Ήταν οι δεινόσαυροι ήδη σε πορεία εξαφάνισης πριν από την πρόσκρουση του αστεροειδούς; Αυτό το ερώτημα αποτελεί αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των επιστημόνων για περισσότερα από 30 χρόνια. Μια ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής το University College London, προτείνει ότι η άποψη πως οι δεινόσαυροι βρίσκονταν ήδη σε παρακμή προτού ο αστεροειδής εξαφανίσει τους περισσότερους από αυτούς πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, μπορεί να εξηγηθεί από το περιορισμένο αρχείο απολιθωμάτων εκείνης της εποχής και όχι από την πραγματική μείωση των ειδών των δεινοσαύρων.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Current Biology», ανέλυσε το αρχείο απολιθωμάτων της Βόρειας Αμερικής κατά την περίοδο μεταξύ 66 και 84 εκατομμυρίων ετών πριν, δηλαδή κατά τα 18 εκατομμύρια χρόνια πριν από την πρόσκρουση του αστεροειδούς στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου. Εξετάστηκαν τέσσερις οικογένειες δεινοσαύρων: οι Αγκυλοσαυρίδες (φυτοφάγοι με πανοπλία, όπως ο Αγκυλόσαυρος), οι Κερατοψίδες (μεταξύ αυτών ο Τρικεράτωψ), οι Αδροσαυρίδες (φυτοφάγοι με ράμφος πάπιας, όπως ο Εντμοντόσαυρος) και οι Τυραννοσαυρίδες (σαρκοφάγοι όπως ο Τυραννόσαυρος Ρεξ).
Αυτά τα απολιθώματα υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των ειδών των δεινοσαύρων κορυφώθηκε περίπου 75 εκατομμύρια χρόνια πριν και στη συνέχεια μειώθηκε κατά τα εννέα εκατομμύρια χρόνια που προηγήθηκαν της πρόσκρουσης του αστεροειδούς. Ωστόσο, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι αυτή η τάση οφείλεται στο ότι τα απολιθώματα από εκείνη την εποχή είναι λιγότερο πιθανό να ανακαλυφθούν, κυρίως λόγω του μικρότερου αριθμού θέσεων με εκτεθειμένα και προσβάσιμα πετρώματα από την ύστερη Κρητιδική περίοδο. Αυτή η μειωμένη δυνατότητα δειγματοληψίας σχετίζεται με γεωλογικές αλλαγές στα στρώματα που περικλείουν τα απολιθώματα, όπως ανύψωση βουνών και υποχώρηση της στάθμης της θάλασσας.
Οι ερευνητές υιοθέτησαν μια τεχνική, τη μοντελοποίηση κατοίκησης, που χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως σε μελέτες οικολογίας και βιοποικιλότητας, για να εκτιμήσουν πόσο πιθανό είναι ένα είδος να κατοικεί σε μια συγκεκριμένη περιοχή κατά τα τελευταία 18 εκατομμύρια χρόνια της Κρητιδικής περιόδου.
«Αναλύσαμε το αρχείο απολιθωμάτων και διαπιστώσαμε ότι η ποιότητα του αρχείου τεσσάρων ομάδων δεινοσαύρων χειροτερεύει κατά τα τελευταία έξι εκατομμύρια χρόνια πριν από τον αστεροειδή. Η πιθανότητα εύρεσης απολιθωμάτων δεινοσαύρων μειώνεται, ενώ η πιθανότητα να ζούσαν δεινόσαυροι σε αυτές τις περιοχές εκείνη την εποχή παραμένει σταθερή. Αυτό δείχνει ότι δεν μπορούμε να λάβουμε το αρχείο απολιθωμάτων ως δεδομένο», σημειώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Κρις Ντιν, ερευνητής στο UCL.
Όπως διαπίστωσαν, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η αναλογία της γης που πιθανότατα κατείχαν οι τέσσερις οικογένειες δεινοσαύρων παρέμεινε συνολικά σταθερή, υποδηλώνοντας ότι η πιθανή έκταση του φυσικού περιβάλλοντος στο οποίο ζούσαν ήταν σταθερή και ο κίνδυνος εξαφάνισης ήταν χαμηλός. Ταυτόχρονα, εκτίμησαν την πιθανότητα ανίχνευσης των τεσσάρων τύπων δεινοσαύρων σε κάθε περιοχή, με βάση παράγοντες όπως πόση γη είναι προσβάσιμη στους ερευνητές (πχ. εάν καλύπτεται από βλάστηση), πόσο σχετικό πέτρωμα είναι εκτεθειμένο και πόσες φορές οι ερευνητές είχαν προσπαθήσει να βρουν απολιθώματα από αυτή την περιοχή.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι η πιθανότητα εντοπισμού ήταν μειωμένη και ο πιο σημαντικός παράγοντας ήταν ο βαθμός έκθεσης και προσβασιμότητας των σχετικών πετρωμάτων. Επίσης, εντόπισαν ότι σε αντίθεση με τις άλλες τρεις οικογένειες, οι Κερατοψίδες ήταν πιο πιθανό να εντοπιστούν αργότερα σε αυτή την περίοδο, καθώς και να καταλαμβάνουν περισσότερες περιοχές. Υπέθεσαν ότι αυτό οφειλόταν στο ότι προτιμούσαν τις πράσινες πεδιάδες μακριά από ποτάμια σε μια εποχή που αυτό το είδος φυσικού περιβάλλοντος ήταν ο κύριος τύπος περιβάλλοντος που διατηρούνταν. Αυτό σχετίζεται με την υποχώρηση μιας μεγάλης εσωτερικής θάλασσας που χώριζε τη Βόρεια Αμερική στα δύο και στην ξήρανση των ποτάμιων συστημάτων που τροφοδοτούσαν αυτή τη θάλασσα.
Πηγή: ΑΠΕ
