Σε περιόδους πολέμου υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες που περιγράφουν την δράση ανθρώπων ατρόμητων που δίχως φόβο έβαλαν πάνω από τη ζωή τους την κοινή υπόθεση. Την αποτίναξη του ζυγού. Την απελευθέρωση της χώρας τους από τους κατακτητές.
Πλείστα όσα τα παραδείγματα και στην Ελληνική ιστορία. Κάποια από αυτά προκαλούν συγκίνηση και κάποια άλλα δέος. Οι περισσότεροι πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών είναι άνδρες. Στη συντριπτική πλειονότητα αυτών των ιστοριών οι ήρωες παρακινούνται -ανάμεσα στα άλλα- και από πολιτικά κίνητρα, χωρίς αυτό να είναι πάντα κακό για την εξυπηρέτηση του σκοπού τους.
Δεν λείπουν, όμως, και οι ιστορίες που έχουν ως κεντρικές ηρωίδες τις γυναίκες. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν και στην Ελληνική ιστορία. Μια από αυτές τις ιστορίες, ωστόσο, ξεχωρίζει. Δεν είναι και ότι πιο συνηθισμένο, άλλωστε, μια απλή νοικοκυρά που δεν έχει καν επαφή με κόμματα, μέσα σε ένα βράδυ να μετατρέπεται σε έναν ατρόμητο πολεμιστή που δεν φοβάται ακόμα και την πιο ισχυρή πολεμική μηχανή που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης.
Μια γυναίκα που δεν δίστασε ούτε στιγμή και που στο τέλος θυσιάστηκε με τρόπο υπερήφανο που αποτελεί παράδειγμα και που κανονικά θα έπρεπε να την διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο με ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία.
Η απλή νοικοκυρά που μεταμορφώθηκε σε Μπουμπουλίνα
Στις 24 Ιουνίου 1898 στη Λίμνη Ευβοίας γεννιέται η πρώτη κόρη του Αθανασίου Μηνόπουλου και της Σοφίας Μπούμπουλη. Αντίθετα με τα όσα λέγονται ή γράφονται σε τέτοιου είδους αφιερώματα η μικρή Λέλα, που ήταν απόγονος της θρυλικής Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, δεν ήταν το «παιδί-θαύμα» που έκανε τα πάντα και τα… σάρωνε όλα στο πέρασμά της.
Ήταν ένα γλυκό και ήρεμο κοριτσάκι το οποίο πάντα στεκόταν στο πλευρό των γονιών της. Σε ηλικία μόλις 18 ετών παντρεύεται τον Σμυρνιό φαρμακοποιό Νικόλαο Καραγιάννη και ζουν μια ήρεμη και άκρως… οικογενειακή ζωή στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην Κυψέλη. Αποκτούν επτά παιδιά! Την Ιωάννα, τον Γιώργο, την Ηλέκτρα, τον Βύρωνα, τον Νέλσωνα, τη Νεφέλη και την Ελένη.
Η ζωή στην Αθήνα για την εννεαμελή οικογένεια Καραγιάννη κυλάει ήρεμα και χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις. Όπως την περιέγραφε ο ίδιος της ο σύζυγος, η Λέλα ήταν μια ήρεμη γυναίκα, αφιερωμένη στην οικογένεια της και το σπίτι της. Μια απλή νοικοκυρά, που δεν ασχολήθηκε ποτέ με την πολιτική ή τα κόμματα. Το μόνο που την ένοιαζε ήταν να μεγαλώσει σωστά τα παιδιά της.
Και ξαφνικά όλος ο κόσμος ήρθε «τούμπα»! Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου κάνει το αίμα της Λέλας Καραγιάννη να βράζει αλλά επιμένει να παραμένει πιστή στο μεγάλωμα των παιδιών της και τη φροντίδα του νοικοκυριού της. Όταν η ναζιστική κατοχή, ωστόσο, άπλωσε την μαύρη σκιά της πάνω από την Ελλάδα, είχε έρθει η ώρα για δράση.
Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της κατοχής της Αθήνας, η Λέλα δημιουργεί τη «σιωπηλή στρατιά»! Έτσι ονόμασε την αντιστασιακή ομάδα που έφτιαξε και η οποία αποτελείτο από τα έξι μεγαλύτερα παιδιά της, τον σύζυγό της, τρεις οικογενειακούς γιατρούς και ορισμένους φίλους της απόλυτης εμπιστοσύνης της.
Το «κρησφύγετο» της ομάδας ήταν το σπίτι της οικογένειας Καραγιάννη στην οδό Λήμνου 1. Εκεί κατέστρωναν τα σχέδια τους. Στην αρχή, βέβαια, ήταν στα «τυφλά». Δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν. Περιορίστηκαν έτσι στο να φυγαδεύουν στρατιώτες που επέστρεφαν από το μέτωπο, να βρίσκουν φαγητό, ρούχα κλπ κλπ. Γρήγορα, ωστόσο, αποδείχθηκε πως η δίψα για αντίσταση ήταν μεγάλη σε πολλούς ανθρώπους.
Η μυστική αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα»
Ένα μήνα μετά, η «Σιωπηλή Στρατιά» αριθμούσε τουλάχιστον 100 μέλη, συμπεριλαμβανομένων ανδρών και γυναικών όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Η Λέλα Καραγιάννη βρήκε τρόπο να δικτυωθεί, ώστε, να μπορέσει να κάνει ακόμα περισσότερα πράγματα. Όσο, όμως, περνούσε ο καιρός φαινόταν ξεκάθαρα πως έπρεπε να γίνουν ακόμα περισσότερα.
Έτσι, η «Σιωπηλή Στρατιά» μετατρέπεται σε κανονική αντιστασιακή οργάνωση με το όνομα «Μπουμπουλίνα». Έχει κάθετη ιεραρχική δομή, ο κάθε ένας εκεί μέσα είχε συγκεκριμένα καθήκοντα και όλοι μαζί υπηρετούσαν την Αντίσταση. Έκαναν τα πάντα. Απο πολεμοφοδια και φάρμακα για τους αντάρτες, όπλα και πυρομαχικά, ακόμα και «μυστικό πράκτορα» είχε τοποθετήσει μέσα σε ένα ναζιστικό Τάγμα είχε τοποθετήσει η «δαιμόνια» Λέλα. Ήταν ο Ζήσιμος Παρρίδος ο οποίος ήξερε καλά Γερμανικά και όταν η Καραγιάννη του πρότεινε να καταταγεί ως μάχιμος διερμηνέας ώστε να μπορούν να αντλούν πληροφορίες εκείνος δεν δίστασε και το έκανε!
Η Καραγιάννη φρόντιζε από τα πιο σπουδαία μέχρι τα πιο μικρά. Όπως για τα τσιγάρα όσων πολεμούσαν. Είχε φροντίσει, μάλιστα, μέσω του συζύγου της που ήταν φίλος με τον καπνοβιομήχανο Τάσο Παπαστράτο να τους δωρίζει αρκετές κούτες τσιγάρα!
Κάθε μέρα που περνούσε η μικρή ομάδα που δημιούργησε αυτή η απλή νοικοκυρά από την Κυψέλη, γινόταν όλο και πιο μεγάλη, μέχρι που άρχισε να ενοχλεί με τη δράση της τους κατακτητές οι οποίοι άρχισαν να καταδιώκουν τους ηγέτες της αντίστασης. Ανάμεσα στα ονόματα που έψαχναν και αυτό της Λέλας Καραγιάννη.
Η έντονη δράση, οι συλλήψεις και το περήφανο τέλος
Το δίκτυο της «Μπουμπουλίνας» ήταν υπεύθυνο για τις ανατινάξεις αεροδρομίων, αλλά και για τις καταβυθίσεις υποβρυχίων και νηοπομπών που μετέφεραν πυρομαχικά, καύσιμα και τρόφιμα στους κατακτητές. Βασικό μέλημα της, ωστόσο, παρέμενε η φυγάδευση μαχητών στη Μέση Ανατολή. Τακτικά από το ραδιόφωνο του Καΐρου ακουγόταν η φράση «Τζάκσον – Τζάκσον ευχαριστούμε για το άρωμα», το οποίο ήταν το σύνθημα για τη διάσωση της αποστολής.
Όλα αυτά, όμως, έφερναν όλο και πιο κοντά τη ναζιστική αντίδραση. Τον Ιούνιο του 1941 συλλαμβάνουν τρία από τα παιδιά της. Τον Γιώργο, την Ιωάννα και την Ηλέκτρα. Δεν πτοείται και οργανώνει σχέδιο απόδρασης. Τα καταφέρνει και συνεχίζει δυναμικά μέχρι και τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς που συλλαμβάνεται η ίδια μετά από προδοσία. Το καλό για εκείνη είναι πως δικάζεται από Ιταλικό στρατοδικείο και αθωώνεται ελλείψει στοιχείων.
Με την αποφυλάκισή της, συνεχίζει τη δράση της ακόμα πιο έντονα. Όλο αυτό, όμως, την «ρίχνει» ψυχολογικά και κυρίως σωματικά. Μπαίνει για νοσηλεία στον Ερυθρό Σταυρό και εκεί, στις 11 Ιουλίου 1944, συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς. Γνωρίζει και η ίδια πλέον πως το τέλος πλησιάζει. Την ίδια ημέρα συλλαμβάνονται ακόμα πέντε παιδιά της.
Δεν σκύβει το κεφάλι, ωστόσο, παρά τα φρικτά βασανιστήρια που την υπέβαλαν στα μπουντρούμια των Ες-Ες στην οδό Μέρλιν. Δεν λύγισε ούτε όταν την απείλησαν πως θα εκτελέσουν τον γιό της Νέλσωνα. «Τα παιδιά μου, εγώ τα γέννησα, δικά μου είναι, αλλά πρέπει να ξέρεις ότι πρωτίστως ανήκουν στην πατρίδα μας. Πρόσεξε καλά, και πάλι σου λέω ότι αυτά δεν ξέρουν τίποτα και άδικα θα τα σκοτώσεις» ήταν η απάντησή της στο ναζί αξιωματικό.
Όμως οι ημέρες της Λέλας Καραγιάννη είχαν φτάσει στο τέλος τους. Την αυγή της 8ης Σεπτεμβρίου 1944, περίπου ένα μήνα πριν από την απελευθέρωση, οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Λίγο πριν από την εκτέλεσή της, απευθυνόμενη στους άλλους μελλοθάνατους, φώναξε: «Ψηλά παιδιά τα κεφάλια να δουν οι Ούνοι πως ξέρουν να πεθαίνουν οι Έλληνες για την πατρίδα τους».
Το άψυχο κορμί της παρελήφθη κρυφά από φίλους της οικογένειάς της και τάφηκε στο Β’ Νεκροταφείο. Την επομένη, 9 Σεπτεμβρίου 1944, τα πέντε παιδιά της απελευθερώθηκαν.
Για τη δράση της και το μαρτυρικό και ηρωικό τέλος της, η Λέλα Καραγιάννη τιμήθηκε ως εθνική ηρωίδα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όσο λίγοι αγωνιστές. Η Ακαδημία Αθηνών, κατά τη συνεδρίαση της 30ης Δεκεμβρίου 1947, της απένειμε το Βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας.
