Ο πράκτορας της CIA που δεν ήταν παρά «καρφί» της KGB

Από το 1975-1985, ο αλκοολικός και μάλλον αποτυχημένος κατάσκοπος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών έπαιρνε συνεχώς προαγωγές και υπηρετούσε σε ολοένα και πιο ευαίσθητες-θέσεις κλειδιά της αμερικανικής κατασκοπείας. Παρά το δαπανηρό διαζύγιό του από μια συνάδελφο κατάσκοπο και την κατάφωρη εξάρτησή του από το ποτό, η CIA τον εκτιμούσε ιδιαίτερα, μη γνωρίζοντας προφανώς πως για όλη αυτή τη δεκαετία ο Έιμς σκεφτόταν σοβαρά να πουλήσει κρατικά μυστικά στον Νο 1 εχθρό των ΗΠΑ, την ΕΣΣΔ. Ο Έιμς θα περνούσε όλη την επόμενη δεκαετία πουλώντας πράγματι διαβαθμισμένα έγγραφα της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών στη Μόσχα, τσαλαβουτώντας σε ολονύχτια πάρτι και πνίγοντας τις τύψεις του σε καντάρια βότκας. Κάποια στιγμή έπρεπε ωστόσο να αντιμετωπίσει τις συνέπειες και κανείς δεν θα γελούσε πια. Ο πράκτορας της CIA καταδικάστηκε το 1994 για εθνική προδοσία, έχοντας διαγράψει μέχρι τότε μια μακρά διαδρομή, ξέροντας πολλά για πολλούς. Και πόσο δρόμο είχε εξάλλου διανύσει από την πρώτη του αποστολή στην Άγκυρα της Τουρκίας, όταν το μόνο του έργο ήταν η στρατολόγηση σοβιετικών πρακτόρων στη CIA! Στο τέλος θα στρατολογούνταν βέβαια ο ίδιος στην KGB, καθώς η πολυέξοδη ζωή του και το αλκοόλ δεν μπορούσαν να συντηρηθούν από τον μισθό του πράκτορα. Η «στρατολόγηση» πρέπει βέβαια να εννοηθεί χαλαρά, καθώς ήταν ο ίδιος που μπήκε μια ωραία πρωία στη Σοβιετική Πρεσβεία της Ουάσιγκτον προσφέροντας με το αζημίωτο τις υπηρεσίες του. Ξέροντας καλά όλους τους κατασκόπους της CIA στην Ευρώπη αλλά και την ίδια την KGB και τον σοβιετικό στρατό, μιας και είχε απευθείας σχέσεις μαζί τους, ο Έιμς παρείχε τις ταυτότητές τους στο Κρεμλίνο, οδηγώντας σε ένα κύμα δολοφονιών 10 πρακτόρων και το ξεσκέπασμα τουλάχιστον 100 υποθέσεων. Στο τέλος, όταν δεν είχε τίποτα άλλο να πουλήσει, έδωσε στην ΕΣΣΔ όλα τα ονόματα των πρακτόρων της CIA που δραστηριοποιούνταν στη χώρα, παίρνοντας συνολική αμοιβή για τα δέκα αυτά χρόνια δράσης 4,6 εκατ. δολάρια! Τώρα ζούσε σαν μεγιστάνας, οδηγώντας πολυτελή αυτοκίνητα, ζώντας σε μια βίλα και ξοδεύοντας καραβιές μετρητών σε κάθε υπερβολή. Θα έπαιρνε βέβαια πολύ στη CIA να ανακαλύψει το «καρφί» που ζούσε σαν πρίγκιπας, παρά το γεγονός ότι οι θέσεις της στην ΕΣΣΔ υπονομεύονταν πια με πρωτόγνωρους ρυθμούς. Οι επιτελείς πίστεψαν πως είχαν φυτέψει κοριούς στους χώρους της παρά πως κάποιος από την υπηρεσία παρείχε αφειδώς πληροφόρηση. Όταν μπλέχτηκε και το FBI στην υπόθεση, ο Έιμς έγινε ο Νο 1 ύποπτος. Τον έπιασαν μάλιστα πριν πάει στο αεροδρόμιο και αυτομολήσει στην ΕΣΣΔ με τη σύζυγό του. Έφαγε ισόβια και η CIA γέλασε τελικά τελευταία. Και γέλασε τελευταία γιατί το «καρφί» πέρασε επιτυχώς τον ανιχνευτή ψεύδους και μάλιστα δύο φορές, νιώθοντας πια ασφαλής. Τον πρόδωσαν όμως τα σοβιετικά κονδύλια των πανάκριβων αυτοκινήτων και της έπαυλής του, αλλά και τα χιλιάδες δολάρια που σκορπούσε ακόμα και σε τηλεφωνικούς λογαριασμούς. Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη χωρίς δυνατότητα αναστολής σε φυλακές υψίστης ασφαλείας των ΗΠΑ…

Πρώτα χρόνια

Ο Όλντριτζ Χέιζεν Έιμς γεννιέται στις 26 Μαΐου 1941 στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ ως γιος ενός καθηγητή πανεπιστημίου και μιας δασκάλας. Ο πατέρας του επιστρατεύτηκε από τη CIA κάποια στιγμή ως αναλυτής και πράκτορας πλήρους απασχόλησης κατόπιν. Ο μικρός μεγάλωσε σε διάφορες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου υπηρετούσε ο πράκτορας πατέρας, ο αλκοολισμός του οποίου δεν τον άφηνε όμως να κάνει καλά την κατασκοπική δουλειά του. Κι έτσι τον ανακάλεσαν πίσω στο στρατηγείο της CIA στη Βιρτζίνια, όπου και πέρασε το υπόλοιπο της καριέρας του ως αναλυτής στρατηγικού σχεδιασμού. Ως μήλο κάτω από τη μηλιά, ο 16χρονος Όλντριτζ θα βρεθεί να δουλεύει ως δόκιμος στη CIA ήδη από έφηβος, κατηγοριοποιώντας διαβαθμισμένα έγγραφα εν είδει πρακτικής. Παρά το γεγονός ότι έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, τα παράτησε έπειτα από δύο χρόνια σπουδών για να γίνει δόκιμος στη CIA το 1962. Στον ακαδημαϊκό χώρο επέστρεψε λίγο αργότερα, παίρνοντας πτυχίο Ιστορίας από το Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον το 1967, υπηρετώντας πάντα σε κατώτερες διοικητικές θέσεις της CIA (ακόμα και τον μπογιατζή έκανε). Παρά το γεγονός ότι συνελήφθη κάποιες φορές να οδηγεί υπό την επήρεια μέθης, έγινε τελικά δεκτός στη CIA ως υπάλληλος πλήρους απασχόλησης και το 1969 παντρεύτηκε μια κοπέλα που γνώρισε στο παρασκευαστικό πρόγραμμα κατάρτισης της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Οι επιδόσεις του κρίθηκαν ικανοποιητικές, κι έτσι το 1969 στέλνεται στην πρώτη του αποστολή στην Άγκυρα. Η γυναίκα του παραιτήθηκε μάλιστα από την υπηρεσία για να τον ακολουθήσει στην Τουρκία, εξαιτίας του εσωτερικού κανονισμού που απαγόρευε σε ένα αντρόγυνο να εργάζεται στο ίδιο πόστο…

Σχεδόν ήρεμη πρακτόρικη ζωή

Από το 1969-72, ο Έιμς στρατολογούσε πράκτορες της KGB στην υπηρεσία της αμερικανικής αντικατασκοπείας. Παρά το γεγονός ότι κατάφερε να διεισδύσει σε σκιώδη παρακρατική κομμουνιστική οργάνωση, η πρακτόρικη πορεία του κρίθηκε απλά «ικανοποιητική». Τον ανακαλούν λοιπόν στο στρατηγείο του Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια, όπου υπηρετεί για τέσσερα χρόνια στη Διεύθυνση Πληροφοριών. Ήταν σαφές πως ήταν καλύτερος στη δουλειά γραφείου παρά στο πεδίο της μάχης, κάτι που επιβεβαιώθηκε όταν τον έστειλαν στη Νέα Υόρκη, όπου σημείωσε εξαιρετικές επιδόσεις και άρχισαν να πέφτουν βροχή οι προαγωγές. Είπαν λοιπόν να τον ξαναβγάλουν από το γραφείο το 1981, στέλνοντάς τον στην Πόλη του Μεξικού. Η θητεία του όμως εκεί ήταν σωστή καταστροφή! Ξεκίνησε να διατηρεί εξωσυζυγικές σχέσεις, να περνά τη μέρα του στα κακόφημα μπαρ της πόλης και να ξοδεύει ό,τι έβγαζε και δεν έβγαζε για την ερωμένη του (και δεύτερη σύζυγό του μετά) Ροζάριο, μια Κολομβιανή που κατάφερε να μπάσει από το παράθυρο στη CIA. Όταν μάλιστα έκανε σαματά σε επίσημο διπλωματικό δείπνο, τον ανακαλούν άρον άρον στο Λάνγκλεϊ και θυμούνται πόσο καλός είναι στη γραφειοκρατική δουλειά. Κι έτσι τον τοποθετούν στη νευραλγική Διεύθυνση Επιχειρήσεων και τον πιο ευαίσθητο τομέα της, τη σοβιετική αντικατασκοπεία! Τώρα ήταν γνώστης όλων των μυστικών επιχειρήσεων και σχεδιασμών κατά της KGB και του σοβιετικού στρατού. Συνέχισε βέβαια να πίνει σαν να μην υπάρχει αύριο. Όταν τον Οκτώβριο του 1983 εκδόθηκε το δαπανηρό διαζύγιό του, σκεφτόταν πια πολύ να αρχίσει να πουλά ευαίσθητες πληροφορίες, μιας και είχε και την πολυέξοδη ερωμένη του να συντηρεί και φοβόταν πως θα έμενε στον άσο. Στα «ψιλά» της ιστορίας μας, μετά τη σύλληψη του ζεύγους από το FBI, στο σπίτι τους βρέθηκαν πεντακόσια ζευγάρια γυναικείων παπουτσιών αλλά και «165 κλειστά κουτιά με καλσόν»! Την «πέτρα του σκανδάλου» την παντρεύτηκε τελικά το 1985…

Ο διπλός κατάσκοπος που πρόδωσε την Αμερική

Βουτηγμένος στα χρέη μέχρι τον λαιμό, περνά στις 16 Απριλίου 1985 την πόρτα της Σοβιετικής Πρεσβείας της Ουάσιγκτον έχοντας στα χέρια απόρρητα έγγραφα που πίστευε πως θα λαχταρούσε ο «κόκκινος» εχθρός. Ήταν εξάλλου αναλυτής του Παραρτήματος ΕΣΣΔ/Ανατολικής Ευρώπης και ήξερε τα πράγματα απέξω και ανακατωτά. Και χτύπησε διάνα! Οι πράκτορες της KGB γούρλωσαν τα μάτια τους και συμφώνησαν αμέσως να του δώσουν τα 50.000 δολάρια που ζητούσε, διαβλέποντας σε ακόμα στενότερη συνεργασία στο μέλλον. Από το καλοκαίρι του 1985 συναντιόταν πια συχνά με σοβιετικό διπλωμάτη που ήταν ο σύνδεσμός του στην KGB. Στη CIA έλεγε μάλιστα πως προσπαθούσε να στρατολογήσει τον εν λόγω πρέσβη ως πληροφοριοδότη, κι έτσι το σχέδιό του ήταν ασφαλές. Σε λίγους μήνες, δεκάδες επιχειρήσεις της CIA είχαν υπονομευτεί ανεπανόρθωτα και ισάριθμοι σύνδεσμοι των Αμερικανών στη Σοβιετική Ένωση έτρεχαν να κρυφτούν. Ο πρωτόγνωρος ρυθμός ξετρυπώματος των κατασκόπων της έπεισε τη CIA ότι υπήρχε πρόβλημα, κι έτσι άρχισε ήδη από το 1986 η γιγαντιαία έρευνα στο εσωτερικό της για το τι συνέβαινε. Ο Έιμς πέρασε επιτυχώς τον ανιχνευτή ψεύδους και ήταν πια στο απυρόβλητο. Η όρεξή του για χρήμα ήταν όμως ακόρεστη («υπήρχαν εκεί περισσότερα λεφτά απ’ όσα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κανείς», είπε μετά), κι έτσι άρχισε να δίνει τώρα και ονόματα πρακτόρων τόσο της CIA όσο και του FBI. Κάτι που θεωρούσε εξάλλου σατανικά έξυπνο, μιας και θα έβγαζε από τη μέση όποιον μπορούσε να τον συνδέσει με τις διαρροές. Η CIA θεώρησε πως έπρεπε να υπήρχε κάποιο ρήγμα στις κωδικοποιημένες επικοινωνίες της ή πως οι Σοβιετικοί είχαν φυτέψει κάποιον «κοριό» στο στρατηγείο της. Ο Έιμς παρέμεινε στο απυρόβλητο παρά το γεγονός ότι οι Σοβιετικοί έσπευσαν να βγάλουν αμέσως από τη μέση δέκα διπλούς πράκτορες που δραστηριοποιούνταν στα εδάφη τους, μοιραίο λάθος σε τέτοιες υποθέσεις μαζικής διαρροής, μιας και θα μπορούσαν να καταδείξουν το «καρφί». Οι σύνδεσμοί του στην KGB απολογήθηκαν μάλιστα στον Έιμς για τους εσπευσμένους φόνους, λέγοντας πως η απόφαση προήλθε από τα υψηλότερα των κυβερνητικών κλιμακίων του Κρεμλίνου. Την ώρα που γίνονταν αυτά, ο Έιμς συνέχιζε τα γεύματα με τον σοβιετικό μεσάζοντα και έφευγε κάθε φορά πλουσιότερος κατά 20.000-50.000 δολάρια, ανάλογα την πληροφορία. Ο διπλός κατάσκοπος έλαβε συνολικά 4,6 εκατ. δολάρια από τη Μόσχα, απολαμβάνοντας πια έναν τρόπο ζωής που δεν προσιδίαζε σε υπάλληλο της CIA. Ήξερε βέβαια ότι θα έπρεπε να δικαιολογήσει τον μποναμά, κι έτσι έστελνε τα χρήματα στα πεθερικά του στην Μπογκοτά, λέγοντας στη CIA πως ήταν η ζάπλουτη γυναίκα του αυτή που παρείχε όλη την εξεζητημένη υπερβολή. Για να τον βοηθήσει μάλιστα η KGB, παρείχε στη CIA παραπλανητικές πληροφορίες για το ποιος ήταν το «καρφί», απασχολώντας το Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων της Υπηρεσίας για περισσότερο από ενάμιση χρόνο! Ο Έιμς τοποθετήθηκε για άλλη μια φορά στο πεδίο, τώρα στη Ρώμη της Ιταλίας, και για μια ακόμα φορά οι επιδόσεις του χαρακτηρίστηκαν μέτριες. Παρά ταύτα, επέστρεψε το 1990 στο στρατηγείο της CIA με αυξημένες μάλιστα αρμοδιότητες και πλήρη πρόσβαση σε «εξαιρετικά ευαίσθητες πληροφορίες». Τώρα ήξερε όλους τους διπλούς κατασκόπους των ΗΠΑ και οι διαρροές άρχισαν και πάλι να κατευθύνονται προς τη Μόσχα. Το 1991 πέρασε για δεύτερη φορά από τον πολυγράφο, ξανά με επιτυχία. Και ήταν μόνο ο πολυτελής τρόπος ζωής του που θα τον πρόδιδε τελικά, όταν οι συνάδελφοί του παρατήρησαν το ολόλευκα νέα δόντια του μανιώδους καπνιστή Έιμς και τα πανάκριβα κοστούμια με τα οποία εμφανιζόταν στην Υπηρεσία. Ο οικονομικός έλεγχος που του έγινε συνέδεσε τις τακτές συναντήσεις του με τον σοβιετικό διπλωμάτη και τις καταθέσεις των χιλιάδων δολαρίων στον τραπεζικό του λογαριασμό. Είχαν βγάλει «λαβράκι»! Ήταν όμως και το άλλο: ο Έιμς έπαιρνε 60.000 δολάρια τον χρόνο, κι όμως μπορούσε να μένει σε βίλα αξίας 540.000 δολαρίων που είχε αγοράσει με μετρητό, να οδηγεί μια Jaguar 50.000 δολαρίων, να έχει δώσει για ανακαίνιση της οικίας του 99.000 δολάρια και να πληρώνει τους μηνιαίους τηλεφωνικούς λογαριασμούς των 6.000 δολαρίων! Ακόμα και στην πιστωτική του πλήρωνε περισσότερα απ’ όσα έβγαζε τον μήνα. Οι έρευνες κράτησαν μέχρι το 1993, όταν η CIA κάλεσε το FBI, μιας και η ίδια δεν έχει τη δικαιοδοσία να προβεί σε συλλήψεις. H ομοσπονδιακή αστυνομία ξεψάχνισε τους λογαριασμούς του Έιμς και βρήκε αδιάσειστα στοιχεία για τη δράση του. Τον Φεβρουάριο του 1994, ο πράκτορας ετοιμαζόταν για ταξιδάκι στη Μόσχα, πονοκεφαλιάζοντας το FBI που ένιωθε ότι δεν θα τον ξανάβλεπαν ποτέ. Κι έτσι αποφάσισαν να τον συλλάβουν πριν εγκαταλείψει τη χώρα. Τον έπιασαν την ώρα που έβγαινε από το πολυτελές του σπίτι στο Άρλιγκτον της Βιρτζίνια…

Το τελευταίο γέλιο

Στα εννιά χρόνια της διπλής δράσης του, ο Έιμς έλαβε στο χέρι 2,5 εκατ. δολάρια από τους Σοβιετικούς, καθώς τα υπόλοιπα 2,1 ήταν κατατεθειμένα γι’ αυτόν σε μοσχοβίτικη τράπεζα. Τα λεφτά αυτά τον έκαναν τον καλύτερα αμειβόμενο κατάσκοπο της παγκόσμιας πρακτόρικης ιστορίας! Καταδικάστηκε τελικά σε ισόβια δεσμά χωρίς καμία δυνατότητα αναστολής της ποινής του. Τον έστειλαν να σαπίσει σε φυλακές υψίστης ασφαλείας της Πενσιλβάνια. Όσο για τη σύζυγό του, Ροζάριο, έφαγε πέντε χρόνια για απλή συνέργεια και φοροδιαφυγή. Βγαίνοντας από τη στενή, επέστρεψε στην Κολομβία αγκαλιά με τον πεντάχρονο γιο τους. Πίσω από τα κάγκελα της φυλακής αποκάλυψε το μυστικό του για το πώς πέρασε δύο φορές τον ανιχνευτή ψεύδους: «Δεν υπάρχει κάποια ειδική μαγεία», είπε, «η αυτοπεποίθηση τα κάνει όλα. Η αυτοπεποίθηση και η φιλική σχέση με τον ανακριτή, εκεί που του χαμογελάς και τον κάνεις να νιώθει πως τον συμπαθείς»… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr