Ας πάμε για λίγο μερικά χρόνια πίσω, 33 έτη για την ακρίβεια. Βρισκόμαστε στο 1988 και μερικοί ιολόγοι σε ένα νοσοκομείο της Βρετανίας, στο πλαίσιο μιας κλινικής μελέτης με απώτερο στόχο να μελετήσουν τη δράση ενός κορονοϊού ονόματι 229Ε, μόλυναν σκόπιμα με τον ιό 15 εθελοντές. Ο ιός 229Ε δεν ήταν, φυσικά, ένας επικίνδυνος ιός: ήταν αυτός που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα, με συμπτώματα τόσο ήπια, που κανείς από μας δεν του δίνει ιδιαίτερη σημασία – μίλαγε για ένα απλό κρυολόγημα, άλλωστε.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης που παρουσιάστηκαν το 1990 σε σχετική δημοσίευση σε επιστημονικά περιοδικά, παρά το ιικό φορτίο στο οποίο εκτέθηκαν επίτηδες, μόνο οι δέκα εξ αυτών μολύνθηκαν πραγματικά από τον 229Ε και μάλιστα από τους δέκα αυτούς, μόνο οι οκτώ ανέπτυξαν τα συμπτώματα του απλού κρυολογήματος.

Την επόμενη χρονιά, οι γιατροί επανέλαβαν το πείραμά τους με τους ίδιους ακριβώς εθελοντές (πλην ενός) και τους μόλυναν και πάλι με τον 229Ε. Οι έξι από αυτούς που είχαν μολυνθεί, μολύνθηκαν ξανά και αυτή τη φορά, με την διαφορά, ωστόσο, ότι κανείς από αυτούς δεν εκδήλωσε απολύτως κανένα από τα συμπτώματα του κρυολογήματος.

Με βάση τα δυο αυτά πειράματα-μελέτες, οι ιολόγοι συμπέραναν ότι η ανοσία τους διήρκεσε λιγότερο από δώδεκα μήνες. Τούτου δοθέντος, ένα πιθανό τείχος ανοσίας για τον 229Ε θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να χτιστεί. Το μόνο θετικό που προέκυψε είναι ότι οι λοιμώξεις που ακολουθούσαν της πρώτης, είχαν όχι απλώς πιο ήπια συμπτώματα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών ήταν εντελώς ασυμπτωματικές. Κοινώς, την περνάμε όλο και πιο ελαφρά.

Όπως λοιπόν επισημαίνει σε εκτενή της ανάλυση η δημοσιογράφος Σάρα Ζανγκ του The Atlantic, «όχι μόνο οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μολυνθεί με τον 229Ε [ο οποίος ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια των κορονοϊών], αλλά πιθανότατα τον έχουμε κολλήσει περισσότερες από μία φορές».

Οι κορονοϊοί πριν τον… μεγάλο Covid-19

Πριν από την εμφάνιση του Covid-19, στα τέλη του 2019, μόνο τέσσερις γνωστοί κορονοϊοί κυκλοφορούσαν, μεταξύ τους και ο 229Ε. Και οι τέσσερις προκαλούσαν κοινό απλώς κρυολόγημα. Και εδώ ακριβώς εδράζεται το πιο αισιόδοξο σενάριο των ιολόγων: ότι στο κοντινό μέλλον και ο πέμπτος, αυτός που μας απασχολεί την δεδομένη χρονική περίοδο, θα μοιάζει με ένα κοινό κρυολόγημα, το οποίο θα επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και σε μεγάλο βαθμό θα είναι ασήμαντο για την υγεία μας: μερικές ημέρες ξεκούραση, λίγος παραπάνω ύπνος, μερικά αναλγητικά και… πάπαλα. Το μόνο σίγουρο, όπως λένε οι επιστήμονες, είναι ότι η πανδημία θα τελειώσει σύντομα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Το ζήτημα, ασφαλώς, είναι «πόσο σύντομα»;

Ο καταλυτικός παράγοντας προς αυτήν την κατεύθυνση, σύμφωνα πάντα με το άρθρο, θα είναι ο εξής: η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού (δηλαδή πάνω από το 80%) να αναπτύξει τουλάχιστον τα πρώτα αντισώματα, είτε με το εμβόλιο, είτε μετά από νόσηση. Μόνο έτσι ο κορονοϊός θα μεταμορφωθεί από «πανδημικός» σε «ενδημικός», που σημαίνει ότι θα υπάρχει στον αέρα και… εκεί έξω, αλλά δεν θα επηρεάζει καθόλου τη ζωή μας, όπως δεν την επηρεάζει, αντίστοιχα, και το κοινό κρυολόγημα.

«Θα πρέπει όλοι να είμαστε προετοιμασμένοι να εκτεθούμε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στον κορονοϊό», τονίζει στο The Atlantic ο Ρίτσαρντ Γουέμπι, ερευνητής μολυσματικών νοσημάτων στο Νοσοκομείο Σεν Τζουντ στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ. Και, όπως σημειώνει με νόημα, εξίσου σημαντικό, πλην των εμβολίων, είναι η παρασκευή νέων φαρμάκων που θα τον καταπολεμήσουν πιο αποτελεσματικά.

«Χρειαζόμαστε νέα φάρμακα, οικονομικά, που θα χορηγούνται εύκολα και θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τους ασθενείς με κορονοϊό στο σπίτι τους», υπερτονίζει, υποστηρίζοντας στη συνέχεια ότι η Covid-19 ενδέχεται να σταματήσει να μας απασχολεί μέσα στο 2022, «ίσως και μέσα στους επόμενους εννέα μήνες».

Φάρμακα, εμβόλια και μέτρα προστασίας

Με ένα αποτελεσματικό φάρμακο, ωστόσο, να μην είναι διαθέσιμο μέχρι στιγμής, τα μόνα μας όπλα απέναντι στον κορονοϊο εξακολουθούν να είναι δυο: εμβόλια και μέτρα προστασίας.

«Αν κάποιος δεν σκοπεύει να εμβολιαστεί, θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός και να τηρεί σχολαστικά τα μέτρα προστασίας διότι ακόμη και αν ο ίδιος δεν πάθει κάτι, θα ευθύνεται για δεκάδες νέες επιμολύνσεις, πολλές από τις οποίες θα καταλήξουν ίσως και στον θάνατο», σημειώνει με νόημα το δημοσίευμα.

«Οι αρχικές κλινικές δοκιμές των εμβολίων είχαν αυξήσει κατακόρυφα τις προσδοκίες μας για άμεση αντιμετώπιση της πανδημίας, καθώς τα σκευάσματα ήταν αποτελεσματικά. Ωστόσο, η μετάλλαξη Delta μας δείχνει ότι ο ιός αντιστέκεται και μάλιστα ανθίσταται σθεναρά, και το επόμενο διάστημα θα συνεχίσει να κυκλοφορεί, να προκαλεί λοιμώξεις με σοβαρά συμπτώματα και θανάτους», ισχυρίζεται εμφατικά η Ρουθ Κάρον, διευθύντρια του Κέντρο Έρευνας για την Ανοσοποίηση στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς.

Το μήνυμα της Κάρον είναι σαφές: οι μεταλλάξεις είναι ίσως ο πιο αστάθμητος παράγοντας στη συγκεκριμένη πανδημία. Γι’ αυτό και η νέα αυτή μετάλλαξη ενδέχεται να φέρει τα πάνω-κάτω στην καθημερινότητά μας.

Και παρόλο που οι ιολόγοι συμφωνούν στο ότι, πρακτικά στο κοντινό μέλλον θα είναι εξαιρετικά μικρός ο κίνδυνος νόσησης ή θανάτου από την Covid-19, ο ιός δεν θα εξαφανιστεί ποτέ. «Θα πρέπει οι άνθρωποι να είναι προετοιμασμένοι ότι ο κίνδυνος θανάτου από κορονοϊό δεν πρόκειται ποτέ να φτάσει στο απόλυτο μηδέν. Θα κατέβει όμως σε κάποιο επίπεδο το οποίο θα θεωρείται αποδεκτό από όλους», καταλήγει με νόημα η Τζούλι Ντάουνς, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι Μέλον.

Οπότε, και καθώς δεν μας απομένει τίποτα άλλο, ας οπλιστούμε όλοι με υπομονή και επιμονή και σύντομα ίσως μπορέσουμε να λέμε ο ένας στον άλλον: «έλα μωρέ, ένα απλό κρυολόγημα είναι, θα περάσει».