Λίγο πριν τα Χριστούγεννα του ’61 και συγκεκριμένα στις 2 Δεκεμβρίου βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες η δραματική ταινία, «Ο Κατήφορος». Από την πρώτη προβολή της, κιόλας, προκαλεί αίσθηση και η θεματολογία που διαπραγματεύεται, σοκάρει την ελληνική κοινωνία της εποχής εκείνης.

Η διαφθορά της νεολαίας, ο τεντιμποϊσμός, οι εκτρώσεις, ένας φόνος, ο εγκλεισμός σε αναμορφωτήριο ήταν μέρος μιας πραγματικότητας για εκείνη την εποχή, που όμως, δεν ήταν εύκολα αποδεκτή. Ο Γιάννης Δαλιανίδης θέλησε όχι απλά να ακουμπήσει τα ζητήματα αυτά, αλλά να διεισδύσει με τη δική του σκηνοθετική ματιά, έχοντας στο πλευρό του τον Φιλοποίμηνα Φίνο, ο οποίος πίστεψε στον «Κατήφορο».

Δεν είχε πιστέψει, όμως, πρωτύτερα στο Νίκο Κούρκουλο, ενώ η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε πιστέψει πως άμα αποδεχόταν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, θα έκανε ζημιά στην καριέρα της και στην εικόνα της. Και οι δύο έπεσαν έξω.

Ο Κούρκουλος τελικά πήρε το ρόλο του Κώστα, ενώ μετά το βροντερό «όχι» της Αλίκης, πήραν την άγνωστη εστεμμένη των Καλλιστείων, Ζωή Λάσκαρη, με την ταινία να απογειώνει την καριέρα της. Και να την καθιερώνει στο κινηματογραφικό γίγνεσθαι.

Η πλοκή της ταινίας

Η Ρέα (Ζωή Λάσκαρη) έχει σχέση με τον Κώστα (Νίκος Κούρκουλος), ενώ ο Πέτρος (Βαγγέλης Βουλγαρίδης) είναι ερωτευμένος μ’ εκείνη. Η Ρέα θα προσπαθήσει να τα φτιάξει με τον Πέτρο επειδή ο Κώστας έχει και άλλες σχέσεις, αλλά ο τελευταίος θέλοντας να την εκδικηθεί, την αφήνει γυμνή στην ερημιά. Στο μεταξύ, «πουλάει» έρωτα στη μικρότερη αδελφή της, και όταν η Ρέα τα μαθαίνει, παίρνει το όπλο και τον σκοτώνει. Σε μία δίκη όπου ο δικηγόρος πατέρας της (Παντελής Ζερβός) συγκλονίζει με το λόγο του, έρχονται στο φως όχι μόνο τα ένοχα μυστικά της νεαρής και διεφθαρμένης παρέας, αλλά και των οικογενειών τους.

Το αρχικό σοκ μετατράπηκε σε εισπρακτική επιτυχία

Η ταινία διαπραγματεύεται ζητήματα, που αφορούσαν ένα μέρος της κοινωνίας. Ζητήματα ευαίσθητα με έντονα κοινωνικά μηνύματα, που ακουμπούσαν τον πυρήνα της οικογένειας, που σε πολλές περιπτώσεις ήταν προβληματική.

Στην περίφημη αγόρευσή του στο δικαστήριο, ο Παντελής Ζερβός ως πατέρας της Ζωής Λάσκαρη που έχει αναλάβει και την υπεράσπισή της, δεν χαρίζει μόνο μία συγκλονιστική ερμηνεία, αλλά κατακεραυνώνει και τις οικογένειες, χρεώνοντας τους αποκλειστικά το φταίξιμο για τις ασωτίες των παιδιών.

«Κατηγορώ το Λεωνίδα Νικολάου…. Κατηγορώ την Ελισάβετ Νικολάου…» έλεγε μεταξύ άλλων, ενώ δεν παρέλειψε να πάρει και πάνω του το φταίξιμο για τον κατήφορο της κόρης του.

Η τολμηρή για τα δεδομένα της εποχής ταινία σοκάρει την ελληνική κοινωνία, με αποτέλεσμα στην αρχή οι αίθουσες να μην γεμίζουν. Ο Φίνος όμως πιστεύει στον «Κατήφορο» κι επιμένει να τον στηρίζει. Και δικαιώνεται. Όχι μόνο γνωρίζει εισπρακτική επιτυχία, αλλά βγαίνει πρώτη την χρονιά εκείνη, κόβοντας 161.331 εισιτήρια στους κινηματογράφους Α’ προβολής Αθήνας και Πειραιά. Ενώ γνωρίζει επιτυχία και στο εξωτερικό, και συγκεκριμένα στο Μεξικό, όπου την περίοδο 1962-1963 τερμάτισε πρώτη σε εισπράξεις.

Η ταινία ξεχώρισε επίσης και για το νεανικό και άφθαρτο καστ της. Ζωή Λάσκαρη, Νίκος Κούρκουλος και Βαγγέλης Βουλγαρίδης ήταν τότε ακόμη άγνωστα πρόσωπα στο κοινό, που μετά τον «Κατήφορο» είδαν τις μετοχές τους, αλλά και τη δημοτικότητά τους να εκτοξεύονται.

Ο Φίνος δεν ήθελε τον Κούρκουλο

Πριν τον «Κατήφορο» ο Νίκος Κούρκουλος είχε παίξει σε μικρότερους ρόλους ή σε αυτού του κομπάρσου. Σε κάποια από αυτές ταινίες τον είχε δει κάποτε και ο Φίνος, αλλά δεν του άρεσε. Όταν, λοιπόν, ο Γιάννης Δαλιανίδης τον πρότεινε στον παραγωγό, εκείνος τον απέρριψε χωρίς δεύτερης σκέψη.

