Το τελευταίο διάστημα στα social media πληθαίνουν οι αναφορές στην «αποτοξίνωση από παράσιτα». Είναι μια τάση που κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο, βασισμένη στον ισχυρισμό ότι έχουμε παράσιτα στο έντερό μας και πρέπει να τα απομακρύνουμε με βότανα, συμπληρώματα ή συγκεκριμένες τροφές. Όμως, τι ισχύει στην πραγματικότητα;

Τι είναι τα παράσιτα;

Τα παράσιτα είναι οργανισμοί που ζουν πάνω ή μέσα σε άλλους οργανισμούς (ξενιστές), από τους οποίους τρέφονται.

Διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

  • Πρωτόζωα (μονοκύτταροι οργανισμοί)
  • Ελμίνθες (πολυκύτταροι οργανισμοί, π.χ. σκουλήκια)
  • Εξωπαράσιτα (π.χ. κουνούπια, τσιμπούρια)

Παρόλο που τέτοιες παρασιτικές μολύνσεις συναντώνται πιο συχνές σε τροπικές περιοχές ή σε φτωχότερα μέρη που λόγω ανέχειας δεν υπάρχει έλλειψη υποδομών και υγειονομικών κανόνων, καμία από τις ανεπτυγμένες χώρες δεν είναι άτρωτη.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, οι ειδικοί, όπως αναφέρεται στο Eating Well, συμφωνούν σε ένα πράγμα: δεν μπορείς να ξέρεις αν έχεις παράσιτο χωρίς ιατρική διάγνωση. Ενδεικτικά, κάποιες παρασιτικές λοιμώξεις είναι η τοξοπλάσμωση, η τριχίνωση, η τοξοκαρίαση, η αγκυλοστομίαση, η νευροκυστικέρκωση, η νόσος Τσάγκας κ.λπ.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Κούραση, διάρροια, ναυτία, αέρια, κοιλιακός πόνος… όλα αυτά είναι πιθανά συμπτώματα, αλλά όχι αποκλειστικά σημάδια παρασίτων. Θα μπορούσε κάλλιστα να φταίει μια απλή τροφική δηλητηρίαση ή δυσπεψία. Αν νομίζετε ότι έχετε παρασιτική λοίμωξη, η λύση δεν είναι το Google ή ένα βότανο που γίνεται τάση, αλλά μόνο ο γιατρός.

Από πού μπορεί κάποιος να κολλήσει παράσιτα;

  • Από κακά πλυμένα τρόφιμα ή χέρια, ειδικά μετά την επαφή με ζώα.
  • Από ωμά ή μισοψημένα φαγητά.
  • Από νερό που δεν έχει υποστεί σωστή επεξεργασία.
  • Μέσω αιματολογικής επαφής ή τσιμπημάτων εντόμων.

Οι τροφές που «σκοτώνουν» τα παράσιτα – και τι ισχύει

Πολλές τροφές κυκλοφορούν στο ίντερνετ ως «φυσικά αντιπαρασιτικά». Ωστόσο τι δείχνουν πραγματικά οι έρευνες:

  • Σκόρδο: Έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες και χρησιμοποιείται παραδοσιακά στην ανατολική ιατρική. Αλλά κανείς δεν ξέρει πόσο σκόρδο θα έπρεπε να φας για να καθαρίσεις το έντερό σου — ούτε αν αυτό θα ήταν όντως αποτελεσματικό.
  • Μέλι (και ειδικά manuka): Κάποιες εργαστηριακές μελέτες έδειξαν πως μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη παρασίτων. Όμως δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το πόσο και ποιο μέλι βοηθά πραγματικά.
  • Κολοκυθόσποροι: Οι μελέτες σε ζώα δείχνουν πιθανή δράση κατά των εντερικών παρασίτων. Όμως, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να υποστηρίξουν χρήση σε ανθρώπους.
  • Σπόροι παπάγιας: Υπάρχουν προκαταρκτικά δεδομένα που δείχνουν ότι μπορεί να μειώνουν παρασιτικές λοιμώξεις σε παιδιά στην Αφρική. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ασφαλείς ή αποτελεσματικοί για αυτοθεραπεία.

Τι λένε οι διατροφολόγοι;

Όπως επισημαίνουν ειδικοί στο Eating Well, καμία από αυτές τις τροφές δεν μπορεί να αποτελέσει θεραπεία από μόνη της. Μπορούν να στηρίξουν τη συνολική υγεία και να ενισχύσουν την πέψη, ειδικά υπό ιατρική παρακολούθηση. Αν έχετε διαγνωσμένη παρασιτική λοίμωξη, ο γιατρός σας θα σας χορηγήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή — συνήθως αντιβιοτικά ή αντιπαρασιτικά φάρμακα.

Αν δεν έχετε ταξιδέψει πρόσφατα σε επίφοβες περιοχές, δεν είστε ανοσοκατεσταλμένος και δεν έχετε καταναλώσει επικίνδυνο νερό ή φαγητό, είναι μάλλον απίθανο να έχετε παράσιτα.

Οπότε διάφορα σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για «καθαρισμό» από παράσιτα, δεν είναι μόνο αναποτελεσματικά, αλλά έχουν και κόστος και σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι καν αναγνωρισμένα από τον ΕΟΦ.

Ποια είναι οι εναλλακτικές στα σκευάσματα

  • Προτιμήστε πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής).
  • Προσθέστε προβιοτικά και πρεβιοτικά στη διατροφή σας (γιαούρτι, μήλα, μπανάνες, βρώμη).
  • Μειώστε τη ζάχαρη και τα κορεσμένα λιπαρά.
  • Πλύντε καλά τα τρόφιμα και τα χέρια σας.
  • Κυρίως συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν δοκιμάσετε συμπληρώματα ή άλλες «θεραπείες».

Το να προσπαθεί κάποιος να αποβάλει ανύπαρκτα παράσιτα από τον οργανισμό του με καθαρισμούς είναι πιθανό να κοστίσει πολύ — και να μην προσφέρει τίποτα.