Τι είναι το εκδικητικό πορνό και πώς το χειρίζονται τα ποινικά συστήματα

Λίγα χρόνια πριν, το να έπεφταν οι αποκαλυπτικές σου φωτογραφίες στα λάθος χέρια θα ήταν εφιάλτης βγαλμένος από την κόλαση. Πλέον -πέρα από εφιάλτης για τα θύματα φυσικά-, είναι διαδικτυακή μόδα που έχει γίνει παγκόσμια μάστιγα.

Αν η εκδίκηση λοιπόν ήταν κάποτε ένα πιάτο που τρωγόταν κρύο, σήμερα, με την άμεση τεχνολογία του ίντερνετ, οι ρεβανσιστικές τάσεις του οργισμένου, απατημένου και απογοητευμένου πρώην μπορούν να εκδηλωθούν επιτόπου, αναρτώντας υλικό της συντρόφου ώστε να τη διασύρει στην παγκόσμια γειτονιά του διαδικτύου.

Κάπως έτσι γεννήθηκε και ακμάζει το λεγόμενο «revenge porn», το «εκδικητικό πορνό»: ένας άντρας (συνήθως, αν και όχι πάντα) που χώρισε και θέλει να εκδικηθεί το έτερον ήμισυ αναρτά στο ίντερνετ γυμνές της φωτογραφίες από την εποχή που το ζευγάρι περνούσε σαφώς πιο ευτυχισμένες στιγμές.

Αναρίθμητες ιστοσελίδες φιλοξενούν αντίστοιχο υλικό ή είναι διαδικτυακοί τόποι ειδικά αφιερωμένοι στο κατάπτυστο σπορ, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για πρωτόγνωρο διασυρμό των γυναικών από τους πρώην συντρόφους τους (μιλάμε για γυναικείο διασυρμό μιας και η συντριπτική πλειονότητα των δραστών είναι άντρες).

Θύματα της ηλεκτρονικής αυτής αθλιότητας βρέθηκαν να χάνουν τη δουλειά τους, είδαν την κοινωνική τους ζωή να καταποντίζεται, την ίδια ώρα που οι απόπειρες αυτοκτονίας μόνο σπάνιες δεν είναι.

Παρά το κατάπτυστο του πράγματος όμως, το εκδικητικό πορνό μόνο εύκολο δεν είναι να το χειριστούν νομικά τα ποινικά συστήματα και συχνά τα θύματα είναι αναγκασμένα να επιστρατεύσουν όλη τους τη δημιουργικότητα για να απαλλαγούν από το ντροπιαστικό περιεχόμενο, καθώς τα δικαστήρια της οικουμένης συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν με κατάφωρη αμηχανία τέτοιες υποθέσεις.

Νομικά κενά στο πάντα καινοτόμο ίντερνετ αφήνουν πολλά παραθυράκια για τέτοιες δραστηριότητες και οι χώρες της Δύσης καλούνται να αντιπαρατεθούν αποφασιστικά με το πρόβλημα. Παρά τις τόσες υποθέσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αλλά και τις δικαστικές αίθουσες, το εκδικητικό πορνό δεν είναι παράνομο παντού, τουναντίον! Σχετικά πρόσφατα απαγορεύτηκε σε Αγγλία, Ουαλία και Αυστραλία, με τους δράστες να αντιμετωπίζουν πλέον φυλάκιση μέχρι και 2 έτη, αν και στις πάντα συντηρητικές ΗΠΑ μόλις σε 13 πολιτείες θα έρθεις αντιμέτωπος με τον νόμο σε περίπτωση ανάρτησης περιεχομένου που εμπίπτει στην κατηγορία του revenge porn.

Αξίζει να αναφέρουμε πως η υπερασπιστική γραμμή των ιδιοκτητών αντίστοιχων ιστοσελίδων δεν αρνείται το πόσο προσβλητικό είναι το περιεχόμενο που φιλοξενείται, ισχυριζόμενοι απλώς πως δεν παραβιάζουν τον νόμο, καθώς το μόνο που κάνουν είναι να επιτρέπουν στους χρήστες να ανεβάζουν το δικό τους υλικό. Η ελευθερία της ηλεκτρονικής έκφρασης είναι εδώ το νομικό παράθυρο!

