Τα «διαβατήρια ανοσίας», δηλαδή τα πιστοποιητικά ότι κάποιος νόσησε από Covid-19, έχει βγει θετικός σε τεστ αντισωμάτων και υποτίθεται πως πλέον έχει ανοσία στον κορονοϊό, έχουν ήδη μπει στις ζωές μας εδώ και λίγους μήνες, με πολλούς να τα βλέπουν ως ένα ακόμη απαραίτητο βήμα προς την ελευθερία και άλλους να είναι, ως είθισται, σκεπτικοί απέναντι σε αυτά.

Τουλάχιστον 12 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) χρησιμοποιούν το διαβατήριο ανοσίας, όπως αναφέρει ο Guardian, όχι μόνο για τα ταξίδια από χώρα σε χώρα, αλλά και για την είσοδο των πολιτών τους σε κλειστούς χώρους διασκέδασης. Στόχος είναι όλοι όσοι έχουν εμβολιαστεί και διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο μόλυνσης, μετάδοσης και βαριάς νόσησης, να μπορούν να έχουν περισσότερες ελευθερίες σε σχέση με τους ανεμβολίαστους.

Το πιστοποιητικό ανοσίας (που σε κάποιες χώρες αποκαλείται «κάρτα υγείας», σε άλλες «πράσινη κάρτα», σε κάποιες άλλες «διαβατήριο ανοσίας») πρόκειται για έντυπο, είτε ηλεκτρονικό  έγγραφο, που διαθέτει ένα κωδικό QR, μέσω του οποίου μπορεί μία επιχείρηση να ελέγξει αν κάποιος έχει ανοσία, δηλαδή αν έχει νοσήσει και έχει αναρρώσει τους τελευταίους έξι μήνες ή εάν έχει κάνει το εμβόλιο κατά του κορονοϊού.

Τα πιστοποιητικά αυτά, όχι μόνο δίνουν το δικαίωμα να ταξιδεύει κάποιος χωρίς να υποβληθεί σε τεστ μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αλλά χρησιμοποιούνται από πολλά κράτη για την είσοδο των πολιτών σε κλειστούς χώρους διασκέδασης, όπως τα εστιατόρια, τα μπαρ, τα θέατρα και τα γήπεδα.

Η αλήθεια είναι πάντως ότι δεν βαίνουν όλα κατ’ ευχήν για πολλές χώρες: Στη Βρετανία, λόγου χάρη, τα σχέδια της κυβέρνησης για την καθιέρωσή του βρίσκονται ακόμη στο… περίμενε.

Ποιες χώρες τα χρησιμοποιούν;

Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία και φυσικά η Ελλάδα είναι μερικές από τις χώρες της ΕΕ που κάνουν χρήση της πιστοποίησης του συγκεκριμένου εγγράφου. Σε κάποιες άλλες χώρες, η κυβέρνηση προσπάθησε να τα καθιερώσει, αλλά δεν τα κατάφερε.

Στην Ισπανία, για παράδειγμα, οι περιφερειακές κυβερνήσεις των Κανάριων Νήσων, της Κανταβρίας, της Γαλικίας και της Ανδαλουσίας επιχείρησαν να εισαγάγουν το πιστοποιητικό εμβολιασμού, όμως δεν κατάφεραν να πάρουν το πράσινο φως από τα ανώτατα δικαστήρια.

Άλλες χώρες, όπως η Σουηδία, έχουν υιοθετήσει το Ευρωπαϊκό Πιστοποιητικό μόνο για την είσοδο πολιτών από άλλα κράτη της ΕΕ, αλλά δεν απαιτείται για την πρόσβαση σε χώρους διασκέδασης.

Αλλά και η Δανία – μία από τις πρώτες χώρες που καθιέρωσαν το πιστοποιητικό εμβολισμού για την είσοδο πολιτών σε κλειστούς χώρους διασκέδασης – το έχει πλέον καταργήσει, καθώς καθώς το ποσοστό εμβολιασμού έχει αγγίξει το 80% σε άτομα ηλικίας άνω των 12 ετών, και δημιουργήθηκε ένα ικανοποιητικό τείχος ανοσίας.

Πού επιτρέπει την πρόσβαση;

Οι κανόνες είναι διαφορετικοί από χώρα σε χώρα. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, απαιτείται για την είσοδο σε κινηματογράφους, θέατρα, μουσεία, εστιατόρια, μπαρ, καφέ, κλαμπ, είτε βρίσκονται σε κλειστούς χώρους είτε σε ανοιχτούς, όπως ταράτσες, σε κάποια εμπορικά κέντρα, για ταξίδια από περιφέρεια σε περιφέρεια, αθλητικούς αγώνες και δημόσια θεάματα, όπως συναυλίες και συνέδρια.

Στην Ιταλία, το διαβατήριο ανοσίας δεν χρησιμοποιείται στους ανοιχτούς χώρους καφέ και εστιατορίων, καθώς, όπως και στην Ελλάδα, η πρόσβαση σε αυτούς τους χώρους είναι ελεύθερη σε όλους τους πολίτες.

Στη Γερμανία είναι απαραίτητο για την είσοδο σε εστιατόρια, αλλά μόνο σε μερικές περιφέρειες. Στην Αυστρία, η επίδειξή του είναι υποχρεωτική και στα κομμωτήρια, ενώ στο Λουξεμβούργο είναι απαραίτητο για τα καταστήματα λιανικής και τα ξενοδοχεία. «Φυσικά, όλα τα μέτρα προσαρμόζονται σε κάθε χώρα ανάλογα με το επιδημιολογικό φορτίο», αναφέρει με νόημα το βρετανικό δημοσίευμα.

Ολλανδία: Με πιστοποιητικό στην τουαλέτα των μπαρ

Ειδική κατηγορία αποτελεί η Ολλανδία, σύμφωνα με απόφαση που πάρθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου. Αν και οι πελάτες θα μπορούν να μπαίνουν σε καφέ και εστιατόρια χωρίς να παρουσιάζουν πιστοποιητικό εμβολιασμού, δεν ισχύει το ίδιο με την τουαλέτα των καταστημάτων.

Την περασμένη εβδομάδα, οι ολλανδικές αρχές χαλάρωσαν τους περιορισμούς που συνδέονται με τον κορονοϊό, αίροντας μεταξύ άλλων το μέτρο της τήρησης των κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης, όμως ανακοίνωσαν την εφαρμογή ενός υγειονομικού πάσου για τα μπαρ, τα εστιατόρια και τα φεστιβάλ.

Αν και το πάσο δεν θα είναι αναγκαίο για εκείνους που θέλουν να απολαύσουν ένα γεύμα ή ένα ποτό στους εξωτερικούς χώρους, σε μια εξαίρεση που ψήφισε το κοινοβούλιο, θα πρέπει εντούτοις να επιδεικνύουν το πάσο τους για να χρησιμοποιήσουν τις τουαλέτες του καταστήματος.

«Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τις τουαλέτες, θα πρέπει να επιδεικνύετε τον κωδικό σας QR», δήλωσε ο υπουργός Υγείας Ούγκο ντε Γιoνγκ. Στην Ολλανδία, ο κώδικας QR, που αποδεικνύει πως το άτομο είναι εμβολιασμένο, είναι υποχρεωτικός από την ηλικία των 13 ετών.

Επιτυχημένα ή όχι;

Ναι, σε κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, τα διαβατήρια ανοσίας έχουν επιτύχει.  Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τον περασμένο Δεκέμβριο, 60% των Γάλλων δεν είχαν αποφασίσει ακόμη εάν θα εμβολιαστούν. Από τον Ιούλιο, όμως, όταν ανακοινώθηκαν τα περιοριστικά μέτρα για τους ανεμβολίαστους και οι ελευθερίες για τους εμβολιασμένους, 13 εκατομμύρια πολίτες έκαναν τουλάχιστον την πρώτη δόση. Η Γαλλία έχει χορηγήσει τουλάχιστον μία δόση στο 88% των ενηλίκων και παιδιών ηλικίας 12 ετών και άνω, ενώ οι διαδηλώσεις για το πιστοποιητικό εμβολιασμού έχουν μειωθεί κάθετα.

Φυσικά, δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη επί του θέματος –ακόμη και έγκριτοι επιστήμονες διαφωνούν ως προς την χρήση του διαβατηρίου ανοσίας.

«Τα εν λόγω διαβατήρια ανοσίας θα επιδεινώσουν τις ανισότητες στην παγκόσμια υγεία», συμφωνεί ο Μαντουκάρ Πάι, διευθυντής του Τμήματος Επιδημιολογίας & Παγκόσμιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο McGill του Καναδά και ιδρυτής του Pai Global TB Group για την εξάλειψη της φυματίωσης στον πλανήτη. «Η παγκόσμια υγεία δεν είναι ούτε παγκόσμια ούτε υπέρ της διαφορετικότητας. Το γνωρίζαμε αυτό, ακόμη και πριν εμφανιστεί η πανδημία» ξεκαθαρίζει.

«Tώρα, με τις χώρες υψηλού εισοδήματος να ξεκινούν να εφαρμόζουν τα διαβατήρια ανοσίας, στην ουσία η παγκόσμια υγεία θα γίνει ένας ακόμη μεγαλύτερος μονόδρομος απ’ ό,τι είναι ήδη», καταλήγει με νόημα, κρούοντας, τρόπον τινά, ένα καμπανάκι κινδύνου για όσα πιθανώς έρχονται στο εγγύς μέλλον.