Έχουν γίνει σημαντικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα, τονίζει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) σε μελέτη του για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το μέγεθος των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων στην Ελλάδα είναι πολύ μικρό, με  μόλις το 5% των ετήσιων πληρωμών να γίνεται για εισφορές. Παράλληλα, εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός ο δημοσιονομικός και δημογραφικός κίνδυνος, ενώ η Ελλάδα είναι ουραγός σε επενδύσεις από κεφαλαιοποιητικές εισφορές.

Το ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας είναι εξαιρετικά δαπανηρό σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με υψηλές εισφορές σύνταξης στον υποχρεωτικό μη κεφαλαιοποιητικό πυλώνα, την ώρα που το ιδιαίτερα υψηλό κόστος εργασίας στο εύρος 40-80 χιλιάδων ευρώ οδηγεί σε μετανάστευση εργαζομένων με υψηλές δεξιότητες (brain drain), ενώ η μικρή ανταποδοτικότητα ενθαρρύνει την εισφοροδιαφυγή.

Το ΙΟΒΕ καταθέτει την πρότασή του για μία νέα κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφάλιση, με υποχρεωτικού χαρακτήρα αφορολόγητες εισφορές 6%, κατώφλι στις εισφορές της νέας επικουρικής με βάση το κατώτατο μισθό και ισοδύναμο με πραγματικό (effective) επίπεδο εισφορών γύρω στο 3% κατά μέσο όρο.

Ειδικότερα, οι ασφαλισμένοι θα πληρώνουν:

  • 20% εισοδήματος για διανεμητικό πυλώνα
  • 0-6% για τη νέα επικουρική σύνταξη
  • Όσο επιθυμεί ο ασφαλισμένος (αφορολόγητα έως ένα πλαφόν) σε συνταξιοδοτικά προϊόντα

Παράλληλα, οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν:

  • Κύρια σύνταξη
  • Παλιά Επικουρική ανάλογα με τα χρόνια που έχουν εισφέρει στο παλιό σύστημα
  • Νέα Επικουρική όπως αυτή προκύπτει βάσει των κεφαλαίων που έχουν συγκεντρωθεί στην ατομική μερίδα κάθε ασφαλισμένου
  • Αποδόσεις από συνταξιοδοτικά προϊόντα (προαιρετικά)

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η διατήρηση των παροχών με μείωση των εισφορών δημιουργεί δημοσιονομικό κόστος έως 1,9% του ΑΕΠ τον πρώτο χρόνο εφαρμογής, που βαίνει μειούμενο στον χρόνο, ενώ το κενό θα είναι μικρότερο εάν εξαιρεθούν τα ταμεία μερισμάτων και ληφθεί υπόψη η μείωση των εισφορών για το δημόσιο ως εργοδότη.

Στη μελέτη τονίζεται ότι αξίζει να εξεταστεί η αντιστάθμιση του δημοσιονομικού κόστους με ισοδύναμα δημοσιονομικά μέτρα:

  • Περαιτέρω εξορθολογισμός πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και προσωπικών διαφορών
  • Μείωση της έκπτωσης φόρου
  • Προσαρμογή των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα
  • Αξιοποίηση εσόδων από αποκρατικοποιήσεις
  • Ομόλογα αναγνώρισης

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η μείωση των εισφορών των εργαζομένων κατά την πρότασή του οδηγεί σε αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος από 0,5% έως 1%, αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας κατά περίπου 1,5% και αύξηση στη μακροβιότητα του εργασιακού βίου.