Και βέβαια όσο κι αν οι περισσότεροι θεωρούν πως το γυμνό σώμα δεν αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία, στις δικαστικές υποθέσεις του εκδικητικού πορνό είναι ακριβώς η νομοθεσία περί παραβίασης των πνευματικών δικαιωμάτων η μόνη που μπορεί να βοηθήσει τα θύματα να κατεβάσουν τις γυμνές φωτογραφίες τους (όπου δεν υπάρχει αντίστοιχος απαγορευτικός νόμος φυσικά).

Πολλές εγχώριες νομοθεσίες δεν έχουν προσαρμοστεί ώστε να συμπεριλαμβάνουν περιπτώσεις εκδικητικού πορνό, αν η αλλαγή της νομοθεσίας παραμένει συνταγματικά δύσκολη, καθώς εναντιώνεται στις διατάξεις περί ελευθερίας του λόγου. Την ίδια στιγμή, τα θύματα τέτοιων περιπτώσεων δεν ξέρουν προς τα πού να κινηθούν νομικά: ενάντια σε αυτούς που έστειλαν τις φωτογραφίες ή κατά των ιστοσελίδων που τις δημοσίευσαν;

Πολλές πλατφόρμες δικτύωσης απέδειξαν πάντως τα κοινωνικά αντανακλαστικά τους προσθέτοντας στους όρους της πολιτικής απορρήτου φράσεις που καταδικάζουν το revenge porn. Σήμερα, μπορεί κάποιος να διαβάσει στο Twitter: «Δεν μπορείτε να δημοσιεύσετε οικείες φωτογραφίες ή βίντεο που τραβήχτηκαν ή διανεμήθηκαν χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου (που προβάλλεται)».

Το εκδικητικό πορνό δεν είναι αστείο και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ελαφρά τη καρδία, καθώς επιστρατεύεται συνήθως για να βλάψει ανθρώπους ή να τους εκβιάσει οικονομικά και σεξουαλικά. Ακόμα και παιδιά τόσο μικρά όσο 11 ετών έχουν υπάρξει θύματά του, γι’ αυτό και πολλές νομοθεσίες σπεύδουν τώρα να εντάξουν διατάξεις αρκετά γενικές ώστε να συμπεριλαμβάνουν όλες τις εκδηλώσεις του εκδικητικού πορνό, είτε αυτό δημοσιεύεται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης δηλαδή, είτε διανέμεται μέσω γραπτών μηνυμάτων είτε τέλος παρουσιάζεται σε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου που φιλοξενούν υλικό χρηστών.

Την ίδια στιγμή, η πρακτική της αποστολής γυμνών φωτογραφιών στον σύντροφο παραμένει αρκετά κοινή: το 34% των ενηλίκων ηλικίας 25-34 ετών έχει λάβει αντίστοιχο υλικό, με το ποσοστό να εκτοξεύεται στο 80% μεταξύ 16-25 ετών! Τέτοια γυμνά καμώματα αποτελούν πια αναπόσπαστο μέλος της σύγχρονης ερωτικής τελετουργίας, καθώς υπάρχει η άρρητη συμφωνία ότι το περιεχόμενο αφορά στους δύο παρτενέρ και δεν αποτελεί αντικείμενο δημόσιας επίδειξης.

Κάποιοι διαρρηγνύουν όμως τη ρήτρα εχεμύθειας και δεν είναι φυσικά μόνο άντρες δράστες, αν και παραμένουν η συντριπτική πλειονότητα. Πλάι όμως στις γυμνές φωτογραφίες πρώην συντρόφων με υποτιμητικές και εξευτελιστικές λεζάντες φιγουράρουν εικόνες με αμφισβητήσιμα μεγέθη πέους και χλευαστικές ατάκες που σκοπό έχουν να ικανοποιήσουν τις ρεβανσιονιστικές τάσεις του θηλυκού υπαίτιου.

Πώς όμως ξεκίνησε αυτό το άρρωστο παιχνίδι και ποιος ήταν ο βασιλιάς του εκδικητικού πορνό που το έκανε παγκόσμια μόδα; Και μια υποσημείωση: οι οπαδοί της ανθρώπινης αξιοπρέπειας μπορούν να αγαλλιάσουν, καθώς ο Νο 1 υπεύθυνος για τη γενίκευση του revenge porn διώκεται πλέον ποινικά…

Μικρή ιστορία του revenge porn

1980: Ήταν στις αρχές της ιδιαίτερης δεκαετίας του ’80 όταν το διαβόητο αμερικανικό αντρικό περιοδικό Hustler άρχισε να φιλοξενεί το μηνιαίο ένθετο Beaver Hunt με «ροζ» περιεχόμενο που έστελνε το κοινό. Στο πρώτο τεύχος, δημοσιεύονταν οι γυμνές φωτογραφίες μιας άγνωστης γυναίκας που είχαν τραβηχτεί από τον σύζυγό της κατά τη διάρκεια κατασκήνωσης και αργότερα είχαν κλαπεί από το ζεύγος. Το Hustler, πλάι στις γυμνές εικόνες μιας γυναίκας που δεν είχε δώσει καμία συγκατάθεση για τη δημοσίευση των αποκαλυπτικών της φωτογραφιών, θεώρησε σκόπιμο να αναφέρει το πάθος της να συλλέγει βέλη (αλήθεια) αλλά και τον πόθο της να «κάνει σεξ με δύο ποδηλάτες» (ψέμα). Το ένθετο έγινε δημοφιλέστατο μεν, αλλά και στόχος αμέτρητων μηνύσεων, καθώς καμία γυναίκα δεν είχε δώσει ποτέ το πράσινο φως για τη διαπόμπευσή της.

2000: Ο προκλητικός ιταλός καλλιτέχνης και ερευνητής Sergio Messina σκαρφίζεται ένα νέο είδος πορνογραφίας που αποκαλεί «realcore pornography», φωτογραφίες και βίντεο δηλαδή από πρώην συντρόφους που είχαν κυκλοφορήσει σε σκοτεινές ιντερνετικές κοινότητες ειδικού περιεχομένου. Ο Messina αναγνώρισε στο εκδικητικό πορνό ένα νέο είδος ηλεκτρονικής πορνογραφίας αφιερωμένο στη χωρίς συγκατάθεση κυκλοφορία γυμνού περιεχομένου πρώην συντρόφων με άμεσο στόχο τον διασυρμό τους. Σύντομα οι παραδοσιακές ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου αγκάλιασαν ολόψυχα αυτή την ιδέα, με τα πορνογραφικά σενάρια να γεννούν τώρα ένα νέο είδος, το «ερασιτεχνικό πορνό», καθώς αποδείχθηκε ανεπανάληπτη επιτυχία στους χρήστες.

2008: Ο πάροχος πορνογραφικού περιεχομένου XTube δηλώνει δημόσια ότι λαμβάνει δυο-τρεις καταγγελίες κάθε βδομάδα για το «εκδικητικό πορνό», φωτογραφίες και βίντεο δηλαδή που έστελναν εξοργισμένοι πρώην για να εκδικηθούν τις πρώην αγαπημένες τους. Ιστοσελίδες και blogs ειδικά αφιερωμένα στο νέο πορνογραφικό είδος άρχισαν να εμφανίζονται σωρηδόν στο ίντερνετ, αναμειγνύοντας πια πραγματικά περιστατικά με σκηνοθετημένα κλιπάκια. Το revenge porn είχε έρθει για να μείνει…

2010: Ένας 20χρονος ελαιοχρωματιστής από τη Νέα Ζηλανδία γίνεται ο πρώτος ποτέ άνθρωπος που μπήκε στη φυλακή επειδή ανέβασε στο Facebook υλικό που ενέπιπτε στην κατηγορία του εκδικητικού πορνό. Την ίδια χρονιά ξεσπά στην Αυστραλία το σκάνδαλο που πήρε το εύγλωττο όνομα «DickiLeaks»: μια έφηβη ποστάρει γυμνές φωτογραφίες δύο αθλητών του ράγκμπι γράφοντας «Θέλω απλώς να ξέρουν πώς είναι να δεις την αξιοπρέπειά σου εντελώς κατεστραμμένη». Την ίδια χρονιά, ο βασιλιάς του εκδικητικού πορνό ανεβαίνει στον θρόνο του: ο Hunter Moore εγκαινιάζει την ιστοσελίδα του IsAnyoneUp.com, παρουσιάζοντας όχι μόνο γυμνές φωτογραφίες αλλά και τα πλήρη στοιχεία του θύματος (ονοματεπώνυμο και συνδεδεμένα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Το σπορ του Moore να σαρκάζει τα θύματα («Έχουμε αυνανιστεί όλοι μαζί σου», «Γελάσαμε μαζί σου», «Δεν μπορεί να γίνει χειρότερο» κ.λπ.) αλλά και η δημόσια εικόνα του που αψηφούσε κάθε έννοια νομιμότητας και ηθικής του έφεραν σύντομα τη φήμη του σούπερ κακού του εκδικητικού πορνό. Όταν κυκλοφόρησαν οι φήμες ότι το FBI ήταν στο κατόπι του, ο Moore έκλεισε την ιστοσελίδα IsAnyoneUp (2012) και πούλησε μάλιστα το URL της σε εκστρατεία κατά του bullying! Αν και στον τύπο θα επανέρθουμε καθώς του πιστώνεται ότι αυτός έκανε μόδα το revenge porn.

2013: Ήταν στην πολιτεία της Φλόριντα που κατέβηκε το πρώτο ποτέ σχέδιο νόμου που έψαχνε να ποινικοποιήσει το εκδικητικό πορνό, κάνοντάς το κακούργημα με ποινή φυλάκισης μέχρι και 5 έτη. Παρά τα αρχικά κύματα υποστήριξης, διάφορα νομικά κωλύματα στάθηκαν εμπόδιο και η ψήφισή του αναβλήθηκε μέχρι νεοτέρας. Ήταν πάντως η πρώτη σοβαρή κοινοβουλευτική κουβέντα για τον διασυρμό που προκαλεί το revenge porn…

Το χρονολόγιο του βασιλιά του εκδικητικού πορνό

Οι φήμες ότι το FBI κυνηγούσε τον Moore κυκλοφορούσαν για χρόνια, κάτι που αποδείχθηκε ολότελα αληθές. Το κατηγορητήριο ήταν το αποκορύφωμα μιας τιτάνιας νομικής προσπάθειας που για να στοιχειοθετηθεί έπρεπε να υπερπηδηθούν μπόλικες συνταγματικές ρήτρες, αν και ο δράστης κοκορευόταν δημοσίως ότι ήταν υπεράνω του νόμου και τίποτα δεν μπορούσε να τον κάνει να σταματήσει το κατακριτέο έργο του. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ήταν το 2010 όταν ο Moore, έχοντας παρατήσει εδώ και χρόνια το σχολείο και περιγράφοντας τον εαυτό του στο Twitter ως «επαγγελματίας καταστροφέας ζωών», ίδρυσε τη διαβόητη ιστοσελίδα IsAnyoneUp?, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε θυμωμένους πρώην να ανεβάζουν πορνογραφικό υλικό των πάλαι ποτέ συντρόφων τους. Μέσα σε λίγες ημέρες, το site δεχόταν 20-30 μέλη την ημέρα και παρά το γεγονός ότι οι μηνύσεις έπεφταν βροχή από την πρώτη στιγμή, ο Moore προστατευόταν από τον νόμο που ήθελε τους ιδιοκτήτες ιστοσελίδων να μην είναι υπεύθυνοι για το υλικό που ανέβαζαν οι χρήστες.

Ο όρος «revenge porn» άρχισε να γενικεύεται ως τρόπος να περιγραφούν οι ηλεκτρονικές δραστηριότητες του καλιφορνέζου επιχειρηματία Hunter Moore! Η ιστοσελίδα είχε σύντομα επισκεψιμότητα που άγγιζε τους 350.000 χρήστες την ημέρα και απέδιδε χιλιάδες δολάρια στον Moore. Πώς αποκτούσε όμως πρόσβαση ο μισογύνης τύπος στο αδιάκριτο περιεχόμενο, μέχρι να πάρουν χαμπάρι τουλάχιστον οι «άντρακλες» της οικουμένης τον νέο τρόπο να διασύρουν τις πρώην κοπέλες τους; Απλά, πλην εγκληματικά!

Ο Moore πλήρωνε τον συνεργάτη του και χάκερ Charlie Evans να εισβάλει στους λογαριασμούς email χιλιάδων ανθρώπων και να υποκλέπτει ό,τι γυμνό έβρισκε εκεί. Το FBI δήλωσε ότι παρά το γεγονός ότι πλήθος χρηστών τού έστελνε εθελοντικά γυμνές φωτογραφίες, η αυτοκρατορία του χτίστηκε πάνω στην παράνομη απόκτηση υλικού που ήταν προϊόν υποκλοπής. Για τον λόγο αυτό συνελήφθη μάλιστα ο Moore στις αρχές του 2014, όταν κατηγορήθηκε για διαδικτυακή υποκλοπή με σκοπό το κέρδος.

