Στις 24 Φεβρουαρίου, την ώρα που οι ρωσικές μεραρχίες πεζικού όδευαν προς τα σύνορα με την Ουκρανία προκειμένου να κηρύξουν και πρακτικά την έναρξη του πολέμου κατά της γειτονικής χώρας, ο πρόεδρος Πούτιν προέβαινε σε τηλεοπτικό διάγγελμα. Μέσω αυτού, ενημέρωνε τη διεθνή κοινότητα ότι προχωρά σε «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» με σκοπό να προστατεύσει ανθρώπους που «εδώ και 8 χρόνια είναι αντιμέτωποι με μια γενοκτονία, την οποία διαπράττει το καθεστώς του Κιέβου. Θα επιδιώξουμε να αποστρατιωτικοποιήσουμε και να αποναζιστικοποιήσουμε την Ουκρανία, αλλά και να δικάσουμε όσους διέπραξαν αιματηρά εγκλήματα εναντίον πολιτών».
Εξαρχής λοιπόν είχε κάνει ξεκάθαρα λόγο για ύπαρξη νεοναζιστικών στοιχείων στο εκ δυσμών όμορο κράτος και αυτό ήταν ένα από τα κύρια επιχειρήματα που χρησιμοποίησε ώστε να αιτιολογήσει την επικείμενη σύγκρουση. Ωστόσο δυτικοί αναλυτές κατηγορούν το Κρεμλίνο για υποκρισία υποστηρίζοντας ότι στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας δρουν σχεδόν ανενόχλητοι πολλοί περισσότεροι νεοναζί.
«Στη ρωσική πλευρά οι νεοναζί είναι περισσότεροι»
«Ο ισχυρισμός ότι ειδικά στην Ουκρανία δρουν πολλοί νεοναζί σίγουρα είναι προπαγάνδα. Είναι ξεκάθαρο ότι οι στη ρωσική πλευρά οι νεοναζί είναι αρκετοί περισσότεροι» δηλώνει χαρακτηριστικά ο Γερμανός πολιτικός επιστήμων και πρώην βουλευτής των Φιλελευθέρων (FDP) Αλεξάντερ Ρίτσμαν.
Έχοντας εμπειρία σε διεθνή think tank («δεξαμενές σκέψης») στην Ουάσιγκτον, το Κάιρο και το Βερολίνο, σήμερα συνεργάζεται με το αποκαλούμενο «counter extremism project» της γερμανικής κυβέρνησης, που έχει ως στόχο τη συγκέντρωση πληροφοριών για τη δράση εξτρεμιστικών στοιχείων στο εξωτερικό. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τελικά νεοναζί υπάρχουν και στις δύο πλευρές. Ας τα πάρουμε με τη σειρά…
Το πολυσυζητημένο ουκρανικό Τάγμα του Αζόφ
Καταρχάς η αλήθεια είναι πως πράγματι, στο πλευρό των Ουκρανών που μάχονται για να διατηρήσουν ακέραιη τη χώρα τους, έχουν συνταχθεί και παραστρατιωτικές οργανώσεις που νοσταλγούν το ναζιστικό παρελθόν. Τέτοια άτομα βρίσκει για παράδειγμα κάποιος, στο πολυσυζητημένο «Τάγμα του Αζόφ», την ακροδεξιά εθελοντική στρατιωτική μονάδα πεζικού, της οποίας η πλειοψηφία των περίπου 1.000 μελών απαρτίζεται από υπερεθνικιστές που κατηγορούνται πως ασπάζονται τις ναζιστικές ιδέες περί υπεροχής της Άριας φυλής.
Ως έμβλημά τους άλλωστε έχουν το Wolfsangel, το ρουνικό σύμβολο που χρησιμοποιήθηκε από διάφορες μονάδες των γερμανικών SS. Το τάγμα έχει κατηγορηθεί κατά καιρούς (πριν ξεσπάσει ο πόλεμος), για ωμότητες εναντίον των φιλορώσων αυτονομιστών στην ανατολική περιοχή της χώρας, ωστόσο με την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων, κανείς στην Ουκρανία δεν… κοίταξε ταυτότητες. Άπαντες μάχονται κατά του κοινού εχθρού.
