Οι δυσκολίες των γεωπόνων στην αγορά εργασίας

Ποτέ άλλοτε τα τμήματα της γεωπονίας δεν ήταν για τόσο μεγάλο διάστημα στο προσκήνιο. Μέσα από άρθρα που έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ημερήσιο τύπο και το διαδίκτυο έχει γεννηθεί η προσδοκία, σε γονείς και μαθητές, μιας εξασφαλισμένης επαγγελματικής πορείας. 2511 μαθητές δήλωσαν το 2012 ως πρώτη τους επιλογή ένα από τα 10 πανεπιστημιακά τμήματα ενώ ξεπερνούν τους 10.000 αυτοί που επέλεξαν ανάμεσα στις σχολές και ένα τμήμα γεωπονίας. Τελικά όντως τα τμήματα της γεωπονίας μας εξασφαλίζουν επαγγελματικά; Στο αγωνιώδες αυτό ερώτημα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στηριζόμενοι σε στοιχεία άλλα και στη συνδρομή του γεωπόνου, αρθρογράφου και διαχειριστή του e-geoponoi κ.Κολιοπάνου.

Ανεργία στον κλάδο των γεωπόνων

Οι γεωπόνοι αντιμετωπίζουν υψηλό ποσοστό ανεργίας όπως και πολλοί άλλοι επαγγελματικοί κλάδοι. Αυτό θα πρέπει να το γνωρίζουν οι υποψήφιοι και να μη βαυκαλίζονται ότι έχουν επιλέξει μια σχολή με περιορισμένη ανεργία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου (Μάιος 2012), στο οποίο εγγράφονται οι πτυχιούχοι γεωπόνοι των ΑΕΙ, από τους 9532 γεωπόνους που είχαν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε ισχύ οι 3108 δήλωσαν άνεργοι. Δηλαδή το ποσοστό ανεργίας φθάνει το 32,6%. Επίσης ο κ. Κολιοπάνος μας ενημέρωσε ότι τα 2/3 των γεωτεχνικών έχουν εγκαταλείψει το επάγγελμα τους και ετεροαπασχολούνται γεγονός που καταδεικνύει τη δυσχερή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι γεωπόνοι.

Ακόμα πιο τραγική είναι η κατάσταση για τους νέους γεωπόνους που έχουν ηλικία έως 35 ετών. Η ανεργία φθάνει στο 59,29%. Τα στοιχεία που παραθέτουμε δεν είναι αυθαίρετα άλλα εξάγονται από την έρευνα του ΓΕΩΤΕΕ.

Αποκαλυπτικό της κατάστασης που επικρατεί στο χώρο των γεωπόνων είναι και το δημοσίευμα του neakriti.gr που φιλοξένησε δηλώσεις για το πρόβλημα της ανεργίας του προέδρου του Συλλόγου Γεωπόνων Ηρακλείου κ. Ταβερναράκη. Ο πρόεδρος ανέφερε ότι το 20% των γεωπόνων απασχολείται στο δημόσιο τομέα και αρκετοί είναι συμβασιούχοι που αγωνιούν αν το επόμενο διάστημα θα διατηρήσουν τις θέσεις τους και το 30% εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, εκεί που τα λουκέτα είναι συνεχή.

Υπάρχουν προοπτικές; Ναι μεν αλλά

Ο κ. Κολιοπάνος, γνώστης των προβλημάτων του κλάδου, μας είπε: Όπως γνωρίζετε η οικονομία έχει κάποιους βασικούς, απαράβατους κανόνες. Αυτοί είναι ο πρωτογενής τομέας, ο δευτερογενής και ο τριτογενής που δίνει την προστιθέμενη αξία σε όλα τα προϊόντα. Όπως γνωρίζετε όλα τα προϊόντα προέρχονται από την φύση. Από τα τρόφιμα έως τα αυτοκίνητα (ορυκτά μέταλλα κλπ). Εμείς σαν επιστήμη ασχολούμαστε με τα τρόφιμα και στους 3 τομείς. Η Γεωπονική επιστήμη έχει τους τρόπους να δημιουργήσει άριστη πρώτη ύλη (Γεωπόνοι Φυτικής παραγωγής), άριστη μεταποίηση ( Γεωπόνοι Τεχνολόγοι τροφίμων με 3 χρόνια ειδίκευση & όχι ένα εξάμηνο όπως οι Χημικοί) και marketing προϊόντων (Γεωπόνοι Αγροτικής Οικονομίας ).

