Σαν σήμερα το 1973 μια «παραγγελιά» σε νυχτερινό κέντρο της Αθήνας κατέληξε σε ένα αιματηρό σκηνικό, βγαλμένο από ταινία σπλάτερ του Ταραντίνο. Ο Νίκος Κοεμτζής σκοτώνοντας τρεις αστυνομικούς και τραυματίζοντας οκτώ άτομα στο πέρασμά του, έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες της εποχής και αργότερα σύμβολο μιας ολόκληρης κοινωνικής πραγματικότητας, εμπνέοντας τον Διονύση Σαββόπουλο να γράψει το τραγούδι «Μακρύ Ζεϊμπέκικο για τον Νίκο».
Το χρονικό της νύχτας του αίματος
Βρισκόμαστε στο λαϊκό κέντρο διασκέδασης «Νεράιδα». Ο Νίκος Κοεμτζής, συνοδευόμενος από τον αδερφό του, Δημήτρη, ζητά από την ορχήστρα ένα ζεϊμπέκικο για να χορέψει ο αδερφός του – μια «παραγγελιά» που, σύμφωνα με την άγραφη παράδοση της εποχής, σήμαινε πως η πίστα ανήκε αποκλειστικά σε αυτόν που χόρευε. Όταν όμως κάποιοι θαμώνες –μεταξύ τους και αστυνομικοί με πολιτικά– αγνόησαν τον άγραφο κανόνα και ανέβηκαν στην πίστα, ο Νίκος, σε κατάσταση αμόκ, έβγαλε μαχαίρι. Ο απολογισμός ήταν τραγικός: τρεις αστυνομικοί νεκροί και οκτώ τραυματίες.
Η επόμενη μέρα βρήκε τις εφημερίδες να κάνουν λόγο για ένα γεγονός που σόκαρε το πανελλήνιο. Αρχικά γράφτηκε πως το τραγούδι που είχε ζητήσει ο Κοεμτζής ήταν το «Ο χάρος βγήκε παγανιά» του Δημήτρη Μητροπάνου. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να ισχύει, αφού το συγκεκριμένο τραγούδι είναι χασαποσέρβικο και όχι ζεϊμπέκικο, το οποίο ήθελε να χορέψει ο αδερφός του. Η αλήθεια είναι πως η «παραγγελιά» αφορούσε το ζεϊμπέκικο «Βεργούλες» του Μάρκου Βαμβακάρη, ένα τραγούδι που ταίριαζε απόλυτα με τον σκοπό του χορού.
Η κοινωνική διάσταση της υπόθεσης
Το γεγονός αυτό δεν άργησε να περάσει στη λαϊκή κουλτούρα και να γίνει σημείο αναφοράς τόσο στον Τύπο όσο και στην τέχνη. Ο Διονύσης Σαββόπουλος, εμπνευσμένος από την ιστορία του Κοεμτζή, έγραψε το τραγούδι «Μακρύ Ζεϊμπέκικο για τον Νίκο», που κυκλοφόρησε το 1979 στον δίσκο Ρεζέρβα. Το τραγούδι δεν αφηγείται απλώς τα γεγονότα εκείνης της νύχτας, αλλά αναδεικνύει και το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής: τη φτώχεια, την καταπίεση και την αγωνία της εργατικής τάξης, που πολλές φορές έβρισκε διέξοδο στη λαϊκή διασκέδαση και τον χορό.
Η υπόθεση του Νίκου Κοεμτζή δίχασε την κοινή γνώμη. Από τη μία, οι τρεις φόνοι ήταν αδιαμφισβήτητα μια αποτρόπαιη πράξη. Από την άλλη, υπήρξαν φωνές που είδαν στο πρόσωπο του Κοεμτζή έναν άνθρωπο που είχε οδηγηθεί στην απελπισία από τις κοινωνικές ανισότητες και το ασφυκτικό κλίμα της εποχής. Δεν είναι τυχαίο ότι το τραγούδι του Σαββόπουλου έγινε κάτι παραπάνω από ένα μουσικό κομμάτι – μετατράπηκε σε έναν ύμνο που μιλούσε για τα αδιέξοδα και τις σκιές της ελληνικής κοινωνίας.
Ο Νίκος Κοεμτζής πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη φυλακή, καθώς καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Αποφυλακίστηκε το 1996, αφού εξέτισε 23 χρόνια, και έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας μέχρι τον θάνατό του το 2011. Σήμερα, η «παραγγελιά» του Νίκου Κοεμτζή παραμένει ένα γεγονός που εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1822: Καταργείται η δουλεία στην Ελλάδα, με διάταξη του Συντάγματος της Επιδαύρου.
1826: Οι Τούρκοι κυριεύουν το νησάκι Βασιλάδι, προπύργιο του Μεσολογγίου, σφίγγοντας τον κλοιό γύρω από την Ιερή Πόλη, που θα αντέξει ακόμα ενάμιση μήνα.
1932: Στη Γερμανία, ένας μετανάστης από την Αυστρία, ο Αδόλφος Χίτλερ, αποκτά τη γερμανική υπηκοότητα για να θέσει υποψηφιότητα για καγκελάριος.
1948: Το Κομμουνιστικό Κόμμα αναλαμβάνει τον έλεγχο της κυβέρνησης στην Τσεχοσλοβακία.
1959: Η βρετανική κυβέρνηση ανακαλεί το διάταγμα εκτόπισης του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο οποίος είναι πλέον ελεύθερος να επιστρέψει στην Κύπρο. Με άλλο διάταγμα δίνεται αμνηστία στο στρατηγό Γεώργιο Γρίβα και στους συναγωνιστές του.
1964: Ο Κάσιους Κλέι (μετέπειτα γνωστός ως Μοχάμεντ Άλι) σε ηλικία 22 ετών, κατακτά τον πρώτο του παγκόσμιο τίτλο στην κατηγορία των βαρέων βαρών, νικώντας τον Σόνι Λίστον με τεχνικό νοκ-άουτ στον έβδομο γύρο. Η νίκη αυτή θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στην ιστορία της πυγμαχίας, καθώς ο Λίστον ήταν το απόλυτο φαβορί με αποδόσεις 8 προς 1, έχοντας νικήσει τον Φλόιντ Πάτερσον δύο φορές στον πρώτο γύρο. Ωστόσο, ο Κλέι, με τη φημισμένη φράση του «float like a butterfly, sting like a bee» (πετώ σαν πεταλούδα, τσιμπώ σαν μέλισσα), όχι μόνο κέρδισε, αλλά ανέδειξε το στιλ και τη χαρισματική προσωπικότητά του, σηματοδοτώντας την αρχή μιας θρυλικής καριέρας.
1973: Μακελειό σε κέντρο διασκέδασης της Αθήνας από τον Νίκο Κοεμτζή για μια «παραγγελιά». Ο απολογισμός τραγικός: τρεις αστυνομικοί νεκροί, οκτώ τραυματίες, και δυο άνθρωποι -ο δράστης και ο αδερφός του- στη φυλακή. Ο Διονύσης Σαββόπουλος εμπνέεται από το γεγονός και γράφει το τραγούδι «Μακρύ Ζεϊμπέκικο για το Νίκο».
2000: Το σουηδικό κόμμα «Νέα Δημοκρατία» (Ny Demokrati), γνωστό για τις λαϊκιστικές και αντιμεταναστευτικές θέσεις του, κηρύσσει πτώχευση και διαλύεται. Ιδρυμένο το 1991, το κόμμα είχε καταφέρει να εισέλθει στο Κοινοβούλιο της Σουηδίας, ωστόσο οι εσωτερικές διαμάχες, οι οικονομικές δυσκολίες και η πτώση της δημοτικότητάς του οδήγησαν στη διάλυση του, σηματοδοτώντας το τέλος της πολιτικής του παρουσίας στη χώρα.
Γεννήσεις
1841 – Πιερ Ογκίστ Ρενουάρ, Γάλλος ζωγράφος και πρωτοπόρος του ιμπρεσιονισμού, γνωστός για τα φωτεινά και πολύχρωμα έργα του, όπως το «Χορός στο Μουλέν ντε λα Γκαλέτ» και τα αισθαντικά πορτρέτα του
1890 – Βιατσεσλάβ Μολότοφ, σοβιετικός πολιτικός και ηγετικό στέλεχος των μπολσεβίκων, γνωστός για το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ, που υπεγράφη το 1939 μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Ναζιστικής Γερμανίας. Το όνομά του συνδέθηκε με τις αυτοσχέδιες βόμβες («βόμβες Μολότοφ»), οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ευρέως σε συγκρούσεις και εξεγέρσεις
1943 – Τζορτζ Χάρισον, Άγγλος τραγουδιστής, κιθαρίστας και μέλος των Beatles, γνωστός ως ο «ήσυχος Beatle», με σημαντική συνεισφορά σε κλασικά τραγούδια όπως το «Here Comes the Sun» και το «While My Guitar Gently Weeps», ενώ αργότερα ακολούθησε επιτυχημένη σόλο καριέρα.
Θάνατοι
1899 – Πάουλ Γιούλιους Φον Ρόιτερ (πραγματικό όνομα: Ίσραελ Μπιρ Γιοσαφάτ), γερμανός δημοσιογράφος και επιχειρηματίας, ιδρυτής του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, το οποίο εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους οργανισμούς παροχής ειδήσεων παγκοσμίως
1983 – Τενεσί Ουίλιαμς, αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, βραβευμένος με Πούλιτζερ, γνωστός για τα έργα «Λεωφορείον ο Πόθος» και «Λυσσασμένη Γάτα», που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στο παγκόσμιο θέατρο
2022 – Δημήτρης Τσοβόλας, έλληνας πολιτικός και δικηγόρος, πρώην υπουργός Οικονομικών και ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, γνωστός για τη λαϊκή πολιτική του στάση και τη φράση «Τσοβόλα, δώσ’ τα όλα», που έμεινε στην πολιτική αργκό της Ελλάδας
Γιορτάζουν
Ρηγίνος, Ρηγίνα, Ταράσιος, Ταρασία
