Μάχη στη Βόνη για τις εκπομπές των αερίων

Μάχη μαίνεται μεταξύ των διαπραγματευτών για το κλίμα που συνεδριάζουν στη Βόνη μέχρι την προσεχή Πέμπτη για τον βαθμό που πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου ώστε να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου, όπως είναι ο στόχος που έχει οριστεί από τον ΟΗΕ.

Η επικεφαλής της γαλλικής αντιπροσωπείας, Λοράνς Τουμπιανά, εκτιμά πως ένας κοινός στόχος για τη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου μακροπρόθεσμα «πιθανόν να ήταν πιο σαφής, πιο συγκεκριμένος απ’ ό,τι οι 2 βαθμοί Κελσίου». Ωστόσο το θέμα αποτελεί «ένα δύσκολο σημείο» των συνομιλιών, οι οποίες πρέπει να καταλήξουν σε μια παγκόσμια συμφωνία στα τέλη του 2015 στο Παρίσι.

Σύμφωνα με τον Μπιλ Χέιρ, διευθυντή του Ινστιτούτου Climate analytics, ένας μακροπρόθεσμος στόχος «πιθανόν να είναι πολύ χρήσιμος για να δείξει την κατεύθυνση προς την οποία όλος ο κόσμος πρέπει να προχωρήσει και αυτό θα στείλει ένα μήνυμα, όχι μόνο στις κυβερνήσεις αλλά και στον ιδιωτικό τομέα».

Σε αυτό το στάδιο, πολλές επιλογές, περισσότερο ή λιγότερο απαιτητικές, εξετάζονται αλλά σε καμιά δεν υπάρχει συναίνεση: κορύφωση των εκπομπών το συντομοτερο δυνατόν, μείωση κατά 50%, ακόμη και κατά 70-95% έως το 2050 σε σχέση με το 2010, μηδενικές ή σχεδόν μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το 2100.

Άλλες προτάσεις είναι πιο αόριστες: «απανθρακοποίηση της οικονομίας», μια οικονομία ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα ή ακόμη και με «εντελώς μηδενικές εκπομπές», μια ιδέα που αφήνει ανοικτή την πόρτα για εκπομπές από τη στιγμή που υπάρχουν φυσικές «αποθήκες» που τις συλλαμβάνουν (δάση, καλλιέργειες) ή που συλλέγονται και αποθηκεύονται χάρη στην τεχνολογία.

Μια κορύφωση των εκπομπών «το συντομότερο δυνατόν» υποστηρίζεται από τα νησιωτικά κράτη, τα οποία περιλαμβάνονται σε αυτά που εκτίθενται περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Τα κράτη αυτά, που υποστηρίζονται από τις αφρικανικές χώρες, την ομάδα των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών (ΛΑΧ) και τις Φιλιππίνες, υποστηρίζουν μάλιστα μια παγκόσμια αύξηση των θερμοκρασιών περιορισμένη στον 1,5 βαθμό Κελσίου. «Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι μέχρι 1,5 βαθμό Κελσίου, τα νησιά ήδη είναι σε κίνδυνο», υπενθυμίζει ο Αμτζαντ Αμπντούλα από τις Μαλδίβες, διαπραγματευτής για τα νησιωτικά κράτη.

Στο άλλο άκρο του φάσματος

Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία ή οι μεγάλοι παραγωγοί άνθρακα όπως η Αυστραλία δεν θέλουν να ακούσουν για «απανθρακοποίηση της οικονομίας» και υπολογίζουν στη συλλογή και αποθήκευση των βιομηχανικών εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα για να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τις ορυκτές πηγές ενέργειας.

«Μια πραγματική δέσμευση των χωρών να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα, όπως συνιστά η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Giec), προϋποθέτει ότι πρέπει να οριστεί ένα χρονικό ορόσημο το 2050 και ένα ορόσημο για ένα τελικό σημείο μηδενικών εκπομπών», υποστηρίζει η Αλίξ Μαζουνιέν, της μη κυβερνητικής οργάνωσης Climate action network (CΑΝ).

Πρόκειται για ένα αίτημα που προσεγγίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέρ μιας μείωσης κατά τουλάχιστον 60% το 2050 σε σχέση με το 2010.

«Το πρόβλημα με την υιοθέτηση ενός ακριβούς αριθμού είναι ότι έτσι ανοίγει η συζήτηση για το ποιος κάνει τι για την επίτευξή του» μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναδυόμενων χωρών, προειδοποιεί ωστόσο ευρωπαίος διαπραγματευτής. «Όμως οποιαδήποτε απόπειρα να υπολογιστεί το μερίδιο του καθενός μέχρι το 2050 είναι καταδικασμένη σε αποτυχία», προσθέτει.

Η κατανομή των ευθυνών και συνεπώς το θέμα της ισότητας είναι τρομερά δύσκολο να επιλυθεί στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα: ενώ επείγει η ανάληψη δράσης, ποιες προσπάθειες πρέπει να αναμένονται από τις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες ιστορικά ρυπαίνουν, και από τις χώρες με αναδυόμενη οικονομία, που αυξάνουν γρήγορα τις εκπομπές CO2;

Για να αποτραπεί μια υπερβολικά ακριβής εξίσωση, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, υποστηρίζουν εξάλλου έναν μη ποσοτικοποιημένο στόχο, όπως οι «μηδενικές εκπομπές» στα τέλη του αιώνα.

Η πρόταση αυτή που παρουσιάστηκε στη Γενεύη τον Φεβρουάριο «κερδίζει σε δημοτικότητα», αναφέρει εκφράζοντας τη λύπη της γι’ αυτό η μη κυβερνητική οργάνωση ActionAid, που δημοσίευσε την Τετάρτη στη Βόνη μια έκθεση που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για «την παγίδα των εντελώς μηδενικών εκπομπών».

Σύμφωνα με την Τερέζα Αντερσον της ActionAid, ο κίνδυνος αυτής της επιλογής «είναι ότι, για την αντιστάθμιση των εκπομπών στο μέλλον, βασίζεται δυσανάλογα στους τομείς της γεωργίας και της δασοκομίας», που είναι φυσικές αποθήκες άνθρακα. «Αυτό συνεπάγεται τεράστια χρήση γεωργικής γης, σε βάρος της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας», προειδοποιεί η ΜΚΟ.