Ποια πρέπει να είναι η θέση του γεωπόνου;

Μέσα από τα λεγόμενα του κ.Κολιοπάνου διαπιστώνει κανείς τη δυναμική που έχει ο κλάδος. Δυστυχώς όμως υπάρχει κατά την άποψή του ένας κεντρικός σχεδιασμός που θεωρεί καλό να γίνουν οι γεωπόνοι αγρότες ή παραγωγοί. Δήλωσε χαρακτηριστικά για το όλο θέμα: «Δεν ξέρω εάν εσείς θα θέλατε έναν μηχανικό να γίνει και κτίστης. Έναν γιατρό να γίνει και νοσοκόμα (να καθαρίζει τους θαλάμους και τα κρεβάτια), έναν Μηχανολόγο Μηχανικό να γίνει και εργάτης. Θέλουμε εκπαιδευμένους αγρότες και υπάρχουν βαθμίδες και σε εμάς όπως στα παραπάνω επαγγέλματα. Υπάρχουν κατευθύνσεις Γεωργίας στα τεχνικά Λύκεια, υπάρχουν Γεωργικές σχολές ΙΕΚ, υπάρχουν Τεχνολόγοι Γεωπονίας.

Η θέση του Γεωπόνου κατά την γνώμη μου είναι στον σχεδιασμό της καλλιέργειας, στην φυτοπροστασία, στο οικονομοτεχνικό σχεδιασμό της καλλιέργειας για να είναι βιώσιμη, στην έρευνα (σε εργαστήρια εδαφικής ανάλυσης και ποιοτικού ελέγχου των τροφίμων, στην έρευνα νέων ποικιλιών και μεθόδων καλλιέργειας κλπ). Αυτό γίνεται σε άλλες χώρες και έχουν κυριαρχήσει στην αγορά με Ισπανικές, Ιταλικές, Γερμανικές και Ολλανδικές ποικιλίες, με φυτοπροστατευτικά προϊόντα και μεθόδους παραγωγής που έχουν πατεντάρει. Για τους παραπάνω λόγους έχουν χάσει τις κλασικές και τις νέες αγορές. Γιατί χρησιμοποίησαν το επιστημονικό τους δυναμικό και παρουσίασαν πρώιμες ποικιλίες, με άριστα χαρακτηριστικά που ήθελε ο καταναλωτής. Έδωσαν στους αγρότες των χωρών αυτών, νέα δυναμική και λύσεις στην ποσότητα και ποιότητα της παραγωγής τους.

Εμπόδια στην καλλιέργεια της γης:

Ο κ. Κολιοπάνος δεν παρέλειψε να μας καταγράψει τα εμπόδια που θα συναντήσει ο νέος παραγωγός ή ο γεωπόνος που θα επιλέξει να γίνει αγρότης μετατρεπόμενος στον «τέλειο παραγωγό».

1. Κατακερματισμός της γης σε πατρογονικές ιδιοκτησίες, όπου το 80% των παραγόμενων προϊόντων παράγεται από ανθρώπους που δεν είναι κατα κύριο επάγγελμα αγρότες. Επομένως απλά πουλάνε την παραγωγή σε εμπόρους για να συμπληρώσουν το εισόδημα τους. Αυτό το σύστημα εμπόρων – παραγωγών, πολεμάει οποιοδήποτε άλλο σύστημα πωλήσεων (δημοπρατήρια, διάκριση βιολογικών προϊόντων κλπ)
2. Διεφθαρμένοι Γεωργικοί συνεταιρισμοί.
3. Παντελή έλλειψη καταναλωτικής αγοραστικής συνείδησης. Ο Έλληνας καταναλωτής δεν έχει μάθει να διακρίνει ποιότητες. Δεν νοιάζεται για την ασφάλεια του τροφίμου. Δεν απαιτεί πιστοποιητικά και σήμανση. Ειδικά με την κρίση το κριτήριο είναι η τιμή. Ο Έλληνας έχει μάθει στο χύμα λάδι, στο χύμα φρούτο κλπ. Επιπλέον υπάρχει ένα μονοπώλιο των 3 αλυσίδων Σουπερ Μάρκετ που καθορίζουν τις τιμές, μέσω των εισαγωγών.
4. Καμία Κρατική προστασία από άποψη νομοθετικού και ελεγκτικού σχεδιασμού. Αθρόες Ελληνοποιήσεις (από την πατάτα έως τα κρέατα). Καμία προστασία στα βιολογικά προϊόντα ή τα προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης και παραγωγής ή στα ΠΟΠ – ΠΓΕ. Κανένας έλεγχος ποιότητας, ταυτοποίησης και πιστοποίησης Ελληνικών ποικιλιών και προϊόντων, μέσω γενετικού υλικού ή μεθόδων παραγωγής. Χάσαμε, είπε ο κ. Κολιοπάνος, όλες τις παραδοσιακές καλλιέργειες (σταφίδα, σύκα, φάβα, ρεβίθια, καρύδια, αμύγδαλα, Ελληνικές ράτσες ζώων κλπ) . Χάσαμε την βάση της δικής μας Μεσογειακής Διατροφής. Τι νόημα έχει εάν το καλοκαίρι τρώμε παραδοσιακά τομάτα με ντάκο (Κρήτη) όταν η ποικιλία είναι Vitex ή Optima ( Γερμανικής ή Ολλανδικής προέλευσης;) Ποιον ανταγωνιζόμαστε; Το ίδιο ακριβώς προϊόν που παράγουν οι Ισπανοί, οι Ιταλοί κλπ; Έχετε δει τι γίνεται με το ελαιόλαδο, με την φέτα κλπ. Είμαστε στον αέρα και μας κλέβουν τα προϊόντα μας. Έχουμε Ελληνικές φυλές ζώων προσαρμοσμένες στο Ελληνικό ανάγλυφο και βλάστηση, αλλά εισάγουμε το 80% του βόειου κρέατος και το 53% του χοιρινού. Το 60 % των αμνοεριφίων!

Συμβουλές σε έναν νέο υποψήφιο Γεωπόνο

Ο κ. Κολιοπάνος θα συμβούλευε έναν γεωπόνο να σπουδάσει γεωπονία αν πρόκειται για συνειδητή επιλογή. Προοπτικές μας είπε υπάρχουν αρκεί οι νέοι να εργαστούν σκληρά και σοβαρά. Μετά την αποφοίτησή τους θα τους συμβούλευε είτε να φύγουν στο εξωτερικό με μισθό της τάξης των 5000 ευρώ περίπου είτε να επενδύσουν με μερικούς ακόμα γεωπόνους και παραγωγούς σε μια παραδοσιακή καλλιέργεια και να προσπαθήσουν να διαθέσουν το προϊόν τους στο εξωτερικό.

Οι νέοι λοιπόν που θα επιλέξουν τη γεωπονία οφείλουν να γνωρίζουν ότι υπάρχουν αρκετά προβλήματα και μεγάλος ανταγωνισμός. Οι γεωπόνοι των ΑΕΙ ανέρχονται σε 20556 και εάν προσθέσουν και τους αποφοίτους των ΤΕΙ ξεπερνάνε τους 30.000. Σίγουρα υπάρχουν προοπτικές αφού η Ελληνική ύπαιθρος έχει εγκαταλειφθεί ενώ κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι γεωκλιματικές συνθήκες ευνοούν την καλλιέργεια θεραπευτικών φυτών και άλλων εναλλακτικών καλλιεργειών. Πιθανόν να αυξηθεί η απορρόφησή των γεωπόνων. Είναι όμως τόσο μεγάλος ο αριθμός τους που θα πρέπει αρκετοί να στραφούν είτε στο εξωτερικό είτε στο επιχειρείν.