Λιτά, απέριττα και ταυτόχρονα επιβλητικά, τα ξωκλήσια των βράχων προκαλούν δέος και θαυμασμό. Η δραματικότητα του τοπίου με τους πανύψηλους βράχους πάνω στους οποίους είναι σμιλεμένα και τις πέτρινες σπηλιές οι οποίες τα αγκαλιάζουν νωχελικά, δημιουργούν συγκλονιστικές εικόνες που παραμένουν για πάντα στη μνήμη.
Στενές σκάλες, πέτρινες ή χτιστές, σκαλισμένες πάνω στο βράχο, οδηγούν σε μικροσκοπικά εκκλησάκια που ξεχωρίζουν για την κατανυκτική ατμόσφαιρα, την ηρεμία και την γαλήνη που προσφέρουν σε όσους καταφέρουν να τα προσεγγίσουν.
Από την Σκύρο μέχρι τα Κύθηρα και από την Κέρκυρα μέχρι τη Λήμνο, ανακαλύψτε τα πιο εντυπωσιακά ξωκλήσια σκαρφαλωμένα σαν πάλλευκες αετοφωλιές σε κάθετους βράχους και αφήστε το βλέμμα σας να μαγευτεί από αυτό που αντικρίζει, κάνοντάς σας να αναρωτηθείτε αν όντως είναι πραγματικό.
Άγιος Ιωάννης, Σκύρος
Ένα αιγιοπελαγίτικο εκκλησάκι εντυπωσιακής γραφικότητας συναντάται στην παραλία Πουριά, μετά την περιοχή Γυρίσματα, στη Σκύρο. Σαν πάλλευκη πινελιά, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου είναι σμηλεμένο πάνω σε έναν εντυπωσιακό πορώδη βράχο που «αγναντεύει» αφυψηλού το πέλαγος. Το υπόσκαφο κατάλευκο εκκλησάκι βρίσκεται στο σημείο, όπου κατά την αρχαιότητα λειτουργούσαν λατομία πωρόλιθου, και χρονολογείται πριν από το 1806.
Για να μπει κανείς στο μικροσκοπικό ναό κατεβαίνει δυο- τρία σκαλοπάτια και βρίσκεται μέσα σε έναν άλλο κόσμο. Το εσωτερικό του Αγίου Νικολάου, είναι τόσο μικρό, όσο μπορεί να φανταστεί κανείς, με λιτούς και στενούς χώρους, λιγοστές εικόνες και ελάχιστα αναμμένα κεριά από τους περαστικούς που επισκέπτονται την περιοχή της Πουριάς. Στο βράχο γύρω από το εκκλησάκι δεν είναι λίγοι εκείνοι, μάλιστα, που δοκιμάζουν τις επιδόσεις τους στην αναρρίχηση.
Η εικόνα που αντικρίζει κανείς μόλις βρεθεί εδώ με τον βράχο, το εκκλησάκι, το αρχαίο λατομείο και τον ανεμόμυλο θυμίζει 100% καλοκαιρινή Ελλάδα με την θέα στο απέραντο γαλάζιο της θάλασσας να κόβει την ανάσα.
Παναγία Κακαβιώτισσα, Λήμνος
Αν και πρόκειται για ένα μικροσκοπικό ξωκλήσι, η Παναγία η Κακαβιώτισσα κατέχει ένα παγκόσμιο ρεκόρ. Είναι το μοναδικό εκκλησάκι στον κόσμο χωρίς σκεπή. Το μοναδικό αυτό αξιοθέατο βρίσκεται στο νησί της Λήμνου, κοντά στο χωριό Ζεματά, σε απόσταση μόλις 4 χλμ. από το λιμάνι της Μύρινας, και οφείλει την ονομασία του στο βουνό Κάκαβο όπου και βρίσκεται χτισμένο κάτω από μια σπηλιά.
Η αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική του το καθιστά ένα από τα διασημότερα αξιοθέατα του νησιού, καθώς αμέτρητοι επισκέπτες έρχονται κάθε χρόνο εδώ προκειμένου να θαυμάσουν από κοντά αυτό το μοναδικό, παγκόσμιο «φαινόμενο».
Η δημιουργία του χρονολογείται, περίπου, στο 1300 όταν ερημίτες μοναχοί επέλεξαν το συγκεκριμένο σημείο για να ασκητέψουν, ενώ από το 1305 αποτελεί περιουσία της μονής Μεγίστης Λαύρας.
Οι ασκητές έχτισαν τον μικρό αυτό ναό κάτω από το βραχώδες μπαλκόνι, προκειμένου να τελούν τη θεία λειτουργία, ενώ με το πέρασμα των χρόνων οι μοναχοί έφυγαν από την ζωή και ο τελευταίος εναπομείναντας εγκατέλειψε τη Λήμνο για να ασκητέψει στο Άγιο Όρος. Εδώ πραγματοποιείται μόνο μια λειτουργία το χρόνο, κάθε Τρίτη μετά το Πάσχα.
Για να προσεγγίσει κανείς το ξωκλήσι παίρνει το μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή του βουνού Κάκαβου, μια διαδρομή περίπου 1300 μέτρων, διάρκειας 15 λεπτών. Το υπέροχο τοπίο ολόγυρα και η ονειρική θέα στον κόλπο του Μούδρου στα όσα σίγουρα εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη, πέρα από την ιδιομορφία του ναού.
Άγιος Ιωάννης, Κύθηρα
Σε έναν επιβλητικό κάθετο βράχο πάνω από το Καψάλι, το επίνειο της Χώρας των Κυθήρων, βρίσκεται σκαρφαλωμένος ο ναός του Αγίου Ιωάννη «εν Κρημνώ» ή «εν Γκρεμνόν». Σε υψόμετρο 100 μέτρων περίπου πάνω από την θάλασσα, και μετά από ανάβαση 130 σκαλοπατιών μέσα σε ένα πανέμορφο πευκόδασος, ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά σε μια σπηλιά, μέσα στην οποία βρίσκεται ένα μικρό ναΐδριο αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη των Βαπτιστή.
Σύμφωνα με την επιγραφή στην είσοδό του το εκκλησάκι ανακαινίστηκε το 1725 από τον μοναχό Ιωαννίκιο, ενώ τιμάται κάθε χρόνο την ημέρα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Η παράδοση λέει ότι στο συγκεκριμένο σημείο ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, διωκόμενος από την Ρώμη, άρχισε τη συγγραφή της Αποκάλυψης πριν πάει στην Πάτμο.
Η θέα από το κεφαλόσκαλο του ναΐδριου, καιρού επιτρέποντος, φτάνει μέχρι την Κρήτη, ενώ πιο εύκολα ορατά είναι τα πιο κοντινά Αντικύθηρα. Φυσικά, το βλέμμα μαγνητίζει το εντυπωσιακό Κάστρο των Κυθήρων αλλά και η βραχονησίδα της Χύτρας, ακριβώς απέναντι.
Θεολογάκι, Νάξος
Λίγο έξω από τη Χώρα της Νάξου, σαν αετοφωλιά κρεμασμένη από τα απόκρημνα βράχια, διακρίνεται ένα μικρό και γραφικό εκκλησάκι. Η πάλλευκη πινελιά στο γκριζωπό των γρανιτένιων βράχων, εντοπίζεται βόρεια του μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου του 17ου αιώνα, είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο, για τους ντόπιους είναι γνωστό και ως το Θεολογάκι, ενώ έχει συνδέσει το όνομά του με εκείνο του Νίκου Καζαντζάκη.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, τόσο το συγκεκριμένο εκκλησάκι, όσο και η ονειρική και απόμακρη τοποθεσία του, αποτελούσαν ένα από τα αγαπημένα μέρη του μεγαλύτερου Έλληνα συγγραφέα των νεότερων χρόνων, την εποχή που διέμενε στο νησί και φοιτούσε στη Γαλλική Σχολή της Νάξου.
Από τα βασικότερα χαρακτηριστικά στοιχεία του το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του μικρού ναού αποτελείται από τους βράχους της σπηλιάς, ενώ μόνο για την πρόσοψη και το κωδωνοστάσιό του κτίσθηκε τοίχος. Εντύπωση προκαλούν στους τοίχους του τα ίχνη από επιγραφές και τοιχογραφίες που χρονολογούνται πριν από το 1200.
Άγιος Στυλιανός, Κέρκυρα
Κάτω από το παραδοσιακό χωριό του Αφιώνα, στο βόρειο τμήμα του νησιού συναντάται μία από τις πιο απομακυσμένες και δύσβατες παραλίες της Κέρκυρας. Για να προσεγγίσει κανείς το Πόρτο Τιμόνι παίρνει ένα από τα δύο μονοπάτια που ξεκινούν από το χωριό και φτάνει σε έναν ονειρικό προορισμό με δύο παραλίες.
Στο δρόμο προς το τέλος της χερσονήσου που οδηγεί στην παραλία βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Στυλιανού, λαξευμένο μέσα σε σπηλιά. Ένα μικροσκοπικό «καταφύγιο» για την εικόνα του Αγίου που του έδωσε και την ονομασία του, προφυλαγμένο τόσο από τον καιρό όσο και από τα αδιάκριτα βλέμματα.
Σύμφωνα με την ιστορία το σημείο για την δημιουργία του υπέδειξε ο ίδιος ο Άγιος Στυλιανός. Ο μύθος λέει ότι ένας βοσκός ψάχνοντας για ένα από τα χαμένα του πρόβατα ανακάλυψε την εικόνα του αγίου ανάμεσα σε κλαδιά. Ωστόσο, την επόμενη μέρα και αφού την είχε τοποθετήσει στην εκκλησία του χωριού προκειμένου να μπορούν να την προσκυνήσουν όλοι οι κάτοικοί του, η εικόνα εξαφανίστηκε, πιστεύοντας όλοι ότι κάποιος την έκλεψε. Κάτι που δεν συνέβη στην πραγματικότητα.
Ο βοσκός την βρήκε για ακόμη μία φορά στο ίδιο μέρος και οι κάτοικοι του χωριού συμφώνησαν να την φυλάξουν στο σημείο που την ανακάλυψε και την πρώτη φορά ο βοσκός, δηλαδή στο σπήλαιο όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.