Πέρυσι τέτοια εποχή βρισκόταν στο εξώφυλλο του περιοδικού Time ως το πρόσωπο της χρονιάς. Ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους πολιτικούς στον κόσμο και κάθε του παρουσία σε ξένη χώρα συνοδευόταν από επαίνους.

Δώδεκα μήνες αργότερα, καθώς η ουκρανική αντεπίθεση ολοκληρώθηκε άδοξα και η Ρωσία αποκομίζει τα κέρδη από την επένδυση στο χρόνο και τον πόλεμο φθοράς, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι βρίσκεται σε δύσκολη θέση: Τα χρήματα από τη Δύση δεν έρχονται και ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά.

Τα ζωτικής σημασίας πακέτα από ΗΠΑ και ΕΕ, ύψους άνω των 100 δισεκατομμυρίων, έχουν κολλήσει στις αίθουσες του Κογκρέσου και των Βρυξελλών, καθώς οι φωνές που αντιτίθενται στην «χωρίς πλάνο» και «χωρίς τέλος» υποστήριξη προς τον Κίεβο πληθαίνουν και δυναμώνουν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Στο εσωτερικό της Ουκρανίας τα πράγματα δεν είναι καλύτερα για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις η δημοτικότητά του έχει πάρει τον κατήφορο, οι προοπτικές επανεκλογής του συρρικνώνονται, και οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον επικρίνουν πλέον ανοιχτά, σε υψηλούς τόνους και με μεγάλη απήχηση.

Ο στρατηγός Βάλερι Ζαλούζνι, ανώτατος διοικητής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, με τον οποίο ο Ζελένσκι έχει έρθει σε ανοιχτή ρήξη, συγκεντρώνει πλέον πάνω από 70% στον δείκτη εμπιστοσύνης, όταν το αντίστοιχο ποσοστό του Ουκρανού προέδρου φαίνεται να έχει περιοριστεί κοντά στο 30. Ο επίσης εξαιρετικά δημοφιλής δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, τον κατηγορεί για αυταρχισμό συγκρίνοντάς τον ακόμα και με τον Πούτιν.

Εν τω μεταξύ, οι ουκρανοί πολίτες που αποφεύγουν με κάθε τρόπο τη στράτευση αυξάνονται, οι ελλείψεις στρατιωτών είναι σοβαρές και ο μέσος όρος ηλικίας στο στράτευμα διαρκώς μεγαλώνει. Η στρατιωτική ηγεσία ζητά την επιστράτευση «450.000 έως 500.000 ατόμων» ώστε να συνεχιστεί αποτελεσματικά η απόκρουση των ρωσικών δυνάμεων. Η πολιτική ηγεσία εξετάζει διάφορες λύσεις και στρέφεται ακόμη και στους Ουκρανούς που έχουν φύγει στο εξωτερικό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού ανακοίνωσε πως δεν εγκρίθηκαν τα νέα κονδύλια και πως οι όποιες αποφάσεις σχετικά με αυτά μεταφέρονται για το επόμενο έτος, προχώρησε σε μια κίνηση «εμψύχωσης». Ανακοίνωσε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία. «Ένα σαφές μήνυμα ελπίδας», το χαρακτήρισε ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Και ήταν απόλυτα ειλικρινής, καθώς επί της ουσίας – στην παρούσα φάση – είναι απλώς μια επικοινωνιακή κίνηση, που στοχεύει στη διατήρηση της αισιοδοξίας στο εσωτερικό της Ουκρανίας, αλλά και στο εξωτερικό. Η χώρα βρίσκεται ακόμη σε πόλεμο με άγνωστο χρονικό ορίζοντα. Όταν και όπως τερματιστεί η σύγκρουση για να ενταχθεί στην ΕΕ θα χρειαστούν μεγάλες, δομικές και επίπονες μεταρρυθμίσεις, αλλά και τεράστια κεφάλαια, καθώς η χώρα ανοικοδομείται.

Εξαιτίας μόνο αυτών των μεταρρυθμίσεων – και χωρίς τη γεωπολιτική ιδιαιτερότητα που έχει η περίπτωση της Ουκρανίας – πολλές χώρες παραμένουν στο κατώφλι της ΕΕ για χρόνια, ενώ για άλλες ουσιαστικά τερματίζονται οι ενταξιακές διαδικασίες.

 «Όποιος έχει σχέση με την Ουκρανία ξέρει πως είναι μια διεφθαρμένη χώρα σε όλα τα επίπεδα, Παρά τις προσπάθειές της δεν είναι έτοιμη για προσχώρηση. Χρειάζονται τεράστιες μεταρρυθμίσεις. Το να δίνουμε ψευδείς υποσχέσεις στους Ουκρανούς σχετικά με την ένταξή τους στην ΕΕ δεν είναι καλό ούτε για την Ευρώπη, ούτε για την Ουκρανία», είχε δηλώσει πριν από λίγο καιρό ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Πρόκειται για τις μύχιες σκέψεις πολλών αξιωματούχων στις Βρυξέλλες αλλά και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών. Η ανακοίνωση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μοιάζει περισσότερο με ένα συγκαταβατικό χτύπημα στον ώμο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Λίγα 24ωρα αργότερα, άκουσε και το αμερικανικό κογκρέσο να εύχεται «καλά Χριστούγεννα» και να ολοκληρώνει τις εργασίες του για το 2023 χωρίς την έγκριση του οικονομικού πακέτου.

Χωρίς τα χρήματα της Δύσης, η Ουκρανία δεν κινδυνεύει μόνο με μια στρατιωτική κατάρρευση, αλλά και με μια οικονομική, καθώς τα κρατικά ταμεία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα μπορούσαν να αδειάσουν σε τρεις μήνες.

Ακούγοντας λοιπόν τα περί έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων και τις διπλωματικές δηλώσεις υποστήριξης, μόνο με ένα μειδίαμα μπορεί στην πραγματικότητα να αντιδρά ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, περιμένοντας στην εμπόλεμη Ουκρανία να γυρίσουν από τις χριστουγεννιάτικες διακοπές τους οι δυτικοί αξιωματούχοι. Γνωρίζει και ο ίδιος πως το 2024 θα είναι πολύ δυσκολότερο.

Ο Ζελένσκι επισήμως απορρίπτει οποιαδήποτε συζήτηση με την «αλαζονική Ρωσία», ενδεχομένως όμως η Ουκρανία – με τον ίδιο ή και κάποιον άλλον στην ηγεσία – να οδηγηθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για μια «πικρή ισοπαλία», όπως αναφέρεται το τελευταίο διάστημα σε δυτικά μέσα το «σενάριο της Κορέας». Μια συμφωνία δηλαδή που θα προβλέπει τη διχοτόμηση της Ουκρανίας, με τη Ρωσία να διατηρεί υπό τον έλεγχό της τα εδάφη που έχει καταλάβει.

Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ ενδέχεται να αποδειχθούν κομβικές για τις εξελίξεις. Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αποκλείεται και να περιμένει το αποτέλεσμα, «ποντάροντας» σε μια επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία εκτιμά πως θα του δώσει πλεονέκτημα από πολλές απόψεις. Εξάλλου σε αυτή τη φάση ο χρόνος κυλάει προς όφελός του και επιπλέον έχει σοβαρές πιθανότητες η επιθυμία του να υλοποιηθεί.