Με έμβλημα το σφυροδρέπανο και ιδρυτική διακήρυξη που μετρά ήδη από το 1918, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος είναι ένα από τα μακροβιότερα κόμματα που δρουν στην Ελλάδα. Το «γερά επανδρωμένο αρχηγείο» του, το Σπίτι του Λαού, όπως είθισται να ονομάζεται από υποστηρικτές και μη, φαίνεται ήδη πριν κανείς φτάσει στη στάση Περισσός του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου. Το επιβλητικό του μέγεθος, είναι ένα εξ’ αυτών που σε αναγκάζει να το προσέξεις.
Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Μετά την εκλογική μάχη και τον μετεκλογικό διαπραγματευτικό πυρετό που έχει ακολουθήσει τα πρώτα βήματα του νέου πολιτικού σκηνικού, το newsbeast.gr αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια «έφοδο» στα κομματικά «στρατηγεία» των κομμάτων με σκοπό να καταγράψει τους χώρους που σχεδιάζεται η κυβερνητική ή αντιπολιτευτική γραμμή της χώρας. Πρώτο στη λίστα, λόγω μακροβιότητας, υπήρξε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. Πώς είναι λοιπόν τα ενδότερα του, κατά μερικούς, «Άβατου».
Με απαρχή μόλις μια εβδομάδα αργότερα από την ίδρυση της ΓΣΕΕ, το ΣΕΤΕ, Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας, όπως ήταν η αρχική ονομασία του, χρονολογεί την ίδρυσή του στις 17-23 Νοέμβρη του 1918, κατά την διάρκεια του 1ου Σοσιαλιστικού Συνεδρίου που συνήλθε στον Πειραιά.
Όπως αναφέρουν οι υποστηρικτές του, καθοριστικό ρόλο στην ίδρυσή του έπαιξαν, τόσο η ανάπτυξη του εργατικού κινήματος της Ελλάδας όσο και η επίδραση της νεαρής τότε Οκτωβριανής Επανάστασης. Σκοπός του νεοσύστατου κόμματος κατά την ίδρυσή του, ήταν «να διαμορφώση τον αγώνα της εργατικής τάξεως εις αγώνα συνειδητόν και ενιαίον και να οδηγήση αυτήν εις την φυσικήν και αναγκαίαν αποστολήν της».
Η μετονομασία του σε «ΚΚΕ (ΕΤΚΔ) (Ελληνικό Τμήμα Κομμουνιστικής Διεθνούς)» συντελέστηκε στο Τρίτο Έκτακτο Συνέδριό του, το Νοέμβρη του 1924, όπου εκτός από την ονομασία αποδέχτηκε πλήρως τους όρους και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αρχίζοντας μια διαδικασία προσαρμογής του χαρακτήρα του στα πρότυπά της, που ονομάστηκε «μπολσεβικοποίηση». Γραμματέας της τότε Κεντρικής επιτροπής εκλέχτηκε ο νεαρός νομικός Παντελής Πουλιόπουλος, που ηγείτο της αριστερής πτέρυγας του Κόμματος που την αποτελούσαν κυρίως μέλη του κινήματος του «Παλαιών Πολεμιστών». Από τότε, κάποιοι διαγράφησαν, κάποιοι αποχώρησαν και συντάχθηκαν με άλλες ιδεολογίες και με τους εκφραστές τους, εν συνεχεία ιδρύθηκε το ΕΑΜ, μετέπειτα ο ΕΛΑΣ, υπό την ηγεσία των Βελουχιώτη, Σαράφη και Τζήμα, το ΕΠΟΝ, ανατινάχτηκε η γέφυρα του Γοργοποτάμου, σημαντική αντιστασιακή ενέργεια, δημιουργήθηκαν νεολαίες, δόθηκαν αγώνες, οργανώθηκαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, υπερασπίστηκε το δίκαιο του εργάτη και πολλά άλλα όπως θα μας διηγούνταν κάθε ενεργό για χρόνια μέλος του κόμματος. Παρόλα αυτά η πορεία του κόμματος μπορεί να περιγραφεί λιτά και απέριτα σε ένα από τα συνθήματά του:
«Κάτω από την ίδια σημαία συνεχίζουμε, προχωράμε, θα νικήσουμε»
Αυτή τη σημαία, την απτή και κυριολεκτική, που συνοδεύει κάθε μεταφορική έννοια του συνθήματος, συναντά κανείς και κατά την άφιξή του στις πύλες των γραφείων του Κομμουνιστικού Κόμματος. Από την είσοδο ακόμα, ο αέρας αποπνέει την μακρά ιστορία του και διάφορα διάσπαρτα ενθύμια αποτυπώνουν τις μέχρι τώρα ιστορικές στιγμές που βρίσκονται χαραγμένες στα κιτάπια του.
Η κόκκινη σημαία, κυματίζει δίπλα στην γαλανόλευκη κι ανάμεσά τους το ογκώδες σφυροδρέπανο κυριαρχεί στο κατώφλι. Οι «σύντροφοι» στην είσοδο πρόσχαροι και προσηνείς ανοίγουν ηλεκτρονικά την μικρή πόρτα δίπλα στην συρόμενη καγκελόπορτα που σφραγίζει ερμητικά την είσοδο. Καθώς προχωράς τα «μνημεία» τις εργατικής τάξης παρατίθενται στο διάβα σου.
Μόλις ανεβαίνεις τις σκάλες καθώς κατευθύνεσαι προς τα ενδότερα, φτάνεις σε ένα αίθριο όπου διαπιστώνεις πως το Σπίτι του Λαού, εκτός από το κεντρικό κτίριο, περιβάλλεται κι από δύο μικρότερα.
Όπως μας πληροφορεί ο ευγενέστατος ξεναγός μας το βασικό κτίριο στεγάζει τα γραφεία και την κεντρική επιτροπή.
Στο δεύτερο μικρότερο παραπλεύρως, στεγάζεται η αίθουσα τύπου καθώς και οι ξενώνες του κόμματος, ικανοί να φιλοξενήσουν τους βουλευτές και τα στελέχη της επαρχίας όσο η άσκηση του κοινοβουλευτικού τους αξιώματος επιβάλλει την παραμονή τους στην πρωτεύουσα.
Οργάνωση τάξη και αρμονία κυριαρχούν εκτός των άλλων και στο χώρο του τύπου, όλα επιμελώς τοποθετημένα σε συγκεκριμένες θέσεις περιμένουν την επόμενη ανακοίνωση… Πίνακες και έργα τέχνης, κατά κύριο λόγο δωρεές υποστηρικτών και μελών του κόμματος, κοσμούν τους διαδρόμους.
Δεσπόζουσα μορφή που δεν θα μπορούσε άλλωστε να απουσιάζει από το αίθριο, είναι και το άγαλμα του συντρόφου Λένιν, του επικεφαλής του κόμματος των μπολσεβίκων στη Ρωσία.
Πολλοί από τους υποστηρικτές του κόμματος ακόμα και σήμερα, είναι ικανοί να αναμεταδώσουν αποσπάσματα από την ομιλία του εν λόγω συντρόφου κατά το πρώτο συνέδριο της κομμουνιστικής διεθνούς « Στην καπιταλιστική κοινωνία, όταν η ταξική πάλη οξύνεται σοβαρά, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα ενδιάμεσο παρά μόνο τούτο, είτε δικτατορία της αστικής τάξης είτε δικτατορία του προλεταριάτου. Οποιοδήποτε ονειροπόλημα για κάποια τρίτη λύση είναι αστικό θρηνολόγημα του μικροαστού».
Προχωρώντας προς τα ενδότερα, πληροφορούμαστε πως μόνο αν κανείς μπει από την παρακείμενη στις γραμμές του τρένου είσοδο, εισέρχεται στον πρώτο όροφο του κτιρίου. «Στην ουσία όταν ανεβαίνεις τα σκαλιά και διαβαίνεις το κατώφλι του κεντρικού κτιρίου βρίσκεσαι στον 4ο όροφο. Οι τρεις πρώτοι, οι οποίοι συνήθιζαν να στεγάζουν τον ραδιοφωνικό σταθμό 902, το αρχείο του κόμματος και το πάρκινγκ, υπέστησαν μεγάλες καταστροφές κατά τις έντονες βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες που τις ακολούθησαν, στις 21 Οκτωβρίου 1994.
«Για λόγους ασφαλείας αλλά και κατάλληλης θερμοκρασίας, το γιγαντιαίο αρχείο είχε τοποθετηθεί σε αυτούς τους τρεις υπόγειους ορόφους». Εκείνο το βράδυ της 21ης Οκτωβρίου κάθε λεπτό η νεροποντή δυνάμωνε και μάλιστα με πολλαπλαστιαστική ορμή. Οι συρμοί μεταξύ των σταθμών Πατήσια – Κηφισιά είχαν ακινητοποιηθεί από τις 8 το βράδυ, οι τηλεφωνικές επικοινωνίες είχαν διακοπεί και οι αγωγοί αποχέτευσης είχαν πλημμυρίσει. Τα σπίτια της περιοχής του Περισσού και των γύρω περιοχών , Καλογρέζα, Ριζούπολη, είχαν βυθιστεί στο σκοτάδι κι είχαν δεχτεί την μεγαλύτερη δύναμη των «κυμάτων».
Την ημέρα εκείνη από τις έντονες βροχοπτώσεις είχε ξεχειλίσει ο Ποδονίφτης πνίγοντας στην ουσία τη μισή Αθήνα κι σερώντας τη ζωή 17 άτομων. Μέσα σε όλα αυτά και τα τρία υπόγεια του σπιτικού του Λαού, που φιλοξενούσαν το μεγάλο, λόγω των μακρών χρόνων ιστορίας του, αρχείο πλημμύρισαν. Για τα επόμενα είκοσι και πλέον χρόνια 25.000 εθελοντές και ειδικοί επιστήμονες εργάστηκαν μεθοδικά και τελικά κατάφεραν να διασωθεί το ιστορικό αρχείο, κατακτώντας μάλιστα πρωτοπόρα τεχνική γνώση.
Μπαίνοντας στο εσωτερικό , ο ξεναγός μας, μας πληροφορεί πως το οικοδόμημα υπάρχει εδώ και 40 χρόνια, και μαζί με το οικόπεδο ήταν προσφορά συντρόφων καθώς και της διεθνής αλληλεγγύης των κομμουνιστικών κομμάτων. «Αμέσως μετά την δικτατορία, έγιναν αλλεπάλληλες οικονομικές εξορμήσεις και πάρα πολύ εθελοντική δουλειά, οικοδόμοι, ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί, οι πάντες συνεισέφεραν στη δημιουργία του σπιτικού». Και οι δωρεές δεν αφορούσαν μόνο την κατασκευή του κτιρίου. Το τεράστιο ψηφιδωτό του Τάσσου, κατά κόσμον Αναστάσιου Αλεβίζου, δίπλα από την ρεσεψιόν, δωρεά κι αυτό, μαγνητίζει το βλέμμα.
Ο διακεκριμένος έλληνας χαράκτης είχε παρακολουθήσει μικρός μαθήματα ζωγραφικής στο Γιώργο Κωστάκη είχε φοιτήσει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στα εργαστήρια του Θ. Θωμόπουλου, του Ουμβ. Αργυρού και του Κ. Παρθένη, ενώ κατά την αποφοίτησή του παρακολούθησε μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριο του Γ. Κεφαλληνού. Στον προσανατολισμό του στην χαρακτική φαίνεται πως συνέβαλε η γνωριμία του με τον Δ. Γαλάνη, τον μεγάλο έλληνα χαράκτη της εποχής του μεσοπολέμου ενώ το ταλέντο του στον συγκεκριμένο κλάδο αναγνωρίστηκε πολύ γρήγορα αφού ήδη από το 1938, έλαβε βραβείο Χαρακτικής στην Πανελλήνια Έκθεση και δύο χρόνια αργότερα (1940) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χαρακτικής.
Εκτός από την ενεργή πορεία στη χαρακτική όμως υπήρξε ενεργός υποστηρικτής και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ενεργό μέλος αρχικά της νεολαίας του ΚΚΕ , ΟΚΝΕ, ήδη από το 1930, με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940, ο Τάσσος και πολλοί άλλοι μαθητές του Γ. Κεφαλληνού φιλοτέχνησαν προπαγανδιστικές αφίσες για την εμψύχωση του ελληνικού λαού. Στα χρόνια της Κατοχής, εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και στο ΕΑΜ Καλλιτεχνών, για να συνεχίσει την (παράνομη πλέον) δημιουργία προπαγανδιστικού υλικού κατά των κατακτητών.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση, ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση στον εκδοτικό οίκο «Τα Νέα Βιβλία» που ίδρυσε το Κομμουνιστικό Κόμμα το 1945και που έκλεισε το 1948. Κατά τη δεκαετία του 1960, η θεματογραφία του άρχισε να επικεντρώνεται στην απόδοση της ανθρώπινης μορφής. Εγκατέλειψε σταδιακά το χρώμα, χάραζε όλο και μεγαλύτερες πλάκες ξύλου και άρχισε να δημιουργεί θεματικές ενότητες σε τρίπτυχα ή τετράπτυχα. Ταυτοχρόνως ασχολήθηκε με την αγιογραφία, ενώ συνέχισε να φιλοτεχνεί βιβλία. Το έργο που κοσμεί την κεντρική είσοδο, όπως και τα περισσότερα δημιουργήματα του, χαρακτηρίζεται από την τεχνική αρτιότητά του και την συγκινησιακή -τρυφερή αλλά και δωρική- απόδοση της μορφής των απλών ανθρώπων του μόχθου και του πόνου.
Προσπερνώντας την ρεσεψιόν, όπου πάνω της υπάρχουν ο Ριζοσπάστης, και ο Οδηγητής που μοιράζεται δωρεάν στους νέους, καθώς και ενημερωτικά φυλλάδια του κόμματος για τις δράσεις και τις απόψεις του προχωρά κανείς προς τα γραφεία.
Ένας ακόμα ιδιαίτερος χώρος του κτιρίου είναι και η αίθουσα συνεδρίων. Στην είσοδο της δεσπόζει η επιγραφή «ΚΚΕ Ισχυρό στην Εργασία και στο Λαό». Μέσα στην αίθουσα μια ακόμα φωτεινή επιγραφή επευφημεί τον Μαρξισμό τον Λενινισμό και τον προλεταριακό Διεθνισμό. Εκεί κατά καιρούς γίνονται συνδιασκέψεις, θεωρητικά συμπόσια με συμμετοχή άλλων κομμουνιστικών εργατικών κομμάτων και πολιτιστικές εκδηλώσεις, φιλοξενούνται θεατρικά έργα, δίνονται μουσικές παραστάσεις σε συνεργασία με ορχήστρες και άλλους καλλιτεχνικούς φορείς. Το αμφιθέατρο ή αλλιώς αίθουσα συνεδρίων είναι πολυτελέστατο και όπως μας πληροφορεί ο ξεναγός μας έχει καταπληκτική ακουστική.
Η επίσκεψη- ξενάγηση ολοκληρώθηκε με την επίσκεψή μας στον προθάλαμο του γραφείου του γενικού γραμματέα. Εκεί φωτογραφίες από συναντήσεις με αρχηγικά κομμουνιστά στελέχη άλλων χωρών, πίνακες των παλιών γενικών γραμματέων του κόμματος, καλλιτεχνήματα που προσφέρθηκαν από κομμουνιστικές παρατάξεις του εξωτερικού, ήταν μόνο μερικά από τα στοιχεία που κοσμούσαν τον διάκοσμο του τελευταίου γραφείου που επισκεφτήκαμε.
Κι η αλήθεια είναι πως βγαίνοντας από το κτίριο, συνειδητοποιεί κανείς πως ασχετα με θέσεις, πρακτικές και εκλογικά αποτελέσματα το αρχηγείο του κόμματος με την μακρά ιστορία είναι από εκείνα που σε εντυπωσιάζουν με το μέγεθος , την τάξη, οργάνωση και τον λιτό διάκοσμο που σφραγίζει όμως τις στιγμές που οι ψηφοφόροι και τα στελέχη του θέλουν να θυμούνται…
Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr
