Σε μια σημαντική αποκάλυψη για τις εξελίξεις στην Ουκρανία προχώρησε το αμερικανικό NBC και επιβεβαίωσε ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Μια ομάδα πρώην αξιωματούχων εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ διεξήγαγε μυστικές συνομιλίες με εξέχοντες Ρώσους, που βρίσκονται κοντά στο Κρεμλίνο, και τουλάχιστον σε μια περίπτωση και με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Στόχος των συναντήσεων είναι να τεθούν οι βάσεις διαπραγμάτευσης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Υπενθυμίζεται πως πληροφορίες το προηγούμενο διάστημα ανέφεραν πως η Δύση θα αναμένει τα αποτελέσματα της ουκρανικής αντεπίθεσης για να προχωρήσει στις επόμενες κινήσεις, ενώ στο παρασκήνιο συζητείται έντονα το σενάριο της Κορέας, δηλαδή μιας κατάπαυσης του πυρός με τη δημιουργία μιας ουδέτερης αποστρατικοποιημένης ζώνης και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα να «παγώνουν» στις θέσεις στις οποίες βρίσκονται. Πρόκειται – επί της ουσίας – για μια de facto διχοτόμηση της Ουκρανίας, ένα σενάριο που επίσημα το Κίεβο απορρίπτει.
Πρόσφατα ο Βολοντιμιρ Ζελένσκι αν και παραδέχτηκε την αργή πρόοδο της ουκρανικής αντεπίθεσης, σημείωσε πως «αυτή θα συνεχιστεί με τον τρόπο που το Κίεβο θεωρεί καλύτερο καθώς δεν πρόκειται για ταινία του Χόλιγουντ». Ωστόσο τα πενιχρά – μέχρι τώρα – αποτελέσματα θα μπορούσαν να εντείνουν τις πιέσεις της Δύσης στην ουκρανική ηγεσία προς αυτή την κατεύθυνση. Εξάλλου πολλοί δυτικοί αξιωματούχοι είχαν προειδοποιήσει πως οι στόχοι που εκφράζουν από ουκρανούς αξιωματούχους για την αντεπίθεση ήταν υπέρμετρα φιλόδοξοι.
Η ατζέντα των μυστικών συναντήσεων
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του NBC, που επικαλείται τέσσερις πρώην και δύο νυν αμερικανούς αξιωματούχους, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συμμετείχε σε μια από αυτές τις μυστικές συναντήσεις τον Απρίλιο, στη Νέα Υόρκη.
Στο επίκεντρο των επαφών βρίσκονται τα πιο ακανθώδη ζητήματα του πολέμου στην Ουκρανία, όπως η μοίρα των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία, τα οποία δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν πως το Κίεβο δεν θα μπορέσει να απελευθερώσει και η αναζήτηση μιας «διπλωματική γέφυρας» που θα μπορούσε να γίνει ανεκτή και από τις δύο πλευρές. Μεταξύ των στόχων είναι να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Ρωσία, ώστε να διαπιστωθεί πού μπορεί να υπάρχει χώρος για μελλοντικές επίσημες διαπραγματεύσεις και συμβιβασμούς.
Οι ίδιες πηγές, δήλωσαν στο NBC, πως με τον Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκε και ο Ρίτσαρντ Χάας, πρώην διπλωμάτης και απερχόμενος πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Στις επαφές συμμετείχαν επίσης από την πλευρά των ΗΠΑ ο ειδικός για την Ευρώπη Τσαρλς Κούπτσαν και ο ειδικός για θέματα Ρωσίας Τόμας Γκράχαμ. Και οι δύο είναι πρώην αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που είναι υπότροφοι του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Επίσης συμμετείχε και η Μέρι Μπεθ Λονγκ, πρώην αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας με βαθιά εμπειρία σε θέματα του ΝΑΤΟ, ενώ τουλάχιστον ένας πρώην αξιωματούχος των ΗΠΑ φέρεται να ταξίδεψε στη Ρωσία στο πλαίσιο των συζητήσεων.
Εκτός από τον Σεργκέι Λαβρόφ από τη ρωσική πλευρά στις συζητήσεις συμμετείχαν ακαδημαϊκοί, επικεφαλής μεγάλων think tank ή ερευνητικών ινστιτούτων και ειδικοί στο χώρο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής που έχουν σχέση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν ή έχουν τακτική επαφή με τους φορείς λήψης αποφάσεων του Κρεμλίνου.
Αυτού του τύπου οι επαφές είναι γνωστές στη διπλωματική γλώσσα ως «Track 2 diplomacy». Πρόκειται για μια μορφή ανεπίσημης διαπραγμάτευσης που περιλαμβάνει ιδιώτες που δεν ανήκουν στην κυβέρνηση — ή, στην περίπτωση της συνάντησης με τον Λαβρόφ πρόκειται για επαφές επιπέδου «Track 1.5», που σημαίνει ότι νυν αξιωματούχοι εμπλέκονται στη μια πλευρά των συζητήσεων.
Οι πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ που εμπλέκονται είτε δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια είτε αρνήθηκαν να σχολιάσουν τις πληροφορίες. Όλες οι πηγές αρνήθηκαν να κατονομαστούν προκειμένου να επιβεβαιωθούν οι συνομιλίες που είχαν σκοπό να παραμείνουν εμπιστευτικές.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιβεβαίωσε, αλλά «δεν υποστήριξε τις συναντήσεις»
Τις μυστικές συναντήσεις επιβεβαίωσε και η κυβέρνηση Μπάιντεν, καθώς όπως ανέφερε ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ «η κυβέρνηση προέδρου Τζο Μπάιντεν γνώριζε για αυτές αλλά σε καμία περίπτωση δεν οργάνωσε ούτε υποστήριξε μυστικές συναντήσεις». «Όπως έχουμε πει επανειλημμένα, τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία», ανέφερε εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ στο Reuters.
Η επικοινωνιακή στρατηγική ΗΠΑ και Ευρώπης
Ο Αμερικανός εκπρόσωπος επανέλαβε επί της ουσίας την πάγια επίσημη θέση των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες, παρά την υποστήριξη στην Ουκρανία, είναι δεδομένο πως αναζητούν μια λύση για τον τερματισμό του πολέμου και μάλιστα όσο το δυνατόν συντομότερα. Μετά και τα μικρά βήματα της ουκρανικής αντεπίθεσης, οι υποστηρικτές μιας διπλωματικής λύσης ενισχύονται και πληθαίνουν.
Ωστόσο ΗΠΑ και Ευρώπη δεν επιθυμούν – επικοινωνιακά – να δώσουν την αίσθηση της «κηδεμονίας» πόσο μάλλον όταν το Κίεβο έχει δηλώσει πως η απώλεια εδαφών ισοδυναμεί με παράδοση στη Ρωσία. Η Δύση ουσιαστικά θέλει να στρώσει το τραπέζι των διαπραγματεύσεων χωρίς ωστόσο να φανεί πως η ίδια ορίζει την ατζέντα και ακόμη περισσότερο πως αναγκάζει το Κίεβο να καθίσει σε αυτό. Αυτό που αναφέρεται επίσημα είναι πως στόχος είναι η επίτευξη της καλύτερης δυνατής θέσης για την Ουκρανία όταν και όποτε αυτή θα αποφασίσει να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις.
«Τίποτα για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία», είναι η δήλωση που συνοψίζει την επικοινωνιακή προσέγγιση της Δύσης, οπότε και η δήλωση του Λευκού Οίκου για μη εμπλοκή στις μυστικές επαφές ήταν αναμενόμενη. Ενδεικτική ήταν και η αντίδραση ενός αξιωματούχου του γραφείου του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος είπε ότι δεν θα σχολιάσει ειδήσεις που βασίζονται σε ανώνυμες πηγές και τόνισε πως η συνολική θέση παραμένει η ίδια. «Η θέση μας είναι αμετάβλητη – η μοίρα της Ουκρανίας δεν μπορεί να κριθεί χωρίς την Ουκρανία. Πολλές φορές ο πρόεδρος και όλοι οι επίσημοι ομιλητές μας μίλησαν για αυτό. Όχι ανώνυμα, αλλά πολύ συγκεκριμένα και δημόσια», επισήμανε.
Ανεξάρτητα από την αντίδραση του Κιέβου, οι νέες αποκαλύψεις, όπως αναφέρει το NBC, ενισχύουν τα στοιχεία πως οι ΗΠΑ και οι υπόλοιποι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας φαίνεται να ανυπομονούν να προχωρήσουν οι δύο πλευρές σε ειρηνευτικές συνομιλίες το φθινόπωρο μετά την ολοκλήρωση της αντεπίθεσης της Ουκρανίας.