Το παλαιότερο στον κόσμο γνωστό θρησκευτικό συγκρότημα σύμφωνα με τους αρχαιολόγους πιστεύεται ότι είναι το Gοbekli Tepe, το οποίο βρίσκεται πάνω σε έναν λόφο στη νοτιοανατολική Τουρκία, κοντά στα σύνορα της Συρίας, εκεί όπου κάποτε εντοπιζόταν η αρχαία Μεσοποταμία.
Το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αποτελείται από μια σειρά από πέτρινους, κυκλικές κολόνες με απίστευτα γλυπτά ζώων και ιερέων. Ο Γερμανός αρχαιολόγος Klaus Schmidt και η ομάδα του άρχισαν να πραγματοποιούν ανασκαφές στο Gobekli Tepe στα μέσα της δεκαετίας του 1990, πιο συγκεκριμένα το 1994, ανακαλύπτοντας μια σειρά από ευρήματα που συνεχίζουν να φέρνουν επανάσταση στον τρόπο που οι αρχαιολόγοι σκέφτονται τον άνθρωπο της Εποχής των Λίθων.
Πώς προκύπτει το συμπέρασμα ότι πρόκειται για τον αρχαιότερο ναό στον κόσμο
Ο αρχαιολογικός χώρος χρονολογείται πριν από 11.500 χρόνια, στο τέλος της εποχής των λίθων, κάτι που τον καθιστά τον αρχαιότερο γνωστό χώρο λατρείας στον κόσμο. Η κυρίαρχη κατανόηση μέχρι την ανακάλυψή του ήταν ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κυνηγοί- συλλέκτες περιπλανήθηκαν στη Γη, ποτέ δεν εγκαταστάθηκαν κάπου συγκεκριμένα, ζώντας απλώς την κάθε μέρα που ερχόταν.
Το τεράστιο συγκρότημα Gobekli Tepe, ωστόσο, θέτει υπό αμφισβήτηση αυτήν την άποψη. Αποτελείται από μεγάλες κολόνες σε σχήμα Τ με γλυπτά ζώων, τεράστιους δακτυλίους και τεράστια ορθογώνια δωμάτια, πολλά από τα οποία πιστεύεται ότι έχουν θρησκευτική σημασία.
Μια θεωρία είναι ότι αυτός ο χώρος δεν χρησιμοποιήθηκε για οικιακούς σκοπούς, αλλά για τελετές και θυσίες και πιστεύεται από ορισμένους ότι το Gobekli Tepe είναι το παλαιότερο θρησκευτικό συγκρότημα γνωστό στον σύγχρονο άνθρωπο. Για το λόγο αυτό, ο χώρος έχει προσκαλέσει συχνά συγκλονιστικές συγκρίσεις με τον Κήπο της Εδέμ, ή την «προέλευση της θρησκείας», η οποία έχει από καιρό συσχετιστεί με την Γόνιμη Ημισέληνο και τους αρχαίους Σουμέριους, που εφηύραν τη γραπτή γλώσσα.
Εξίσου περίεργο είναι το γεγονός ότι πριν από αυτήν την ανακάλυψη, δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι οι κυνηγοί- συλλέκτες οικοδομούσαν ποτέ μεγάλα μνημεία και κτίρια, καθιστώντας την ίσως την παλαιότερη γνωστή αρχιτεκτονική του κόσμου.
Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται το όρος Karaca Dag, ένα βουνό που οι γενετιστές πιστεύουν ότι είναι ο τόπος γέννησης πολλών από τους σημερινούς καλλιεργημένους σπόρους.
Σύμφωνα με το atlasobscura.com, θεωρητικά το Gobekli Tepe θα μπορούσε να μας δείχνει μια μεταβατική περίοδο, που απεικονίζει την πρώτη προσπάθεια των νομαδικών πολιτισμών να καλλιεργήσουν (η οποία αργότερα θα επέφερε μόνιμη εγκατάσταση).