«Σταυροφόροι» κατά των… κατώτερων φυλών
Η μονάδα ιδρύθηκε αρχικά ως εθελοντική ομάδα τον Μάιο του 2014 από την υπερεθνικιστική συμμορία Patriot of Ukraine («Πατριώτης της Ουκρανίας») και την φερόμενη ως νεοναζιστική ομάδα, SNA («Εθνικοσοσιαλιστική Συνέλευση»).
Επικεφαλής της μονάδας ήταν ο Αντρέι Μπιλιέτσκι ο οποίος υπηρέτησε ως αρχηγός τόσο του Patriot of Ukraine όσο και του SNA. Μάλιστα το 2010 δήλωνε ότι εθνικός σκοπός της Ουκρανίας ήταν «να οδηγήσει τις λευκές φυλές του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία… εναντίον των Untermenschen (σ.σ. των κατώτερων φυλών)». Έφυγε από το Τάγμα το 2014 καθώς εξελέγη βουλευτής και παρέμεινε στο Κοινοβούλιο έως το 2019. Στο μεσοδιάστημα (Οκτώβριο του 2016), είχε ιδρύσει το ακροδεξιό κόμμα National Corps του οποίου ο κορμός αποτελούνταν από βετεράνους του Αζόφ.
Κράνη με σβάστικες και παγανιστικούς ρούνους
Αξίζει να σημειωθεί ότι το γερμανικό κανάλι ZDF έχει προβάλει εικόνες με μαχητές του τάγματος που φορούσαν κράνη με σβάστικες και παγανιστικούς ρούνους. Πάντως, το 2915 εκπρόσωπος του τάγματος Andriy Diachenko έχει δηλώσει ότι «μόνο το 10-20%» των νεοσυλλέκτων είναι νεοναζί», αποδίδοντας την νεοναζιστική ιδεολογία στην παραπλανημένη νεολαία.
Η μονάδα ενσωματώθηκε επίσημα στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας στις 12 Νοεμβρίου 2014, λίγους μήνες μετά την ανακατάληψη του στρατηγικού λιμανιού της Μαριούπολης από τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία, αυτονομιστές. «Αυτοί είναι οι καλύτεροι πολεμιστές μας» έλεγε ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας, Πέτρο Ποροσένκο. Ιανουάριο του 2018, το Τάγμα δημιούργησε μονάδα πολιτοφυλακής, την National Druzhyna, για να «αποκαταστήσει» την τάξη στην πρωτεύουσα, Κίεβο. Παράλληλα πραγματοποίησε πογκρόμ κατά της κοινότητας των Ρομά και επιτέθηκε σε μέλη της LGBTQ κοινότητας.
Συναίνεσε ακόμη και το Facebook ελέω ρωσικής εισβολής
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2016 το Facebook χαρακτήρισε για πρώτη φορά το Τάγμα του Αζόφ ως «επικίνδυνη οργάνωση». Λίγο καιρό αργότερα η πλατφόρμα απέκλεισε το Τάγμα από το συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, καθώς το ενέταξε στη λίστα με τις άλλες ακραίες ομάδες, όπως είναι η Κου Κλουξ Κλαν και το Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Ωστόσο, στις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή, ήρθη η απαγόρευση. Κατά τον εκπρόσωπο του Facebook, «προς το παρόν, κάνουμε μια εξαίρεση, αυστηρά στο πλαίσιο της υπεράσπισης της Ουκρανίας και στο ρόλο του τάγματος ως τμήματος της εθνικής φρουράς της Ουκρανίας.
Συνεχίζουμε όμως να απαγορεύουμε κάθε ρητορική μίσους, δημοσιοποίηση συμβολισμών μίσους, επαίνους για τη βία από το Σύνταγμα του Αζόφ και οποιοδήποτε άλλο περιεχόμενο παραβιάζει τα κοινοτικά μας πρότυπα».
Το μήνυμα του μαχητή Μιχαήλ στη Βουλή των Ελλήνων
Θυμίζουμε ότι βιντεοσκοπημένο μήνυμα μέλους του τάγματος Αζόφ είχε προβληθεί τον περασμένο Απρίλιο στην αίθουσα της Ολομέλειας της Βουλής των Ελλήνων, κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως ομιλίας του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκαλώντας πολιτική θύελλα. Ο μαχητής του Αζόφ, με το όνομα Μιχαήλ, ενημέρωσε τους βουλευτές της χώρας μας ότι είναι κι αυτός ελληνικής καταγωγής, γεννημένος στη Μαριούπολη και ανέφερε ότι ο παππούς του πολέμησε κατά των ναζί και τραυματίστηκε τρεις φορές.
Το μήνυμά του είχε ως εξής: «Καλημέρα αξιότιμα μέλη της ελληνικής Βουλής. Απευθύνομαι σε εσάς σαν Έλληνας στην καταγωγή. Λέγομαι Μιχαήλ. Ο παππούς μου πολέμησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά των ναζιστών. Τραυματίστηκε τρεις φορές. Εγώ γεννήθηκα στη Μαριούπολη και συμμετέχω στην άμυνα της πόλης από τους Ρώσους ναζιστές. Δεν θα μιλήσω για τις δυσκολίες που έχουμε στην ουκρανική άμυνα, μέσα από το Τάγμα Αζόφ, αυτό είναι το χρέος μου έναντι της πόλης μου, είναι το χρέος μου σαν άντρας. Πρέπει να μιλήσω για τις καταστροφικές συνθήκες στις οποίες βρίσκεται η ειρηνική Μαριούπολη».
Δείτε το μήνυμα του Μιχαήλ στο 8:20 στο παρακάτω βίντεο:
Η «Αυτοκρατορική Λεγεώνα» που εκπαιδεύεται στο αντάρτικο πόλεων
Η χρησιμότητα των παραστρατιωτικών ομάδων είναι προφανής σε μια πολεμική σύγκρουση καθώς αναλαμβάνουν συνήθως τη «βρώμικη δουλειά», χωρίς να εκτίθεται σε αυτή ο τακτικός στρατός. Το 2002 ιδρύθηκε στην Αγία Πετρούπολη το επονομαζόμενο «Ρωσικό Αυτοκρατορικό Κίνημα» (Russkoe Imperskoe Dvizhenie – RID), μια εθνικιστική ακροδεξιά οργάνωση που έξι χρόνια αργότερα αποκτά και τον παραστρατιωτικό της βραχίονα που ονομάστηκε «Αυτοκρατορική Λεγεώνα».
Μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα της αρκεί για να διαπιστώσει ο επισκέπτης πως συνδέεται με ιστότοπους πολιτικών ομάδων της Ρωσίας που προωθούν τη μοναρχία και την ορθοδοξία, αντλώντας έμπνευση από τις αντισημιτικές θεωρίες των αρχών του 20ού αιώνα στη χώρα.
Διαθέτει τουλάχιστον δύο στρατόπεδα εκπαίδευσης στην ιστορική παραθαλάσσια πόλη που ίδρυσε ο Μέγας Πέτρος πριν από περίπου τρεις αιώνες, εκ των οποίων το ένα είναι γνωστό ως Partizan. Εκεί πραγματοποιείται εκπαίδευση επιβίωσης αστικού πολέμου, σκοποβολής και στρατιωτικής ιατρικής. Μετά την έναρξη του υβριδικού πολέμου στο Ντονμπάς της Ουκρανίας τον Απρίλιο του 2014 το RID έστειλε πάνοπλους εθελοντές στις φιλορωσικές αυτονομιστικές ομάδες της περιοχής. Κάποια από τα μέλη της οργάνωσης μάλιστα έχουν μισθοφορική εμπειρία στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή (π.χ. στη Συρία).
«Είμαι ναζί» παραδέχεται ο επικεφαλής της παραστρατιωτικής οργάνωσης Rusich
Ξεκάθαρα πιο φιλοναζιστικές τάσεις έχει η ρωσική παραστρατιωτική οργάνωση Rusich. Επικεφαλής της είναι ο πρώην αλεξιπτωτιστής Aleksei Milchakov. Τον Δεκέμβριο του 2020 προβλήθηκε σε εθνικιστικό κανάλι της Ρωσίας βίντεο που τον δείχνει να συζητά με έναν φίλο του για τη δολοφονία Ουκρανών. Ακούγεται ξεκάθαρα να λέει: «Είμαι ναζί. Δεν πρόκειται να πω είμαι εθνικιστής, πατριώτης, ιμπεριαλιστής και ούτω καθεξής. Θα το πω ευθέως, είμαι ναζιστής. Πρέπει να καταλάβετε πως όταν σκοτώνεις έναν άνθρωπο, νιώθεις τον ενθουσιασμό του κυνηγιού. Αν δεν έχετε πάει ποτέ για κυνήγι, πρέπει να το δοκιμάσετε. Είναι ενδιαφέρον».
Η οργάνωσή του ασπάζεται ανοικτά τις ρατσιστικές ιδεολογίες, βρέθηκε και αυτή στο Ντονμπάς το 2014 και το 2015 και αυτή τη στιγμή μέλη της πολεμούν στην Ουκρανία για τα συμφέροντα της Ρωσίας. Άλλωστε, σύμφωνα με έκθεση της ομοσπονδιακής υπηρεσίας πληροφοριών της Γερμανίας, την οποία εξασφάλισε το περιοδικό «Der Spiegel» και δημοσίευσε αποσπασματικά τον περασμένο Μάιο, «πολλοί Ρώσοι ακροδεξιοί εξτρεμιστές και νεοναζί πολεμούν στην Ουκρανία. Το γεγονός αυτό καθιστά παράλογο τον υποτιθέμενο λόγο του πολέμου, τη λεγόμενη αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας».
«Μεγάλος ήρωας ο Χίτλερ» κατά τον επικεφαλής της «RNE»
Τέλος η «Ρωσική Εθνική Ενότητα» (Russkoe Natsionalnoe Edinstvo – RNE) θεωρείται ως ο πιο καλά οργανωμένος φορέας μεταξύ των ρωσικών ακροδεξιών ομάδων. Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1990 στη Μόσχα από τον υπερεθνικιστή Aleksandr Barkashov, που μέχρι τότε ήταν εξέχον μέλος μιας άλλης εθνικιστικής οργάνωσης, της Pamyat». Ο Barlashov έχει δηλώσει για τον Αδόλφο Χίτλερ πως τον θεωρεί «μεγάλο ήρωα του γερμανικού έθνους και όλων των λευκών φυλών. Κατάφερε να εμπνεύσει ολόκληρο το έθνος να πολεμήσει ενάντια στην υποβάθμιση και το ξέπλυμα των εθνικών αξιών».
Απορρίπτει τους χαρακτηρισμούς «φασίστας» και «ναζιστής» (σ.σ. παρά το γεγονός ότι έτσι έχει αυτοπροσδιοριστεί σε παλαιότερη συνέντευξή του) και προτιμά να τον αποκαλούν εθνικοσοσιαλιστής.
«Η Ρωσία στους Ρώσους»
Η RNE έφθασε να αριθμεί έως και 25.000 ενεργά μέλη στη Ρωσία, στις χώρες της Βαλτικής και στην Ουκρανία, χρησιμοποιώντας σύμβολα παρόμοια με αυτά της ναζιστικής Γερμανίας. Με κύριο σύνθημα «Η Ρωσία στους Ρώσους», προωθεί τον αντισημιτισμό ζητώντας την απέλαση των Εβραίων και των μεταναστών από τον Νότιο Καύκασο και τον αντιαμερικανισμό. Μέλη της RNE έχουν καταδικαστεί για ρατσιστικά εγκλήματα, όπως οι δολοφονίες ατόμων που ανήκαν σε μειονότητας και οι βανδαλισμοί εβραϊκών και μουσουλμανικών τάφων.