Επιστρέφοντας στην ιστορία του, ήταν τον Φεβρουάριο του 2011 όταν ο Moore ανέβασε γυμνές φωτογραφίες του μπασίστα της μπάντας All Time Low, Zack Merrick, κάνοντάς τον καυτό θέμα στο Twitter. Οι followers του Moore στο Twitter εκτοξεύτηκαν και μέχρι τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, το IsAnyoneUp μετρούσε πια 30 εκατομμύρια επισκέψεις τον μήνα! Λίγο πριν, τον Αύγουστο, θύμα του ηλεκτρονικού διασυρμού της ιστοσελίδας του κάρφωσε τον Moore στον ώμο με στιλό!

Επόμενος σταθμός στην ιδιαίτερη ζωή του, ο Δεκέμβριος του 2011, όταν το Facebook τον απέκλεισε διά παντός από την ηλεκτρονική του επικράτεια, όπως και κάθε άλλον που διέθετε ενεργούς συνδέσμους στη σκοτεινή του ιστοσελίδα. Τον Απρίλιο του 2012, ο τύπος κλείνει άρον-άρον την ιστοσελίδα και τον Μάιο η εφημερίδα «The Village Voice» αρχίζει μια σειρά από άρθρα για τα πεπραγμένα του, αποκαλύπτοντας ποιος ήταν ο άνθρωπος που το ίντερνετ λάτρευε και αποκαλούσε «βασιλιά του εκδικητικού πορνό». Πώς υποδέχθηκε ο Moore την κάλυψη του Τύπου; «Θα κάψω το γαμ… το στρατηγείο της Village Voice αν γράψετε κάτι που να υπαινίσσεται ότι είμαι στόχος του FBI», απειλώντας ταυτοχρόνως θεούς και δαίμονες.

Όχι μόνο δεν έκατσε στα αυγά του, αλλά τον Νοέμβριο του 2012 ανακοινώνει ότι θα ιδρύσει νέα ιστοσελίδα, τη Huntermoore.tv, στην οποία θα μπορούσε να ποστάρει το φανατικό κοινό του όχι μόνο ντροπιαστικό γυμνό περιεχόμενο, αλλά και τις πλήρεις διευθύνσεις των πρώην συντρόφων τους!

Τον επόμενο μήνα (Δεκέμβριος), οι Anonymous χτυπούν το Huntermoore.tv και δημοσιεύουν ό,τι βρήκαν για τον Moore, προσωπικές πληροφορίες και άλλα πολλά! Ο τύπος τιτιβίζει στο Twitter: «LOLLLLLLLL». Τον Μάιο του 2013, υποχρεώνεται να πληρώσει αποζημίωση 250.000 δολαρίων για ηθική βλάβη στον James McGibney, τον ιδιοκτήτη του Bullyville, που είχε απειλήσει επανειλημμένα ο Moore αποκαλώντας τον παιδόφιλο και ισχυριζόμενος ότι θα βίαζε τη γυναίκα του.

Τον Οκτώβριο του 2013, η Καλιφόρνια ψηφίζει το νομοσχέδιο που ποινικοποιεί το εκδικητικό πορνό και ο Moore εμφανίζεται σε βίντεο στο YouTube να αποκαλεί τους νομοθέτες της πολιτείας «γαμ… καθυστερημένους»! Με το νομικό κώλυμα να έχει αρθεί, ο Moore και ο συνεργός του χάκερ συλλαμβάνονται.

Ο μισογύνης Moore ζει πλέον με τους γονείς του, οι οποίοι έχουν πληρώσει την εγγύηση των 100.000 δολαρίων για να βγει το καμάρι τους από τη φυλακή, και περιμένει την πολύκροτη δίκη του. Του έχει απαγορευτεί η πρόσβαση στο ίντερνετ και κάθε δράση του παρακολουθείται στενά. Το Facebook, η αιχμή του δόρατος της «δουλειάς» του, τον έχει αποκλείσει διά παντός, όπως και τη γάτα του, τον Alan(!), όταν νέος λογαριασμός στήθηκε κάτω από το όνομα του αιλουροειδούς…

Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr