Δεν είναι λίγοι οι αθλητές που τη δεκαετία του ’40, όταν η ναζιστική σκιά απλωνόταν σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, άφησαν τα γήπεδα, τις σάλες, τα γυμναστήρια ή τα κολυμβητήρια και πήραν τα όπλα. Ένας από τους πλέον γνωστούς είναι ο Γεώργιος Σαϊνόβιτς Ιβάνοφ, μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες στην ιστορία του Ηρακλή, αλλά και της αντίστασης κατά των Γερμανών.
Εξελίχθηκε, μάλιστα, σε φόβο και τρόμο του Άξονα, καθώς έμελλε να γίνει ένας από τους κορυφαίους σαμποτέρ των Συμμαχικών Δυνάμεων, αφού κατάφερε και σαραβάλιαζε γερμανικά υποβρύχια, έγινε η αιτία για σημαντικά πλήγματα στη Luftwaffe και είχε σχεδιάσει τη δολοφονία του Μουσολίνι, όμως για λίγο δεν τα κατάφερε. Εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, εκεί όπου πολλοί αγωνιστές για την ελευθερία αυτού του τόπου άφησαν την τελευταία τους πνοή, αλλά ενέπνευσαν τον υπόλοιπο κόσμο να συνεχίσει την αντίσταση.
Μεγάλο ταλέντο στις πισίνες, αλλά όχι μόνο εκεί…
Γεννήθηκε στη Βαρσοβία στις 14 Δεκεμβρίου 1911, γιος του κόμη Βλαδίμηρου Ιβάνοφ, συνταγματάρχη του τσαρικού στρατού. Όταν πέθανε ο πατέρας του, η μητέρα του, Λεονάρδα Σαϊνόβιτς, ξαναπαντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη και αμφότεροι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1925.
Αρχικά, όσον αφορά το αθλητικό κομμάτι, ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο, με τη φανέλα του «γηραιού», αλλά στη συνέχεια μεταπήδησε στο νερό, εκεί όπου σάρωσε τόσο στους εγχώριους όσο και σε διεθνείς κολυμβητικούς αγώνες, όχι μόνο στην κολύμβηση… Από το 1931 έως το 1935 συμμετείχε ανελλιπώς με την «κυανόλευκη» κολυμβητική ομάδα στους αγώνες Βορείου Ελλάδος και στους Πανελλήνιους αγώνες. Παράλληλα, ήταν μέλος της ομάδας πόλο του Ηρακλή και της εθνικής Πολωνίας.
Δεν αμέλησε όμως τα γράμματα. Σπούδασε γεωπόνος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Λέουβεν στο Βέλγιο, εκεί όπου το 1933 κατέρριψε το πανεπιστημιακό ρεκόρ κολύμβησης της χώρας στα 50 μέτρα ελεύθερο με 35 δευτερόλεπτα. Tο 1934, στους Αγώνες Βορείου Ελλάδος που έγιναν στη Θεσσαλονίκη, τερμάτισε πρώτος στα 100 μέτρα ελεύθερο με χρόνο 1:12. Το 1936 κατέλαβε την πρώτη θέση στους Ιστιοπλοϊκούς Αγώνες του Θερμαϊκού μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του, Αντώνιο Λαμπριανίδη.
Επίσης, έλαβε μέρος με την ομάδα πόλο της A.Z.S. Βαρσοβίας σε διεθνείς αγώνες, αγωνιζόμενος ως φουνταριστός, με αξιοσημείωτη επιθετική απόδοση. Για τον λόγο αυτό επιλέχθηκε και στην εθνική Πολωνίας, για την οποία ανακηρύχθηκε ως ο καλύτερος παίκτης της το 1938.
Μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Ινστιτούτο Αποικιακής Γεωπονίας στο Παρίσι, επέστρεψε στην Ελλάδα, τη δεύτερη πατρίδα του, για την οποία έμελλε να αγωνιστεί όχι ως απλός αθλητής, αλλά ως υπερασπιστής της ελευθερίας της. Άλλωστε, το αντι-ναζιστικό μένος είχε φουντώσει μέσα του κατά την περίοδο που οι Γερμανοί κατέλαβαν την Πολωνία.
Η εκπαίδευσή του ως σαμποτέρ και τα πρώτα χτυπήματα
Τον Μάιο του 1940 απέκτησε επαφές με την πολωνική στρατιωτική βάση της Θεσσαλονίκης. Πήρε την απόφαση να μεταβεί στην Παλαιστίνη μέχρι τον Απρίλιο του 1941. Εκεί εκπαιδεύτηκε από τις πολωνικές μυστικές υπηρεσίες, που είχαν έδρα την Ιερουσαλήμ και αργότερα από τις βρετανικές στο Κάιρο της Αιγύπτου. Στις 13 Οκτωβρίου 1941 το αγγλικό υποβρύχιο Thunderbοlt τον αποβίβασε στην ακτή ανάμεσα στον Άγιο Ανδρέα και τη Νέα Μάκρη, για να αναλάβει δράση ως σαμποτέρ με τον κωδικό 033Β.
Ο Ιβάνοφ συνεργάστηκε με Έλληνες αντάρτες και έλαβε μέρος σε κατασκοπείες και σαμποτάζ. Ακολούθησε στις 19 Δεκεμβρίου η πρώτη του σύλληψη από τους Γερμανούς, μετά από προδοσία ενός φίλου του από τα παιδικά του χρόνια, του Κωνσταντίνου Πάντου. Δεν το έβαλε κάτω και κατάφερε να αποδράσει, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να επικηρυχθεί για 500.000 δραχμές. Δέκα ημέρες αργότερα, αφίσες με τη φωτογραφία του τοιχοκολλήθηκαν σε όλη την Αθήνα. Αυτό, ωστόσο, δεν εμπόδισε τη δράση του.
Η αποφασιστικότητά του αποδείχθηκε παροιμιώδης, ενώ δεν δίσταζε να παίρνει και ρίσκα. Ένα από αυτά ήρθε στις 14 Μαρτίου 1942, με τη βοήθεια Ελλήνων λιμενεργατών του ναυπηγείου Σκαραμαγκά, όταν και βύθισε το γερμανικό υποβρύχιο U-133. Ενδεικτικό της δυσκολίας που είχε η αποστολή του, είναι το γεγονός ότι εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από τη μέση του και κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά ως τον ναύσταθμο της Σαλαμίνας. Στη συνέχεια τοποθέτησε τη βόμβα στα ύφαλα και μετά από λίγες ώρες… «μπουμ», το υποβρύχιο ανατινάχθηκε κατά τη διάρκεια της περιπολίας του. Οι περισσότεροι Γερμανοί πίστεψαν ότι αυτό προσέκρουσε σε νάρκη, αλλά η αλήθεια αποδείχθηκε διαφορετική.
Τον Μάιο του 1942 ο Ιβάνοφ βύθισε μέσα στο λιμάνι του Πειραιά το ισπανικό ατμόπλοιο San Isidore, το οποίο μετέφερε εμπορεύματα για λογαριασμό των κατακτητών. Αν και στη συνέχεια το πλοίο επισκευάστηκε, η κίνηση ήταν καταλυτική για να κάμψει το ηθικό αντίστοιχων πληρωμάτων που συνεργάζονταν με τους ναζί. Στις 3 Αυγούστου του 1942 τοποθέτησε μαγνητική νάρκη στο υποβρύχιο U-372 και του προκάλεσε τόσο μεγάλη ζημιά, που εκείνο δεν μπορούσε να καταδυθεί. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να βυθιστεί εύκολα από τους Συμμάχους.
Τα «τσακισμένα» γερμανικά αεροπλάνα και… ο Ντούτσε
Μεταξύ των σαμποτάζ που οργάνωσε σε συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις, το πλέον κομβικό ήταν στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, όπου επισκευάζονταν οι κινητήρες των αεροπλάνων της Luftwaffe. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Γερμανών, οδήγησε στην πτώση 400-450 αεροσκαφών στη Βόρειο Αφρική και για τον λόγο αυτό οι δυνάμεις του Άξονα υποχώρησαν 2.300 χιλιόμετρα δυτικά μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Ανατίναξε, επίσης, μεγάλο αριθμό γερμανικών αεροπλάνων στο αεροδρόμιο του Ελληνικού…
Όταν ο Μπενίτο Μουσολίνι επισκέφθηκε την Αθήνα στις 20 Ιουλίου 1942, υπήρχαν πληροφορίες ότι θα κατέλυε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Με τη βοήθεια υπαλλήλων του ξενοδοχείου, ο Ιβάνοφ τοποθέτησε εκρηκτικά στο υπόγειο, με σκοπό να ανατινάξει την αίθουσα υποδοχής, μόλις κατέφθανε ο Ιταλός δικτάτορας. Όμως, το σχέδιο της επίσκεψης άλλαξε και ο Ντούτσε παρέμεινε μόνο για λίγες ώρες στην ελληνική πρωτεύουσα, με αποτέλεσμα η επιχείρηση αυτή να μην ολοκληρωθεί ποτέ.
Η νέα σύλληψη, ξανά με προδοσία, και η εκτέλεση στην Καισαριανή
Μετά από όλα αυτά, ήρθε η δεύτερη σύλληψη του Ιβάνοφ, μετά από νέα προδοσία στις 8 Σεπτεμβρίου 1942 και αφού το ποσό της επικήρυξης είχε εκτιναχθεί στα 2 εκατ. δραχμές. Αυτή έγινε στο Πεδίον του Άρεως, μαζί με τους συνεργάτες του Κοντόπουλο, Μαλλιόπουλο και αδελφούς Γιαννάτου, κατόπιν προδοσίας του αστυνομικού Παντελή Λαμπρινόπουλου. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου ο Ιβάνοφ καταδικάσθηκε σε θάνατο μαζί με τους Κοντόπουλο, Παλιόπουλο και Δημήτρη Γιαννάτο, ενώ η ποινή του Κωνσταντίνου Γιαννάτου ήταν κάθειρξη 20 ετών.
Στις 4 Ιανουαρίου 1943 ο Ιβάνοφ οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Το σημείο όπου άφησαν την τελευταία τους πνοή πολλοί από όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία αυτού του τόπου στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έμελλε να είναι και για εκείνον το τελευταίο που είδαν τα μάτια του. Πριν το εκτελεστικό απόσπασμα, προσπάθησε να αποδράσει ξανά, αλλά οι διώκτες του τον πυροβόλησαν την ώρα που απομακρυνόταν και τον ξανάπιασαν. Αιμόφυρτος και δεμένος σε ένα πάσσαλο εκτελέστηκε μαζί με τους συντρόφους του. Προτού πέσει νεκρός, αναφώνησε: «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!».
Οι μετά θάνατον τιμές και το γυμναστήριο με το όνομά του
Είναι πάρα πολύ σπάνιο τρεις χώρες να τιμούν τον ίδιο άνθρωπο. Ένας από τους γνωστότερους «στρατιώτες τριών χωρών» ήταν ο Λάουρι Τόρνι, που υπηρέτησε στον φινλανδικό στρατό, στα τάγματα των SS, αλλά και με τον αμερικάνικο στρατό στο Βιετνάμ, όμως αποτελούσε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Αντίθετα, ο Γεώργιος Σαϊνόβιτς Ιβάνοφ υπήρξε δεδομένα και χωρίς αμφισβήτηση ήρωας για Πολωνία, Ελλάδα και Αγγλία, οι οποίες του απένειμαν μετά θάνατον ανώτατα πολεμικά παράσημα και τιμητικές διακρίσεις.
Στις 30 Μαρτίου 1945 η πολωνική κυβέρνηση, που βρισκόταν στο Λονδίνο, τον τίμησε με τον Ανώτατο Πολεμικό Σταυρό «VIRTUTI MILITARI». Οι Συμμαχικές Δυνάμεις, μέσω του Μάρσαλ Χάρολντ Αλεξάντερ, τον ευχαρίστησαν δημόσια για τη δράση του και κάποια χρόνια αργότερα η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ κατέβαλε το συμβολικό ποσό των 1.000 λιρών στην οικογένειά του, ως ένδειξη αναγνώρισης των ηρωικών ενεργειών του.
Επίσης, στην Πολωνία το όνομα του Ιβάνοφ έχει δοθεί σε αρκετές πλατείες και δρόμους. Στην Ελλάδα στήθηκε ανδριάντας του στην οδό Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης, υπάρχει δρόμος με το όνομά του και από το 1953 διοργανώνονται ετήσιοι κολυμβητικοί αγώνες με την ονομασία «Ιβανόφεια». Το 1987, το κλειστό γήπεδο μπάσκετ και βόλεϊ του Ηρακλή ονομάστηκε «Ιβανόφειο». Επίσης, το 1971 η ζωή του έγινε ταινία με όνομα «Agent Nr. 1», με την πρώτη της προβολή στις 25 Φεβρουαρίου 1972, ενώ το 1973 προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
