Το παρασκήνιο της πιο μυστηριώδους έκρηξης βόμβας στην Αθήνα

Βραδάκι Πέμπτης και στην οδό Ακαδημίας υπάρχουν εκατοντάδες μαθητές οι οποίοι πριν από λίγη ώρα τελείωσαν από τα φροντιστήρια  που πηγαίνουν και ο κάθε ένας από αυτούς ετοιμάζεται να πάρει τον δρόμο της επιστροφής για το σπίτι του. Λίγη ώρα αργότερα μια έκρηξης βόμβας θα σπείρει τον πανικό και τον τρόμο. Η συγκεκριμένη επίθεση θεωρείται ακόμα και σήμερα ένας από τους πλέον δισεπίλυτους γρίφους για την αντιτρομοκρατική υπηρεσία. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά (ακόμα και σήμερα) ποιος έκανε τι και 39 νέοι άνθρωποι κατέληξαν στο νοσοκομείο εκείνο το βράδυ. Υπάρχει μια ισχυρή θεωρία η οποία έχει υιοθετηθεί ως η επικρατέστερη, ωστόσο, ακόμα και σήμερα η συγκεκριμένη επίθεση αποτελεί την πιο μυστηριώδη έκρηξη βόμβας που έγινε ποτέ στην Αθήνα.

«Το λεωφορείο άνοιξε σαν κονσερβοκούτι»

Πέμπτη, 31 Οκτωβρίου 1985. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που το ελληνικό αντάρτικο πόλης βρίσκεται στο απόγειο του και με «μπροστάρηδες» την «17 Νοέμβρη» και τον «Ε.Λ.Α.» πραγματοποιεί την μια επίθεση μετά την άλλη. Καμία από αυτές, ωστόσο, δεν έχει μαζικό χαρακτήρα. Όλες είναι στοχευμένες και ειδικά αν πρόκειται για βόμβες σε πολυσύχναστα σημεία υπάρχει προειδοποιητικό τηλεφώνημα. Με βάση αυτά τα δεδομένα τίποτα δεν μπορεί να προϊδεάσει γι’ αυτό που θα γινόταν λίγα λεπτά πριν τις 11 τη νύχτα. Δεκάδες μαθητές είχαν επιβιβαστεί στο λεωφορείο (τύπου Ίκαρους που άνηκε στην ΕΑΣ) το οποίο έκανε το δρομολόγιο Ακαδημίας- Αργυρούπολη. Στο εσωτερικό του οχήματος, που ξεκίνησε το δρομολόγιο του στις 10:40, επικρατεί μια χαρούμενη ατμόσφαιρα με γέλια και χαρές τα οποία θα σταματούσαν απότομα και με δραματικό τρόπο.

Το όχημα είχε, πλέον, φτάσει στο ύψος της οδού Βουλιαγμένης 182, μπροστά από το κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, που στεγαζόταν εκεί τότε. Ξαφνικά μια εκκωφαντική έκρηξη «σπέρνει» τον φόβο, τον πόνο και τον πανικό.  Το όχημα άνοιξε σαν «κονσερβοκούτι», έγραφαν την επόμενη ημέρα οι εφημερίδες, και πολλοί από τους επιβάτες του εκσφενδονίστηκαν στο οδόστρωμα. Το σημείο γύρω από το κουφάρι του λεωφορείου θύμιζε βομβαρδισμένο τοπίο. Ακολούθησαν σκηνές αλλοφροσύνης με τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ να παραλαμβάνουν τον έναν μετά τον άλλο τους τραυματίες. Από την έκρηξη τραυματίστηκαν συνολικά 39 επιβαίνοντες, οι 10 σοβαρά, ενώ ένας εξ αυτών υπέστη ακρωτηριασμό.

Τα σενάρια που εξέτασε η ΕΛΑΣ

Όλοι στο άκουσμα της είδησης μούδιασαν. Κανείς δεν περίμενε πως μια τέτοιου είδους επίθεση (τυφλή και μαζικού χαρακτήρα) θα γινόταν στην Ελλάδα. Ο τότε πρωθυπουργός, Ανδρέας Παπανδρέου, σε δηλώσεις του έκανε λόγο για «άνανδρη και εγκληματική πράξη, που μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών».

