Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα… φιγουράρουν στο μετρό του Λονδίνου

Η συζήτηση για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, ήταν και είναι εξαιρετικά επίκαιρη. Στις αποκλειστικές φωτογραφίες που παρουσιάζει το newsbeast.gr, μπορείτε να δείτε πώς τα ελληνικά μάρμαρα κοσμούν έναν από τους κεντρικότερους σταθμούς του Λονδίνου και πλησιέστερο στο Βρετανικό Μουσείο.

Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπίρης

Στο σταθμό «Holborn» του κεντρικού Λονδίνου, εκτός από εικόνες των σαρκοφάγων που φιλοξενούνται στο Μουσείο, στους τοίχους, βλέπει κανείς φωτογραφίες των Μαρμάρων, προσθέτοντας ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ των προκλήσεων που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια από την πλευρά των Βρετανών.

Σε λίγες ημέρες μάλιστα, και συγκεκριμένα στις 26 Μαρτίου, εγκαινιάζεται στο Βρετανικό Μουσείο, έκθεση με επίκεντρο την ομορφιά και τίτλο «Defining beauty – the body in ancient Greek art». Μία έκθεση, η οποία θα παρουσιάσει 150 έργα τέχνης προερχόμενα από την ελληνική κλασική αρχαιότητα και ανήκουν στη μόνιμη συλλογή αρχαιοτήτων του Βρετανικού Μουσείου.

Πρόσφατα ήρθε στη χώρα μας η Βρετανολιβανέζα δικηγόρος, Αμάλ Κλούνεϊ-Αλαμουντίν, στο πλαίσιο της συνεργασίας της με την ελληνική κυβέρνηση για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Η συζήτηση για την επιστροφή των Μαρμάρων έδειξε να αναζωπυρώνεται και πάλι γύρω από το πρόσωπο της νεαρής, παγκοσμίου φήμης, δικηγόρου. Το θέμα έφτασε στο βρετανικό κοινοβούλιο, όπου βρετανοί βουλευτές, όπως ο Άντριου Τζορτζ των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών και ο Τζέρεμι Κόρμπιν των Εργατικών επανέφεραν το θέμα, εκτιμώντας ότι υπάρχει επικοδομητική συζήτηση για την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Το ζήτημα παρόλ’ αυτά μοιάζει με γόρδιο δεσμό, με διάφορες προκλήσεις να έρχονται διαρκώς στο προσκήνιο.

Επισκεπτόμενος κανείς το μουσείο θα παρατηρήσει την ύπαρξη τμημάτων από αγάλματα, όπως αυτό του θεού Ποσειδώνα ή της Αθηνάς. Όπως αναφέρεται στα πληροφοριακά σημειώματα των δύο γλυπτών, το υπόλοιπο σώμα του Ποσειδώνα βρίσκεται στην Αθήνα, ενώ κάτι αντίστοιχο αναφέρεται και για την Αθηνά. Ότι δηλαδή το κεφάλι της βρίσκεται και επίσης στην Αθήνα. Δεν είναι μυστικό άλλωστε ότι τα περισσότερα από τα μάρμαρα, «ξεριζώθηκαν» βίαια από τη χώρα προέλευσής τους -επί τουρκοκρατίας- και βρέθηκαν στο βρετανικό μουσείο.

Ο… περίφημος λόρδος Έλγιν, σχεδιάζοντας τη διακόσμηση του σκωτσέζικου αρχοντικού του, θέλησε να το πετύχει χρησιμοποιώντας αντίγραφα και εκμαγεία των γλυπτών του Παρθενώνα. Σχέδια, τα οποία άλλαξαν στην πορεία. Τη θέση των αντιγράφων πήραν τα αυθεντικά γλυπτά, υπό την ανοχή του Τούρκου βεζίρη, ο οποίος εξέδωσε σχετικό φιρμάνι. Φιρμάνι, το οποίο διέταζε «να μην εμποδίσει κανείς τους καλλιτέχνες που θα έρχονταν στην Ελλάδα, να εξετάσουν και να παρατηρήσουν τις παραστάσεις και τα οικοδομήματα που θα επιθυμούσαν να αντιγράψουν ή να κατασκευάσουν εκμαγεία από κιμωλία ή γύψο των διακοσμητικών γλυπτών και μορφών ή να ανασκάψουν όπου θα έκριναν αναγκαίο σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στις επιχώσεις ή να πάρουν, εφόσον το επιθυμούν, μερικά κομμάτια πέτρας με παλαιές επιγραφές και παραστάσεις».

Ο επί σειρά ετών διευθυντής του βρετανικού μουσείου, Νηλ Μακ Γκρέγκορ, επανέλαβε πριν από λίγους μήνες τη θέση του ότι η απόκτηση των Μαρμάρων από τον Έλγιν ήταν νόμιμη. Συμπλήρωνε μάλιστα πως υπάρχει «μέγιστο δημόσιο όφελος» από την παραμονή τους στο Λονδίνο.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, το βρετανικό μουσείο, δάνεισε το ακέφαλο άγαλμα του Ιλισσού στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης, προκαλώντας μικρής έκτασης διπλωματικό επεισόδιο. Ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, δήλωνε ότι «Προκαλεί τον Ελληνικό λαό η απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να “δανείσει” ένα από τα γλυπτά του Παρθενώνα σε έκθεση στην Αγία Πετρούπολη».

Σχολιάζοντας, ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Νιλ Μακ Γκρέγκορ, έλεγε: «Ελπίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση θα χαρεί, που ένα πολυάριθμο και ενήμερο κοινό θα μπορέσει να απολαύσει τα μοναδικά επιτεύγματα της αρχαίας Ελλάδας. Άνθρωποι, που ουδέποτε θα μπορούσαν να ταξιδέψουν στην Αθήνα ή το Λονδίνο, θα έχουν την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν -εδώ στη Ρωσία- το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού».

Αυτή ήταν η πρώτη φορά που τα ελληνικά γλυπτά, ταξίδευαν εκτός Μεγάλης Βρετανίας, και η δεύτερη φορά που μετακινούνται εκτός μουσείου.

Η Μελίνα Μερκούρη, η οποία πάλεψε άοκνα από τη θέση της υπουργού Πολιτισμού για την επιστροφή τους στην Ελλάδα, έλεγε: «…ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…».

Κοιτάζοντας λίγο πίσω στην ιστορία, από το 1801 έως το 1804 τα συνεργεία του Έλγιν δρούσαν στην Ακρόπολη, καταστρέφοντας τα γλυπτά και το ίδιο το μνημείο, αποσπώντας και διαμελίζοντας ένα σημαντικό μέρος (περίπου το ήμισυ) από το σωζόμενο γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα.

Όσο για τους λάτρεις των αριθμών, αρκεί να αναφέρουμε ότι από τους 97 σωζόμενους λίθους της ζωφόρου του Παρθενώνα, οι 56 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 40 στην Αθήνα. Από τις 64 σωζόμενες μετόπες, οι 48 βρίσκονται στην Αθήνα και οι 15 στο Λονδίνο. Από τις 28 σωζόμενες μορφές των αετωμάτων, οι 19 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 9 στην Αθήνα.

Οι φωνές υπέρ της επιστροφής είναι πολλές. Μία από αυτές και μάλιστα ιδιαίτερα ηχηρή ήταν αυτή του αρθρογράφου της Guardian, Τζόναθαν Τζόουνς, τον περασμένο Νοέμβριο. Ο Τζόουνς μιλούσε για ντροπή στον κόσμο της Τέχνης και «φαρισαϊκή» στάση του Βρετανικού μουσείου απέναντι στους θησαυρούς της τέχνης που κατέχουν, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις μεταξύ των αναγνωστών του.

Παρ’ όλα αυτά, οι φωνές έως και αυτή τη στιγμή παραμένουν φωνές. Τι θα μπορούσε να προκαλέσει ενδεχόμενη επιστροφή των ελληνικών γλυπτών στη χώρα μας; Αφενός θα γινόταν παγκόσμια είδηση. Αφετέρου θα προκαλούσε αμέριστο αίσθημα ευφορίας σε όλους τους Έλληνες.

Πολύ πιθανό όμως είναι ότι και οι κυβερνήσεις άλλων χωρών θα εγείρουν διεκδικήσεις για την επανάκτηση των μνημείων της πολιτιστικής τους κληρονομιάς, τα οποία φιλοξενούνται εν προκειμένω στο Βρετανικό, αλλά και σε πολλά άλλα μουσεία του κόσμου.

Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr