

Ωστόσο, δεν βιώνουν όλοι οι HSPs τα συναισθήματά τους με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι, ως μηχανισμό άμυνας, μπορεί να αποστασιοποιούνται, καταπιέζοντάς τα για να προσαρμοστούν στις κοινωνικές απαιτήσεις. Η συνειδητή αποδοχή αυτής της συναισθηματικής έντασης είναι το πρώτο βήμα για να ζήσει κάποιος ελεύθερα με αυτή την ικανότητα.

3. Αυξημένη ανάγκη για ξεκούραση και χρόνο μοναξιάς

Αν και αγαπάς τους φίλους και την οικογένειά σου, νιώθεις την ανάγκη να αποσύρεσαι τακτικά για να ανακτήσεις ενέργεια; Οι HSPs συχνά χρειάζονται περισσότερο ύπνο και χρόνο για μοναχικές δραστηριότητες ώστε να «φορτίσουν» το νευρικό τους σύστημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αντικοινωνικοί ή τεμπέληδες, αλλά ότι ο εγκέφαλός τους χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να επεξεργαστεί τις έντονες εμπειρίες.

Η υψηλή ευαισθησία δεν είναι αδυναμία αλλά ένα σπάνιο και πολύτιμο χαρακτηριστικό. Οι HSPs διακρίνονται για την ενσυναίσθηση, τη δημιουργικότητα και τη βαθιά κατανόηση του κόσμου γύρω τους.