Επειδή, όμως, κάποια πράγματα είναι να γίνουν, ήταν φαίνεται της μοίρας γραμμένο για το νεαρό Νίκο Κούρκουλο να γίνει κάποτε αστέρας πρώτης γραμμής. Και η ευκαιρία αυτή ήρθε μέσα από τον «Κατήφορο» δοσμένη τελικά από τον άνθρωπο που αρχικά τον είχε απορρίψει.

Γιατί μια μέρα ο Φίνος είδε τον Κούρκουλο σε ένα περιοδικό και είπε στον Δαλιανίδη «αυτόν θέλω για το ρόλο». Δεν τον είχε αναγνωρίσει και ο δαιμόνιος σκηνοθέτης δεν του είπε την αλήθεια. Ο Κούρκουλος πήρε τον πρωταγωνιστικό ρόλο και έπεισε με την ερμηνεία του, ενώ μετά την ταινία είδε τις μετοχές του να εκτοξεύονται επαγγελματικά και τη συνεργασία του με τον Φίνο να συνεχίζεται.

Είδε, όμως και τη δημοτικότητά του να εκτοξεύεται, κυρίως στο γυναικείο κοινό, αφού πολλά κοριτσόπουλα ένιωσαν την καρδιά τους να σκιρτίζει στη θέα του γοητευτικού νεαρού άνδρα.

Το «όχι» της Αλίκης καθιέρωσε την Ζωίτσα

Δεν ξέρουμε αν είναι τυχαίο, αλλά δύο φορές που η Αλίκη Βουγιουκλάκη αρνήθηκε ρόλο, επειδή θεωρούσε ότι ήταν τολμηρός για την εικόνα της και θα έκανε κακό στην καριέρα της, τον πήρε η Ζωή Λάσκαρη. Μία στον «Αστερισμό της Παρθένου» και μία στον «Κατήφορο».

Βέβαια, το πρώτο βροντερό «όχι» της Αλίκης ήταν στον «Κατήφορο». Το τολμηρό περιεχόμενο της ταινίας φόβισε την «εθνική μας σταρ», η οποία τον αρνήθηκε αμέσως. Δε συνέβη, όμως, το ίδιο με τη Λάσκαρη. Εξάλλου, δεν είχε κάτι να χάσει και το ρίσκο να κάνει το κινηματογραφικό της ντεμπούτο με μία «ακατάλληλη» ταινία, άξιζε τον κόπο.

Η Λάσκαρη, δύο χρόνια πριν (το 1959) είχε στεφθεί «Σταρ Ελλάς» στα Καλλιστεία και μέσω γνωστών είχε γνωρίσει τον Φίνο. Ήθελε να ασχοληθεί με την υποκριτική κι έτσι ο ισχυρός παραγωγός τής πρότεινε έναν μικρό ρόλο στον «Κατήφορο». Αλλά στα δοκιμαστικά ήταν απίστευτη κι έτσι την έχρισαν με συνοπτικές διαδικασίες, πρωταγωνίστρια.

Στην ταινία, η 17χρονη τότε Ζωή είχε μία άκρως τολμηρή και «σκανδαλιστική» για την εποχή και τα ήθη σκηνή. Ήταν αυτή που ο Κώστας «Κούρκουλος» την παρατάει γυμνή στην ερημιά κι εκείνη τρέχει πίσω του στο δρόμο. Η σκηνή αυτή έχει μείνει ως μία από τις πιο διάσημες στον ελληνικό κινηματογράφο και όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, μόνο κακό δεν έκανε στην πρωτοεμφανιζόμενη ηθοποιό.

Γενικά, ο ρόλος της Ρέας αποδείχθηκε γούρικος για τη Λάσκαρη, αφού και τη δημοτικότητά της εκτόξευσε, αλλά και της άνοιξε διάπλατα το δρόμο για τον κινηματογράφο. Η συνεργασία της με τη Φίνος συνεχίστηκε, υπογράφοντας μόνιμο συμβόλαιο, ενώ πληρωνόταν με τον μήνα.

Παρασκήνια από την ταινία

Στον «Κατήφορο» έπαιζε και ο Κώστας Βουτσάς, ο οποίος είχε ένα ατύχημα στα γυρίσματα. Στην περίφημη σκηνή όπου ο Κούρκουλος παίρνει τα ρούχα της Λάσκαρη και μπαίνει στο αυτοκίνητο όπου τον περιμένουν οι δύο φίλοι του (ένας εκ των οποίων ο Βουτσάς), ο ηθοποιός από αδεξιότητα πάτησε απότομα το γκάζι με αποτέλεσμα ο Βουτσάς να χτυπήσει το κεφάλι του και να πάει στο νοσοκομείο. Μάλιστα, όπως έχει πει ο δημοφιλής ηθοποιός, ο Κούρκουλος έβαλε τα κλάματα για το κακό που του προκάλεσε.

Στην ταινία κάνει ένα πέρασμα και ο ίδιος ο Φίνος, όπου υποδύεται τον υπάλληλο του δικαστηρίου, που καλούσε τους μάρτυρες στη δίκη της Ρέας.

Ο «Κατήφορος» επρόκειτο να συμμετάσχει επίσημα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1961, όμως ο Φίνος την απέσυρε γιατί κληρώθηκε να προβληθεί σε μέρες και ώρες, που δεν του ήταν αρεστές.