Τις έρευνες για την εξιχνίαση της υπόθεσης ανέλαβε το 1ο Τμήμα Προστασίας Πολιτεύματος της Υποδιεύθυνσης Κρατικής Ασφαλείας (η Αντιτρομοκρατική υπηρεσία, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, δεν υπήρχε τότε, ιδρύθηκε περίπου 5 χρόνια αργότερα). Ακόμα και οι αστυνομικοί δεν μπορούσαν να πιστέψουν πως στόχος είναι ένα λεωφορείο γεμάτο μαθητές. Πρόκειται για μια επίθεση που δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό και σαν πρακτική συναντάται κυρίως σε ισλαμιστικές χώρες από ακραίους φονταμενταλιστές. Κάτι δεν «κολλάει» στην ιστορία. Η υπόθεση αρχίσει να περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, ωστόσο, όταν διαπιστώνεται πως στο σημείο που έγινε η έκρηξη καθόταν ένας 25χρονος Ιρακινός που σπούδαζε θεολογία στην Αθήνα!

«Η έκρηξη προήλθε από αυτοσχέδιο, ωρολογιακό μηχανισμό που αποτελείτο από εκρηκτική ύλη, πυροκροτητή, ρολόι επιτραπέζιο, καλώδια, βύσματα και μπαταρία. Όλος αυτός οι μηχανισμός ήταν περιτυλιγμένος με ύφασμα για την αποφυγή κραδασμών και του θορύβου του ωρολογίου. […] Η εστία της έκρηξης βρίσκεται στο οπίσθιο εσωτερικό μέρος του λεωφορείου, επί του δαπέδου και κοντά στην οπίσθια εσωτερική επικάλυψη, περί τα 15 εκατοστά αριστερά του διαμήκους άξονα συμμετρίας του». Αυτό αναφέρει το πόρισμα των πραγματογνωμόνων που συντάχθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1985 και έφερε πριν από μερικά χρόνια στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Το Βήμα». Στην ΕΛ.ΑΣ. είναι τόσο μπερδεμένοι που η υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών έκανε 10 πειραματικές εκρήξεις σε στρατόπεδο της Μαλακάσας, με σκοπό να δοθεί απάντηση στο ερώτημα «ποιος μπορεί να ήταν ο φορέας της βόμβας».

Τα «παιχνίδια» της τύχης και το επικρατέστερο σενάριο

Ξαφνικά, ωστόσο, το «θρίλερ» φαίνεται να λαμβάνει νέες διαστάσεις, ενώ φάνηκε και μια πρώτη αχτίδα φωτός… Όταν (έστω και καθυστερημένα) οι υπηρεσίες της ΕΛΑΣ άρχισαν να συνεννοούνται μεταξύ τους διαπιστώθηκε πως το κέντρο της Άμεσης Δράσης το βράδυ της έκρηξης είχε λάβει ένα τηλεφώνημα που ενδεχόμενος να «κρύβει» την απάντηση. Οι υπεύθυνοι της «Απογευματινής» είχαν ειδοποιήσει την ΕΛ.ΑΣ. πως ένας άγνωστός είχε καλέσει το τηλεφωνικό κέντρο της εφημερίδας και είχε προειδοποιήσει για επικείμενη έκρηξη βόμβας έξω από το σπίτι του μεγαλοβιομήχανου Τσάτσου (ιδιοκτήτη, μεταξύ άλλων, της ΑΓΕΤ Ηρακλής) στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι!

Το πλήρωμα ενός περιπολικού έφτασε στο σημείο αλλά ο αστυνομικός που έκανε τον επιτόπιο έλεγχο δεν βρήκε τίποτα το ύποπτο και αποχώρησε ενημερώνοντας σχετικά το κέντρο της Άμεσης Δράσης! Σε εκείνο το σημείο, λοιπόν, η ΕΛΑΣ βρέθηκε μπροστά σε ένα σημαντικό εύρημα. Από τη μια υπήρχε μια βόμβα που εξερράγη σε ασυνήθιστο μέρος, με ασυνήθιστο τρόπο και από την άλλη υπήρχε μια απειλή για βόμβα που δεν εξερράγη ποτέ. Όταν συνέδεσαν τα δυο γεγονότα βρέθηκαν μπροστά στη λύση του γρίφου: Η βόμβα που εξερράγη στο λεωφορείο με τους μαθητές είχε ως στόχο το σπίτι του μεγαλοεφοπλιστή. Το μόνο που έμενε να διαπιστωθεί είναι πως ο εκρηκτικός ωρολογιακός μηχανισμός βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο. Έτσι οι αστυνομικοί ξεκίνησαν μια αντίστροφη έρευνα. Έψαξαν, δηλαδή, και βρήκαν ποια άτομα πέρασαν από την οδό Κανάρη, περίπου στις 10 το βράδυ της Πέμπτης, και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν στο μοιραίο λεωφορείο.

«Από το σημείο αυτό και την ανωτέρω περίπου ώρα διήλθαν ένας μαθητής και η αδελφή του που κάθονταν στο σημείο της έκρηξης. Κατά την εξέτασή τους ισχυρίστηκαν ότι δεν παρέλαβαν ύποπτη τσάντα κατά τη διέλευσή τους από την οδό Κανάρη. Επίσης στις 22.00 περίπου ώρα της αυτής ημέρας ανεχώρησε από το Βρετανικό Συμβούλιο, που είναι στην πλατεία Κολωνακίου, για την οδό Ακαδημίας και ο μετέπειτα επιβάτης αυτού ιρακινής καταγωγής. Ο ίδιος ισχυρίστηκε κατά την εξέτασή του ότι την ανωτέρω διαδρομή διήνυσε με το λεωφορείο της γραμμής Ακαδημίας-Μαράσλειος. Ο ανωτέρω ισχυρισμός του δεν έγινε δυνατόν να διασταυρωθεί», αναφέρει το πόρισμα της ΕΛΑΣ. Από κάποιο σπάνιο παιχνίδι της τύχης, λοιπόν, η βόμβα βρέθηκε μέσα στο λεωφορείο καθώς κάποιος από τους επιβάτες την είδε στο δρόμο, θεώρησε πως είχε κάτι πολύτιμο και την πήρε για να την «εξερευνήσει» αργότερα. Αυτό που δεν αποδείχθηκε ποτέ ήταν το ποιος ήταν ο «φορέας». Ο Ιρακινός φοιτητής έφυγε από τη Ελλάδα λίγους μήνες μετά το περιστατικό χωρίς να αποδειχθεί τίποτε εις βάρος του, ενώ και τα δύο αδέρφια αρνούνταν πως μετέφεραν εκείνα την βόμβα.

Η «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά» και η θεωρία των συγκοινωνούντων δοχείων

Την επόμενη μέρα της έκρηξης, ένας οδοκαθαριστής βρήκε, στο Κολωνάκι (κοντά στο σημείο που υποτίθεται πως έπρεπε να εκραγεί η βόμβα) προκήρυξη ανάληψης ευθύνης για την επίθεση από την πρωτοεμφανιζόμενη οργάνωση «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά»! «Δείχνοντας την έμπρακτη αντίστασή μας ενάντια στο καπιταλιστικό καθεστώς, χτυπήσαμε σήμερα συμβολικά το σπίτι των Τσάτσων (στην οδό Κανάρη στο Κολωνάκι), που αποτελούν μία από τις χαρακτηριστικές εκφράσεις της χυδαιότητας του ελληνικού αστισμού» αναφέρει μεταξύ άλλων η προκήρυξη στο τέλος της οποίας ο συντάκτης συμπληρώνει: «Κασσίμης- Τσουτσουβής ζουν μέσα στους αγώνες μας. Θα νικήσουμε». Η «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά» δεν πραγματοποίησε ξανά κάποια επίθεση. Με το πέρασμα του χρόνου στην Αντιτρομοκρατική κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η συγκεκριμένη οργάνωση μετά την αποτυχία εκείνη «διαλύθηκε» για να δημιουργηθεί δυο χρόνια αργότερα η «1η Μάη» που ευθύνεται για την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου της ΓΣΕΕ Γιώργου Ραυτόπουλου (1987) και τη δολοφονία του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αναστασίου Βερνάρδου (1989). Στη συνέχεια, η «1η Μάη» απορροφήθηκε από τον «Επαναστατικό Λαϊκό Αγώνα» (ΕΛΑ). Το σενάριο αυτό φαίνεται να ενισχύεται από ευρήματα σε γιάφκες της «17Ν» κατά την περίοδο της εξάρθρωσής της. Στην Αντιτρομοκρατική επανέφεραν, τότε, τη θεωρία των «συγκοινωνούντων δοχείων» και τόνιζαν πως η «Ε.Μ.Α.» θα διαδραμάτιζε τον τρίτο πόλο μετά τον «Ε.Λ.Α.» και την «17Ν», μέλη της οποίας θα συμμετείχαν στον επιχειρησιακό βραχίονα της νεοσύστατης τότε «Ε.Μ.Α.» προκειμένου να φανεί πως υπήρχαν πολλές οργανώσεις στο ελληνικό αντάρτικο πόλης που δρούσαν παράλληλα. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend