Η πανδημία του κορονοϊού θα μοιάζει ασήμαντη σε σχέση με αυτό που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα εξαιτίας του αυξανόμενοι αριθμού μικροβίων ανθεκτικών στα ήδη υπάρχοντα φάρμακα, όπως προειδοποιεί η πρώην αρχίατρος της Αγγλίας, Σάλι Ντέιβις.
Η πλέον ειδική απεσταλμένη του Ηνωμένου Βασιλείου για τη μικροβιακή αντοχή (ΑΜR), πριν από δυο χρόνια έχασε τη βαφτιστήρα της εξαιτίας λοίμωξης που δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά.
Μιλώντας στον «Guardian» αναφέρθηκε στις συνέπειες που θα μπορούσαν να προκύψουν στην περίπτωση που ο κόσμος δεν καταφέρει να αντιμετωπίσει το ζήτημα τα επόμενα δέκα χρόνια, τονίζοντας ότι το πρόβλημα γίνεται εντονότερο και από την κλιματική αλλαγή.
Οι ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις σκοτώνουν ήδη τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως.
«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ανίατες λοιμώξεις τους οποίους θα έπρεπε να απομονώσουμε, ώστε να μην μολυνθούν οι οικογένειες και οι κοινότητές τους. Άρα πρόκειται για μια πραγματικά καταστροφική εικόνα. Θα έκανε τον Covid να μοιάζει με παιχνίδι», είπε η Ντέιβις.
Η έκθεση των μικροβίων σε αντιβιοτικά ευνοεί την ανάπτυξη στελεχών που είναι ανθεκτικά στα φάρμακα. Η αντοχή των μικροβίων θα καθιστούσε μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιατρικής υπερβολικά επικίνδυνο, επηρεάζοντας τις θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των καισαρικών τομών, των θεραπειών για τον καρκίνο, καθώς και τις μεταμοσχεύσεις οργάνων.
Την εβδομάδα που πέρασε, η κυβέρνηση της Βρετανίας ανακοίνωσε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τη μικροβιακή αντοχή που έχει στόχο να μειώσει τη χρήση αντιμικροβιακών τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα.
«Αν δεν ελέγξουμε και δεν μετριάσουμε την AMR, τότε θα σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους πριν το κάνει η κλιματική αλλαγή», υπογράμμισε η Ντέιβις.
«Το κλίμα συνδέεται με την αντίσταση στα αντιβιοτικά με πολλούς τρόπους: σκεφτείτε το νερό από τις πλημμύρες, τα λύματα, τη μετακίνηση πληθυσμών, τις καταιγίδες και την έλλειψη καθαρού νερού, καθώς εάν υπάρχει ξηρασία, οι λοιμώξεις αυξάνονται», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παγκοσμίως γίνονται προσπάθειες για τη μείωση της ακατάλληλης χρήσης φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά, αν και η πανδημία επιβράδυνε την πρόοδο σε πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες.
Ελάχιστα αντιβιοτικά έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς το θέμα είναι «πιο περίπλοκο», αφού αφορά τομείς όπως η γεωργία και η ανθρώπινη υγεία.
Η Ντέιβις επισημαίνει ότι περισσότερα από τα 2/3 των αντιβιοτικών χρησιμοποιούνται σε ζώα που βρίσκονται σε φάρμες, ώστε να προωθηθεί η ανάπτυξη των ζώων ή να αποτραπούν οι λοιμώξεις σε υπερπλήρεις και ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, και όχι για τη θεραπεία συγκεκριμένων λοιμώξεων.
Άνθρωποι και ζώα αποβάλλουν με τα ούρα και τα κόπρανα έως και το 80% των αντιβιοτικών που καταναλώνουν, με αποτέλεσμα να μολύνεται το περιβάλλον. Παράλληλα, τα εργοστάσια που παράγουν αντιβιοτικά ενδεχομένως να μην ελέγχουν τα λύματά τους, επιτρέποντας σε «δραματικές ποσότητες» να εισέλθουν στα συστήματα νερού.
Ωστόσο, περιπτώσεις όπως αυτή ενός μεγάλου προμηθευτή πουλερικών στις ΗΠΑ, ο οποίος σταμάτησε να χρησιμοποιεί αντιβιοτικά, γεμίζουν αισιοδοξία την Ντέιβις.
Νέες ιδέες όπως η γονιδιωματική και η τεχνητή νοημοσύνη «αναζωογονούν» την επιστήμη των νέων αντιβιοτικών. Η Ντέιβις ευελπιστεί ότι τα προγράμματα για την παροχή κινήτρων στις φαρμακευτικές εταιρείες να δημιουργήσουν νέα αντιβιοτικά θα αποδώσουν καρπούς.
Η επιστήμονας είναι μέλος της ομάδας παγκόσμιων ηγετών του ΟΗΕ για την αντοχή των μικροβίων, η οποία ζητεί να τεθούν στόχοι για το 2030.
Οι συγκεκριμένοι στόχοι περιλαμβάνουν τη μείωση των θανάτων από AMR κατά 10%, τη μείωση της χρήσης αντιμικροβιακών στη γεωργία τουλάχιστον κατά 30% και την απαγόρευση της χρήσης «ιατρικά πολύτιμων αντιμικροβιακών» στα εκτροφεία ζώων.
«Έχουμε ανάγκη μια διακρατική διακυβέρνηση κάποιας μορφής, λίγο σαν COP για την κλιματική αλλαγή», κατέληξε η Ντέιβις.
