Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει περιέλθει σε ένα τέλμα. Οι Δυτικοί συνεχίζουν να στηρίζουν το Κίεβο, ωστόσο σταδιακά όλο και περισσότεροι φαίνεται πως εκτιμούν ότι παρά την ενίσχυση, η ουκρανική αντεπίθεση δεν θα προσφέρει σημαντικά οφέλη και η νίκη είναι πολύ δύσκολη. Στο ίδιο αδιέξοδο φαίνεται πως έχει βρεθεί και η Ρωσία.
Ο Μάρκ Μίλεϊ, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, έχει επανειλημμένα εκτιμήσει πως καμία από τις δύο πλευρές δεν είναι σε θέση να νικήσει στρατιωτικά. Ο πόλεμος θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια μακροχρόνια σύγκρουση και στη Δύση ήδη εκφράζεται σοβαρός προβληματισμός για τη διάρκεια της σύγκρουσης και τις δυνατότητες των οικονομιών, αλλά και των κοινωνιών, να συνεχίσουν την υποστήριξη δισεκατομμυρίων προς την Ουκρανία.
Στην Ουάσιγκτον και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, έστω και παρασκηνιακά, φαίνεται πως σε περίπτωση που η ουκρανική αντεπίθεση δεν φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα εξετάζεται το σενάριο μιας διχοτόμησης της Ουκρανίας. Πρόκειται για μια σκέψη που υιοθετεί και η Μόσχα, εγκλωβισμένη πλέον στις δικές της αδυναμίες, τις αποτυχημένες εκτιμήσεις και τα επιχειρησιακά λάθη της εισβολής.
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αντιπρόεδρος του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας, προειδοποίησε πως ο πόλεμος θα μπορούσε να διαρκέσει δεκαετίες και περιέγραψε ως πιθανότερο σενάριο τη διχοτόμηση της Ουκρανίας. «Όλοι το γνωρίζουν αυτό, ακόμα κι αν κάποιοι στη Δύση νιώθουν άβολα να το παραδεχτούν», ανέφερε.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο απορρίπτεται κατηγορηματικά από το Κίεβο, το οποίο τονίζει πως η παράδοση εδαφών ισοδυναμεί με προδοσία. Για αυτό, το σενάριο που εξετάζεται είναι ένα «πάγωμα» της σύγκρουσης στις θέσεις των δύο στρατών, μια ανακωχή που θα διαμορφώσει ατύπως κάποια συνοριακή γραμμή μεταξύ των χωρών.
Το μοντέλο Κορέας
Πρόκειται για ένα σενάριο αντίστοιχο με αυτό της Κορέας, όπου ο πόλεμος τερματίστηκε με μια κατάπαυση πυρός στις θέσεις που είχαν καταλήξει οι δύο πλευρές το 1953. Ο 38ος παράλληλος παραμένει μέχρι σήμερα η διαχωριστική γραμμή των δύο κρατών.
Αυτό το σενάριο φαίνεται να συζητείται όλο και περισσότερο στις διάφορες υπηρεσίες των ΗΠΑ και στον Λευκό Οίκο. Μάλιστα οι υποστηρικτές του διαρκώς αυξάνονται χαρακτηρίζοντάς το ως το πιο ρεαλιστικό αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα, δεδομένου ότι ούτε το Κίεβο, ούτε η Μόσχα θα παραδεχτούν ποτέ μια ήττα. Με αυτόν τον τρόπο οι συγκρούσεις θα περιορίζονταν ή θα σταματούσαν και οι χώρες της Δύσης (ΗΠΑ και ΕΕ) θα μείωναν σημαντικά το οικονομικό, στρατιωτικό και διπλωματικό κεφάλαιο που δαπανούν για την υποστήριξη της Ουκρανίας
Αμερικανός αξιωματούχος που έχει γνώση των συζητήσεων στην κυβέρνηση Μπάιντεν για την Ουκρανία σημείωσε στο Politico πως πλέον γίνονται «μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί», ενώ τους προηγούμενους μήνες «όλα τα σχέδια ήταν βραχυπρόθεσμα με τη μορφή του επείγοντος».
Δύο ακόμη αξιωματούχοι των ΗΠΑ επιβεβαίωσαν στο ίδιο μέσο πως το σενάριο του μακροχρόνιου παγώματος των συγκρούσεων είναι μια πιθανότητα για την οποία προετοιμάζονται οι ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζονται και οι μακροπρόθεσμοι δεσμοί ασφαλείας που θα πρέπει να αναπτυχθούν με το Κίεβο καθώς και η σχέση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ. Ένας ακόμη ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν δήλωσε πως μια σειρά από σχέδια σταθμίζονται, καθώς η κατάσταση είναι ρευστή και η μόνη ασφαλής πρόβλεψη, όπως είπε, είναι ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να κατακτήσει την Ουκρανία.
Όπως σημειώνει το Politico, αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ υπογράμμισε πως η μακροπρόθεσμη στρατηγική αντανακλάται και στη σύνθεση των τελευταίων πακέτων στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Η ποσότητα του εξοπλισμού που αποστέλλεται απευθείας από τα υπάρχοντα αποθέματα των ΗΠΑ μειώνεται σταθερά τους τελευταίους μήνες, ενώ έχουν αυξηθεί τα πακέτα βοήθειας με αγορές νέων πιο περίπλοκων οπλικών συστημάτων, όπως αυτά της αεράμυνας – μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μήνες έως χρόνια.
Ουκρανία όπως Ισραήλ
Οι διπλωμάτες αναζητούν τον τρόπο για τον τερματισμό της σύγκρουσης, χωρίς να εγκαταλείψουν το Κίεβο, αλλά και χωρίς να επιβεβαιώσουν τη Ρωσία για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Εξάλλου μια τέτοια εξέλιξη θα πυροδοτούσε και μια νέα αντίδραση από τη Μόσχα, οδηγώντας ενδεχομένως σε μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της σύγκρουσης. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, φαίνεται πλέον πως αντιλαμβάνεται την κατάσταση και εγκαταλείπει το αίτημα για άμεση ένταξη στη Συμμαχία: Η Ουκρανία είναι «αδύνατον» να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, δήλωσε.
Ως εναλλακτικό σενάριο, στη Δύση φαίνεται να συζητείται όλο και περισσότερο το μοντέλο του Ισραήλ. Δηλαδή ο ισχυρός εξοπλισμός της Ουκρανίας, ποιοτικά και ποσοτικά, ώστε αυτή να μετατραπεί σε μια στρατιωτική δύναμη που δεν θα κινδυνεύει από τη Ρωσία.
«Πρόκειται για μια στρατηγική που στοχεύει στη δημιουργία ενός συσχετισμού μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας αντίστοιχου με αυτόν του Ισραήλ και του Ιράν, της Βόρειας και της Νότιας Κορέας ή της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου», ανέφεραν σε πρόσφατο άρθρο τους η Λιζ Χάουαρντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Georgetown και ο Μάικλ Ο Χάνλον, διευθυντής έρευνας στην εξωτερική πολιτική στο Ινστιτούτο Brookings.
Το ερώτημα ωστόσο που τίθεται είναι εάν αυτό αρκεί ή εάν θα πρέπει να συνδυαστεί με κάποια άλλη συμφωνία ασφαλείας. Επιπλέον, οι επικριτές αυτής της στρατηγικής υπογραμμίζουν ότι το πρόβλημα με το «μοντέλο του Ισραήλ» είναι πως τα μεγέθη δεν είναι συγκρίσιμα, ώστε να επιτευχθεί η ισορροπία δυνάμεων. Η Ουκρανία είναι ένα μη πυρηνικό κράτος και η Ρωσία μια από τις μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο.
