Σήμερα τα παιδικά παιχνίδια έχουν κόψει κάθε δεσμό με τα παλιά, καθώς τα παιδιά της Δύσης παίζουν με ακραία φουτουριστικά μαραφέτια που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από σελίδες επιστημονικής φαντασίας. Πρωτοποριακά ρομπότ, κούκλες που μοιάζουν ολοένα και περισσότερο σε πραγματικούς ανθρώπους και όλων των λογιών τα τεχνολογικά καλούδια κυκλοφορούν εκεί έξω για την ψυχαγωγία και την εκμάθηση των μικρών μας φίλων. Υπήρχαν ωστόσο εποχές που τα παιδιά δεν ήταν τόσο τυχερά, καθώς κάποιοι έβαζαν τα δυνατά τους να τους χαρίσουν εφιάλτες για μια ζωή! Αμφιλεγόμενα παιχνίδια δηλαδή που ήταν εδώ για να καταστρέψουν μια για πάντα την παιδική αθωότητα…
Μίνι γκιλοτίνα
Ήταν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης όταν έγιναν δημοφιλέστατα τα παιχνίδια με γκιλοτίνες. Με ύψος 60 εκατοστών, τα παιδιά έβαζαν στη λαιμητόμο όλων των λογιών τα πλάσματα, από πουλάκια και ποντίκια μέχρι και κότες, και τα αποκεφάλιζαν! Ακόμα και σε ινστιτούτα ομορφιάς φιγούραραν τα συγκεκριμένα παιχνίδια για τη διασκέδαση των πελατισσών. Οι υπάλληλοι τοποθετούσαν εντός τους ομοιώματα του εχθρού, γεμάτα με «αίμα» (αρώματα δηλαδή), τα οποία αποκεφάλιζαν για την τέρψη του κοινού. Μόνο η μητέρα του Γκαίτε φαινόταν να έχει τα λογικά της όταν της πρότειναν να αγοράσει μια παιδική γκιλοτίνα για τον εγγονό της, προκαλώντας την οργισμένη απάντησή της: «Να αγοράσω ένα τέτοιο διαβόητο όργανο θανάτου; Αποκλείεται, όποια κι αν είναι η τιμή! Αν είχα την εξουσία, θα έβαζα τους κατασκευαστές στην γκιλοτίνα. Και τα ίδια τα μηχανήματα θα τα έκαιγα δημόσια. Άκου να παίζουν τα παιδιά με τόσο φριχτά πράγματα! Να βάζεις τον θάνατο και την αιματοχυσία στα χέρια τους ως διασκέδαση; Όχι! Τίποτα καλό δεν θα βγει από κάτι τέτοιο». Κι όμως, στη δεκαετία του 1970 τα παιχνιδάδικα των ΗΠΑ αναβίωσαν το φρικιαστικό παιχνίδι του παρελθόντος, αν και η λαϊκή κατακραυγή των γονέων το έστειλε μια και καλή στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας…
Πυρηνικό εργαστήριο
Το λέγανε Gilbert U-238 Atomic Energy Lab και ήταν ένα σοφιστικέ πυρηνικό εργαστήριο ειδικά για παιδιά που κυκλοφόρησε το 1951. Πανάκριβο (κάπου 300 ευρώ σε σημερινές τιμές) και όσο πιο επιστημονικό έπαιρνε, περιείχε τρεις «πολύ χαμηλής ακτινοβολίας» πηγές, διάφορα όργανα για τη μέτρηση της ραδιενέργειας και τέσσερα δείγματα ουρανίου! Ο εφευρέτης-κατασκευαστής του παιχνιδιού, Άλφρεντ Κάρλτον Γκίλμπερτ, ισχυριζόταν πως τα ραδιενεργά υλικά ήταν απολύτως ασφαλή για τα παιδιά, αν και πλέον ξέρουμε ότι η έκθεση στο ισότοπο U-238 συνδέεται με καρκίνους, λευχαιμία, λεμφώματα και τόσες ακόμα σοβαρές παθήσεις! Ευτυχώς, το παιχνίδι παράμεινε στα ράφια των εμπορικών μόλις έναν χρόνο, καθώς το 1952 το απομάκρυναν άρον-άρον…
Κούκλα που μπουσουλάει
Με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από το 1871, η ανατριχιαστική βικτοριανή κούκλα παρουσίαζε υποτίθεται ένα μωρό που μπουσουλά. Παρά το γεγονός ότι ήταν η πρώτη στην κατηγορία της, μόνο δημοφιλής δεν έγινε, καθώς ήταν βαριά, παρείχε μικρή αλληλεπίδραση και κυρίως κατατρομοκρατούσε τα κοριτσάκια! Και σαν να μην έφτανε αυτό, κυκλοφόρησε σε μια εποχή που το μπουσούλημα δεν ήταν αποδεκτό στην κοινωνία, καθώς συνδεόταν με τις κινήσεις των ζώων και των ψυχικά άρρωστων ανθρώπων (οι Βικτοριανοί χρησιμοποιούσαν «στράτες» για να ενθαρρύνουν το περπάτημα των μωρών από πολύ τρυφερή ηλικία). Μόνο στα τέλη του αιώνα άρχισε το μπουσούλημα να μοιάζει φυσιολογικό, όταν και κυκλοφόρησαν κούκλες με μηχανισμούς για μπουσούλημα, που ήταν τώρα ακαταμάχητες…
Το πρώτο χασάπικο του μωρού
Παραμένοντας στους ιδιαίτερους βικτοριανούς καιρούς, μια μακρά σειρά από μακάβρια σε εμφάνιση παιδικά χασάπικα κυκλοφόρησαν, ως εναλλακτικές εκδοχές στα κοριτσίστικα κουκλόσπιτα. Παρά το γεγονός ότι έμοιαζαν ακόμα και για τα δεδομένα της εποχής τρομακτικά, τα μίνι χασάπικα έγιναν αχτύπητα στα πιτσιρίκια με γερά στομάχια. Δεν μιλάμε βέβαια για χαλαρές εκδοχές του χασάπικου αλλά για ακριβείς αναπαραστάσεις πραγματικών κρεοπωλείων, με χασάπηδες-μινιατούρες, αρμαθιές με λουκάνικα, σφάγια που κρέμονταν από αληθινούς σιδερένιους γάντζους και πατώματα καλυμμένα με πριονίδι και αίμα! Ο σκοπός του ανατριχιαστικού παιχνιδιού ήταν ψυχαγωγικός και κυρίως εκπαιδευτικός, για να μάθουν τα παιδάκια και πώς βγαίνει το χρήμα αλλά και πώς παράγεται η τροφή που έφτανε στο τραπέζι τους…
Ρομποτάκια με ζωντανά πουλιά
Θα πάμε λίγο πίσω και συγκεκριμένα στη Γερμανία του 18ου αιώνα, όταν κυκλοφόρησε η τελευταία λέξη της παιδικής μόδας, τα αυτόματα με ζωντανά πουλιά! Το καμάρι του αντίστοιχου καταλόγου της Νυρεμβέργης ήταν η σειρά με τις κωμικές αυτές μηχανοποιημένες φιγούρες, που είχαν χώρο στο εσωτερικό τους ώστε να φιλοξενούν ένα κακόμοιρο πουλάκι. Όσο το πουλάκι πάλευε να απεγκλωβιστεί λοιπόν μέσα από το αυτόματο, τόσο περισσότερη κίνηση έδινε στην εξωτερική φιγούρα, η οποία μπορούσε να κάνει όλων των λογιών τις ενέργειες! Όπως το λέει η σχετική διαφημιστική μπροσούρα, «κανείς δεν μπορεί να φανταστεί πως ένα ζωντανό πουλί κρύβεται στο εσωτερικό του, νομίζοντας πως είναι ο μηχανισμός αυτός που κάνει το κεφάλι, τα μάτια και το ράμφος του πουλιού να κινούνται». Τι απογινόταν το φουκαριάρικο το πλάσμα όταν το παιδί έχανε το ενδιαφέρον του για το ρομποτάκι δεν το ξέρουμε, πιθανότατα όμως θα καταλάβαινε κάποια στιγμή πως ο μηχανισμός ήταν ζωντανός από τη δυσωδία της αποσύνθεσης του πουλιού…