Ίσως για πρώτη φορά από τότε που η Ρωσία εισέβαλλε στην Ουκρανία, οι δυτικοί δημοσιολόγοι συνομολογούν πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε τελικά να κερδίσει τον πόλεμο που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου του 2022.
Οι δύο πλευρές διανύουν τον δεύτερο χειμώνα της σύγκρουσης. Τα αποτελέσματα της ουκρανικής αντεπίθεσης είναι αμελητέα και η δυτική ρητορική περί «ακλόνητης υποστήριξης» από τη Δύση μοιάζει κενή. Στην πράξη οι δυτικές ηγεσίες συνεχίζουν την όποια βοήθεια προς το Κίεβο ασθμαίνοντας.
Στις ΗΠΑ, το πακέτο 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων που υποσχέθηκε ο Λευκός Οίκος έχει κολλήσει στη σύγκρουση Ρεπουμπλικάνων – Δημοκρατικών στο Κογκρέσο. Το σχέδιο της ΕΕ να παράσχει στο Κίεβο 50 δισ. ευρώ έχει επίσης τελματώσει λόγω εσωτερικών διαφωνιών και επιμέρους επιφυλάξεων και προβλημάτων. Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, πέφτοντας θύμα Ρώσων φαρσέρ παραδέχτηκε πως η Ευρώπη είναι κουρασμένη.
Οι μακροπρόθεσμες προμήθειες όπλων έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση λόγω της χαμηλής παραγωγικής ικανότητας στην Ευρώπη, αλλά και της αβεβαιότητας σχετικά με τις επικείμενες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, το επόμενο έτος. Εάν για παράδειγμα εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται μια ριζική αλλαγή στάσης της Ουάσιγκτον, καθώς έχει υποσχεθεί τον άμεσο τερματισμό του πολέμου. Η δε αναρρίχηση ακροδεξιών δυνάμεων στην ηγεσία ευρωπαϊκών κρατών «εκτροχιάζει» την κεντρική πολιτική της ΕΕ.
Το αρχαίο όπλο του Πούτιν
Το «plan B» του Πούτιν έχει αρχίσει να αποδίδει. Μετά τα αδιέξοδα, τις αποτυχίες και τις εσωτερικές έριδες της πρώτης φάσης και την παροιμιώδη αντίσταση των Ουκρανών, ο Ρώσος Πρόεδρος αποφάσισε να αξιοποιήσει ένα αρχαίο όπλο, τον χρόνο, και το Κίεβο εκτός από τις βόμβες καλείται να αντιμετωπίσει έναν ακόμη ισχυρό αντίπαλο: τη λήθη και την κόπωση.
Ο νέος πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς ευνόησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι ΗΠΑ, αλλά και ολόκληρη η δυτική συμμαχία, έστρεψαν την προσοχή τους στη Μέση Ανατολή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανακατεύθυνση διπλωματικού και στρατιωτικού κεφαλαίου.
Ο Ρώσος πρόεδρος απολαμβάνει το «χάος» και τα οφέλη του, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τον κοινό άξονα με την Κίνα και τις συμμαχίες του στην Αφρική, αυξάνοντας τις σφαίρες επιρροής του για την απομάκρυνση χωρών του Παγκόσμιου Νότου από τις ΗΠΑ. Παράλληλα με υπόγειες συμμαχίες καταφέρνει να παρακάμπτει τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τη Δύση τροφοδοτώντας όχι μόνο τη ρωσική οικονομία αλλά και την πολεμική μηχανή του.
Όπως τονίζει ο Economist σε δημοσίευμά του, η Δύση θα μπορούσε να κάνει πολύ περισσότερα στην Ουκρανία για να περιορίσει τη Μόσχα, ωστόσο «ο Πούτιν φαίνεται (για πρώτη φορά) να κερδίζει στην Ουκρανία. Ο λόγος για τον οποίο μια νίκη του Πούτιν θεωρείται πλέον εφικτή είναι ότι αυτή θα αφορά την αντοχή και όχι την κατάληψη εδάφους, καθώς κανένας από τους δύο στρατούς δεν είναι σε θέση να διώξει τον άλλο από τη γη που ελέγχει αυτή τη στιγμή».
Η κόπωση της Δύσης περνάει στην Ουκρανία
Η κόπωση στη Δύση ενισχύει τις πιέσεις, τις επιφυλάξεις και τις αντιρρήσεις για το μέγεθος και τη διάρκεια της βοήθειας σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Αργά ή γρήγορα αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει και την εσωτερική πολιτική της Ουκρανίας. Όπως αναφέρει ο Economist ήδη έχουν αρχίσει και καταγράφονται ανταγωνισμοί. Η δημόσια διαφωνία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Βαλερί Ζαλούζνι, του ανώτερου στρατηγού της Ουκρανίας, καταδεικνύει σε έναν βαθμό αυτό το κλίμα. Η εικόνα του Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά ορισμένους έχει αρχίσει να ξεθωριάζει, καθώς οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν τη δυσφορία της κοινής γνώμης για τα φαινόμενα διαφθοράς και τις ανησυχίες για το μέλλον της Ουκρανίας.
Αντίθετα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, αφού «ξεμπέρδεψε» με την ανταρσία της Wagner του νεκρού πλέον Γεβγκένι Πριγκόζιν, φαίνεται να έχει ενισχύσει τη θέση του και οι ρωσικές δυνάμεις μοιάζουν να έχουν εδραιώσει τις θέσεις τους στα Ουκρανικά εδάφη. Επιπλέον η Μόσχα εκτιμάται πως τουλάχιστον για το 2024 θα μπορούσε να συνεχίσει με αμείωτη ένταση – εάν όχι αυξανόμενη – τον πόλεμο φθοράς.
Μήπως οι ΗΠΑ δεν θέλουν μια ολοκληρωτική ήττα της Ρωσίας;
Οι δηλώσεις ειδικών και αξιωματούχων σε πρόσφατο δημοσίευμα του Newsweek για το μέλλον του πολέμου μαρτυρούν σε έναν βαθμό όσα συμβαίνουν στο παρασκήνιο.
«Οι Ουκρανοί βλέπουν τη συνεχιζόμενη διστακτικότητα», υπογράμμισε ο Ντάνιελ Βάιντιχ, πρόεδρος της Yorktown Solutions και ένας από τους πιο εξέχοντες λομπίστες της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον. «Εγείρονται πραγματικά ερωτήματα στο Κίεβο σχετικά με το εάν υπάρχει επιθυμία οι Ουκρανοί να νικήσουν. Και το συμπέρασμα είναι “όχι”, καθώς αυτή η εξέλιξη θα οδηγούσε πραγματικά σε εσωτερική αναταραχή και κατάρρευση της Ρωσίας». Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα του αμερικανικού περιοδικού, «η Ουκρανία διεξάγει έναν πόλεμο εθνικής επιβίωσης, όμως ο Μπάιντεν και οι άλλοι δυτικοί ηγέτες ήταν ξεκάθαροι ότι ο συνασπισμός είναι επιφορτισμένος με την παγκόσμια επιβίωση».
Ενδεχομένως η έναρξη του χειμώνα να ανοίξει το δρόμο για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι είναι ανοιχτός σε μια τέτοια εξέλιξη υπό τον όρο πως η Ρωσία θα διατηρήσει υπό το έλεγχό της τις περιοχές που έχει ήδη καταλάβει, περίπου το 20% των εδαφών της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι από την άλλη αρνείται αυτό το σενάριο και ο Ντάνιελ Βάιντιχ υπογραμμίζει πως «μια μη δημοφιλής ειρηνευτική πρόταση θα μπορούσε να σημάνει και το πολιτικό του τέλος, με ή χωρίς εκλογές».
Πίσω από τις κλειστές πόρτες
Όπως αναφέρεται σε ανάλυση στο Foreign Affairs των Ρίτσαρντ Χάας και Τσαρλς Κάπτσαν, του αμερικανικού think tank «Council on Foreign Relations», ο επερχόμενος χειμώνας και η απογοητευτική αντεπίθεση του καλοκαιριού «απαιτούν μια συνολική επανεκτίμηση της τρέχουσας στρατηγικής που επιδιώκουν η Ουκρανία και οι εταίροι της». «Η καλή στρατηγική δεν αφορά μόνο το επιθυμητό, αλλά και το τι είναι δυνατό».
Ο Τσαρλς Κάπτσαν υπογραμμίζει πως εάν οι Ουκρανοί δεν είναι έτοιμοι για τέτοιου είδους συνομιλίες, τότε η Δύση δεν πρόκειται να τους το επιβάλει. Ωστόσο εικάζει πως πίσω από τις κλειστές πόρτες γίνεται μια συζήτηση για το πώς θα τερματιστεί ο πόλεμος και για μια σειρά εφικτών πολεμικών στόχων, αλλά και για τον ρόλο της διπλωματίας. «Ίσως, κάποια στιγμή, είναι πιο λογικό για την ουκρανική κυβέρνηση να επενδύσει τους πόρους που παίρνει από τη Δύση στην άμυνα και την ανοικοδόμηση του 80% των εδαφών της».
Όπως και να έχει η Ουκρανία έχει αντιληφθεί πλέον τα όσα συμβαίνουν στο δυτικό συμμαχικό μπλοκ. Ο Ιβάν Στούπακ, αξιωματικός στην υπηρεσία ασφαλείας της Ουκρανίας και σύμβουλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας, Άμυνας και Πληροφοριών του ουκρανικού κοινοβουλίου, σχολίασε στο Newsweek: «Ίσως είναι ένα σημάδι για εμάς, ότι πρέπει να συζητήσουμε μερικές ακόμη επιλογές για το πώς να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο, όχι μόνο για να φτάσουμε στα σύνορά μας του 1991. Τώρα, είναι πολύ δύσκολο να το πετύχουμε. Ίσως υπάρχει ένα μέσο σημείο».
