Εδώ και δεκαετίες, τα ρομπότ εργάζονται παράλληλα με τους ανθρώπους. Στην αυτοκινητοβιομηχανία, για παράδειγμα, είναι εδώ και καιρό οι πιο ακριβείς και αξιόπιστοι συγκολλητές και βαφείς. Το να κάθονται στη θέση τους και να κάνουν την ίδια δουλειά, ξανά και ξανά, ήταν ιστορικά το αγαπημένο σημείο της αυτοματοποίησης.
Όμως, με την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, τα ρομπότ αρχίζουν να κατανοούν πιο σύνθετες, διαφοροποιημένες εργασίες. Και είναι όλο και πιο ικανά να περιηγούνται, τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου. Στη γεωργία, τα ρομπότ όχι μόνο οργώνουν τα χωράφια, αλλά μπορούν πλέον να αναγνωρίζουν τα ζιζάνια και να τα χτυπάνε με λέιζερ. Στα νοσοκομεία, τα ρομπότ κάνουν τα πάντα, από το να φέρνουν προμήθειες για τους νοσηλευτές μέχρι να βοηθούν τους χειρουργούς να κατευθύνουν τα εργαλεία τους με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Μια έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το 2020 προέβλεψε ότι η ρομποτική και η αυτοματοποίηση θα εκτοπίσουν 85 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως τα επόμενα πέντε χρόνια. Ωστόσο, προέβλεψε επίσης ότι οι τεχνολογίες αυτές θα δημιουργούσαν 97 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας – γενικά θέσεις εργασίας που απαιτούν περισσότερες δεξιότητες και εκπαίδευση.
Βέβαια, αυτό δημιουργεί πολύ ανθρώπινο άγχος. Μια δημοσκόπηση της Morning Consult του 2021 διαπίστωσε ότι το 48% των Αμερικανών φοβάται ότι η αυτοματοποίηση θα μειώσει τον αριθμό των θέσεων εργασίας. Ο φόβος αυτός ήταν μεγαλύτερος μεταξύ των ενηλίκων που κερδίζουν λιγότερα από 50.000 δολάρια ετησίως και εκείνων που δεν έχουν πτυχίο κολεγίου.
«Οι άνθρωποι που έχουν δεξιότητες, που έχουν εκπαίδευση, μπορούν να βρουν δουλειά», λέει ο Lionel P. Robert Jr., καθηγητής στο Ινστιτούτο Ρομποτικής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. «Οι άνθρωποι στο χαμηλό άκρο – όταν αυτές οι θέσεις εργασίας εξαφανίζονται, απλά έχουν λιγότερες επιλογές για να βρουν άλλη δουλειά».
Όπως όλοι γνωρίζουν, η αλυσίδα εφοδιασμού βρίσκεται υπό τεράστια πίεση με την έκρηξη των καταναλωτικών δαπανών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο εξερράγη καθώς άρχισαν τα λουκέτα της πανδημίας και συνεχίζει να αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς (αύξηση 14,2% από το 2020 έως το 2021). Η ζήτηση επιταχύνει την ανάπτυξη των ήδη προηγμένων ρομπότ, και πουθενά δεν είναι ισχυρότερες οι προοπτικές αυτοματοποίησης από ό,τι σε δύο συγκεκριμένους τομείς: την αποθήκευση και τις μεταφορές φορτηγών.
Η αυτόματη αποθήκη εμπορευμάτων
«Η μετακίνηση παλετών, η μετακίνηση περονοφόρων οχημάτων, η μετακίνηση κιβωτίων σε κέντρα εκπλήρωσης – αυτός είναι ένας τομέας όπου έχουμε δει απλώς τεράστια ρομποτική έκρηξη», λέει ο Matthew Johnson-Roberson, διευθυντής του Ινστιτούτου Ρομποτικής στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon. Η Amazon λειτουργεί τη δική της εσωτερική εταιρεία ρομποτικής για να προωθήσει την τεχνολογία. Και μια αυξανόμενη ομάδα νεοσύστατων επιχειρήσεων, όπως οι Berkshire Grey, Covariant, Dexterity και Plus One Robotics, προσφέρουν υπηρεσίες αυτοματοποίησης στον υπόλοιπο κλάδο.
Πάρτε, για παράδειγμα, το «put wall» – μια σειρά από θήκες που οι εργαζόμενοι τρέχουν για να γεμίσουν με τις παραγγελίες των πελατών. Η Berkshire Grey προσφέρει τώρα έναν ρομποτικό τοίχο που γεμίζει αυτόματα τις θήκες και μεταφέρει τις ολοκληρωμένες παραγγελίες για αποστολή. Μπορεί να χειριστεί τον ίδιο αριθμό παραγγελιών με μόλις το ένα τρίτο του αριθμού των εργαζομένων, όπως ισχυρίζεται η εταιρεία.
Και καθώς η τεχνητή νοημοσύνη των ρομπότ γίνεται καλύτερη στην αναγνώριση και το χειρισμό μεγαλύτερης ποικιλίας πακέτων, ο ρόλος των ανθρώπων θα συνεχίσει να συρρικνώνεται. «Έχουμε ένα ρομποτικό πεδίο όπου έχουμε εκατοντάδες ρομπότ που στην πραγματικότητα εργάζονται μαζί. Δεν υπάρχουν καθόλου άνθρωποι», λέει ο Sri Solur, επικεφαλής προϊόντος της Berkshire Grey, η οποία μετράει τη Walmart, τη Target και τη FedEx μεταξύ των πελατών της. Οι άνθρωποι μπαίνουν στην εικόνα μόνο όταν το σύστημα κολλάει, όπως για παράδειγμα όταν έχει κολλήσει ένας μεταφορικός ιμάντας.
Αλλά προς το παρόν, καθώς οι επιχειρήσεις αποθηκών συνεχίζουν να αυξάνονται, ο όγκος εργασίας ξεπερνά κατά πολύ αυτό που μπορούν να διαχειριστούν τα μηχανήματα. Παρά την αυτοματοποίηση, το Γραφείο Στατιστικής Εργασίας των ΗΠΑ αναμένει ότι η απασχόληση στις αποθήκες θα αυξηθεί κατά 7% από το 2020 έως το 2030. Και οι αποθήκες αυξάνουν τους μισθούς και προσθέτουν προνόμια για να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους εργαζόμενους για αυτές τις εξαντλητικές δουλειές.
Ρομποτικοί φορτηγατζήδες
Τα εμπορεύματα έχουν μακρύ δρόμο να διανύσουν από και προς τις αποθήκες και η εργασία των φορτηγατζήδων είναι εξαντλητική. Ένα από τα μειονεκτήματα της δουλειάς είναι η μονοτονία της οδήγησης σε αυτοκινητόδρομο – αλλά τέτοια βαρετά καθήκοντα είναι, και πάλι, το γλυκό σημείο για την αυτοματοποίηση. Αρκετές καλά χρηματοδοτούμενες εταιρείες, όπως η Aurora, η Plus, η TuSimple και η αδελφή εταιρεία της Google, Waymo, δοκιμάζουν συστήματα αυτοματοποιημένης οδήγησης.
Ορισμένες εταιρείες έχουν προτείνει να αυτοματοποιήσουν πρώτα το κομμάτι των αυτοκινητοδρόμων -που περιλαμβάνει πάνω από το 90% των φορτηγών μεγάλων αποστάσεων- και να χρησιμοποιήσουν ανθρώπινους οδηγούς για να χειριστούν την πιο δύσκολη πλοήγηση γύρω από τις πόλεις. Αλλά η Aurora, η οποία συνεργάζεται με τις FedEx, Uber Freight και Werner, λέει ότι θα είναι σε θέση να αυτοματοποιήσει ολόκληρο το ταξίδι μέχρι το τέλος του 2023. «Πιστεύουμε ότι πρέπει πραγματικά να κάνετε οδήγηση που να είναι χρήσιμη», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Aurora Chris Urmson (ο οποίος προηγουμένως ήταν επικεφαλής του προγράμματος αυτοκινούμενων αυτοκινήτων της Google). «Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξεκινάει από κάπου και να τελειώνει κάπου».
Η Rachel Binder, ανώτερη αναλύτρια πληροφοριών στην CB Insights, λέει ότι το τμήμα των αυτοκινητοδρόμων των φορτηγών θα μπορούσε σύντομα να αυτοματοποιηθεί, αλλά αναμένει ότι η πλήρης αυτονομία θα χρειαστεί άλλα 5 έως 10 χρόνια. Και χρειάζεται πολύς χρόνος για να περάσει η τεχνολογία από το εφικτό στο πανταχού παρόν. «Η επένδυση που απαιτείται για τη δημιουργία ενός στόλου ρομπότ που θα αλλάξει ουσιαστικά τη δυναμική στην αγορά εργασίας είναι σημαντική», λέει η Johnson-Roberson για την αυτοματοποιημένη μεταφορά φορτηγών.
Εάν η αυτοματοποίηση κατακτήσει πλήρως τον κλάδο των φορτηγών, θα μπορούσε τελικά να αντικαταστήσει έως και 400.000 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Cornell για το 2020. Αλλά θα λείψουν στους ανθρώπους αυτές οι θέσεις εργασίας; Ακόμα και σήμερα, είναι δύσκολο να βρεθούν άνθρωποι για να τις αναλάβουν. Το 2021, οι ΗΠΑ είχαν περίπου 80.000 ακάλυπτες θέσεις οδηγών, εκτιμά η Αμερικανική Ένωση Φορτηγών.
Οι θέσεις εργασίας θα χαθούν… κάποια μέρα
Σήμερα, οι οικονομικές, δημογραφικές και πολιτιστικές δυνάμεις ενώνονται για να ωθήσουν τη ζήτηση για ρομποτική που εξοικονομεί εργατικό δυναμικό, την ίδια στιγμή που η εκρηκτική τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης καθιστά δυνατές ριζικά πιο έξυπνες μηχανές, όπως αναφέρει το Fast Company. Τα ρομπότ ξεκινούν πάντα με τις πιο τετριμμένες εργασίες. Αλλά καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, ακόμη και ρόλοι που απαιτούν αρκετή ανθρώπινη επιδεξιότητα και κρίση εμπίπτουν σε αυτόν τον ορισμό.
Τίποτα από όλα αυτά δεν πρόκειται να συμβεί μέσα στα επόμενα ένα ή δύο χρόνια, ωστόσο. Τα 5, 10 ή και περισσότερα χρόνια που θα χρειαστούν για να φτάσουν τα ρομπότ τόσο σε ικανότητες όσο και σε αριθμούς προσφέρουν χρόνο για την τρέχουσα και την επόμενη γενιά εργαζομένων να μάθουν πιο προηγμένες δεξιότητες πέρα από αυτές που μπορούν να κάνουν οι μηχανές.
Και αυτές οι δεξιότητες θα μπορούσαν να τους αποφέρουν περισσότερα χρήματα, σε πιο ενδιαφέρουσες θέσεις εργασίας. Αντί οι άνθρωποι να χάσουν την απασχόλησή τους από τις μηχανές, οι μηχανές μπορεί απλώς να αντικαταστήσουν επαγγέλματα που οι άνθρωποι δεν θέλουν πλέον να κάνουν ούτως ή άλλως.
