Ο άγγλος καπνοπώλης Φίλιπ Μόρις που έφτιαξε μια δυναστεία

Το ημερολόγιο έγραφε 1847 όταν ο γιος ενός γερμανού μετανάστη στην Αγγλία άνοιξε ένα μικρό καπνοπωλείο, εισάγοντας έτοιμα τσιγάρα και καπνό για τους θεριακλήδες Λονδρέζους. Εφτά χρόνια αργότερα, το 1854, ο Φίλιπ Μόρις άρχισε να παρασκευάζει τα δικά του τσιγάρα, βάζοντας έτσι τις βάσεις για τα μελλούμενα. Λίγο αργότερα, το 1870, ο δαιμόνιος καπνοπώλης άρχισε να κάνει τα τσιγάρα του γνωστά στη νεολαία, δίνοντάς τους ονόματα βρετανικών πανεπιστημίων! Ένα νέο κοινό νεαρών και ευκατάστατων φοιτητών θα άρχιζε έτσι το κάπνισμα, παρέχοντας μια ισόβια πια δεξαμενή πελατών για τον καπνοβιομήχανο τώρα Μόρις. Παρά το γεγονός ότι η φίρμα που φέρει το όνομά του έμελλε να γίνει ο μεγάλος ηγέτης στην αγορά τσιγάρων παγκοσμίως, η συνεισφορά του Φίλιπ σε όλο αυτό ήταν μηδενική! Ο βρετανός καπνοβιομήχανος πέθανε το 1873, πριν δει καν τα τσιγάρα του να γίνονται λαϊκή τρέλα στην Αγγλία, αφήνοντας την επιχείρησή του στη χήρα και τον αδερφό του, οι οποίοι θα πουλήσουν τα δικαιώματά της στις ΗΠΑ στις αρχές του 20ού αιώνα, μην έχοντας πια καμιά σχέση με την αμερικανική Philip Morris Inc Ltd, που θα γινόταν ο κολοσσός που ξέρουμε σήμερα. Το 1924, η Philip Morris Inc έριξε στην αγορά τα Marlboro ως αμιγώς γυναικείο τσιγάρο και έκοψε μια και καλή τους δεσμούς με τα παλιά. Παρά τις διαφοροποιημένες δραστηριότητες όμως, η ίδια η ιστορία της φίρμας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κληρονομιά και τις επιθετικές προωθητικές στρατηγικές του Φίλιπ Μόρις και του μικρού καπνοπωλείου του…

Πρώτα χρόνια

Ο Φίλιπ Μόρις γεννιέται το 1835 σε συνοικία του ανατολικού Λονδίνου ως γιος ενός γερμανού μετανάστη, ο οποίος είχε μόλις καταφτάσει στο Νησί παίρνοντας το όνομα Μπέρναρντ Μόρις. Για τα παιδικά του χρόνια δεν είναι τίποτα γνωστό ή επιβεβαιωμένο και τη φαμίλια των Μόρις την ξαναβρίσκουμε το 1847 ως ιδιοκτήτρια ενός οικογενειακού καπνοπωλείου στην εμπορική γειτονιά της Bond Street. Στο μικρό καπνοπωλείο μπορούσες να βρεις εισαγόμενο καπνό και έτοιμα τσιγάρα, αν και πελατεία ήταν σχεδόν αποκλειστικά η εργατική τάξη. Όλα έμελλε ωστόσο να αλλάξουν άμεσα για τον Φίλιπ, όταν άρχισαν να επιστρέφουν οι πρώτοι τραυματισμένοι βρετανοί στρατιώτες από τα μέτωπα του Πολέμου της Κριμαίας, φέρνοντας στις βαλίτσες τους τη συνήθεια του καπνίσματος των βαριών τούρκικων τσιγάρων…

Η γέννηση της Philip Morris

Ο δαιμόνιος Φίλιπ θέλοντας να εξαργυρώσει τη νέα μόδα των νεαρών Βρετανών αρχίζει ήδη από τις πρώτες στιγμές του Κριμαϊκού Πολέμου (1853-1856) να φτιάχνει τα δικά του τσιγάρα, στοχεύοντάς ειδικά στα νιάτα. Το 1854, για παράδειγμα, θα τον βρει στα επίσημα εμπορικά μητρώα του Λονδίνου ως καπνοπώλη, εισαγωγέα και παρασκευαστή τσιγάρων. Διαβλέποντας την απήχηση του τσιγάρου στις νεαρές ηλικίες, ο Φίλιπ στοχεύει τώρα και σχεδόν αποκλειστικά στον φοιτητόκοσμο, δίνοντας στις μάρκες της Philip Morris ονόματα φημισμένων βρετανικών πανεπιστημίων, όπως του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης! Η κυκλοφορία των Philip Morris Cambridge και Philip Morris Oxford Blues (που θα μετονομαστούν συντόμως σε Oxford Ovals και Philip Morris Blues), αρχής γενομένης από το 1870, καθιερώνουν τη μικρή φίρμα στη Βρετανία και βρίσκουν αντιπροσώπευση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τα πρώτα μάλιστα αυτά άφιλτρα και οβάλ σχήματος Philip Morris, που έμειναν τελικά γνωστά ως Philip Morris English Ovals, συνεχίζουν να παρασκευάζονται ακόμα και σήμερα σε πολύ περιορισμένη βέβαια διαθεσιμότητα. Ο Φίλιπ Μόρις πέθανε αιφνίδια το 1873, πρόλαβε ωστόσο να μετατραπεί σε έναν από τους ηγέτες της αγγλικής αγοράς τσιγάρων και να γευτεί την επαγγελματική επιτυχία. Αν και με την παγκόσμια φίρμα στην οποία δάνεισε το όνομά του λίγη σχέση έμελλε να έχει…

Η παγκόσμια περιπέτεια της Philip Morris Inc Ltd

Αμέσως μετά τον θάνατο του Φίλιπ, το μερίδιό του πέρασε στη χήρα του Μάργκαρετ και τον αδερφό του Λέοπολντ, οι οποίοι συνέχισαν για λίγο την κληρονομιά του. Ουσιαστικά άφησαν την εταιρία στα χνάρια που είχε χαράξει ο Φίλιπ, καθώς τα τσιγάρα του μοσχοπουλούσαν και δεν είχαν καμιά όρεξη να μπουν σε περιπέτειες. Πήγαινε μάλιστα τόσο καλά που το 1881 θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση της μετοχής της στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Ο Λέοπολντ Μόρις ενώνει τον επιχειρηματικό κολοσσό του με τον αντίστοιχο του Joseph Grunebaum και προκύπτουν δυο νέα σχήματα, η Philip Morris & Company και η Grunebaum Ltd. Η συνεργασία τους λύθηκε όμως το 1885 και η φίρμα είναι πια γνωστή ως Philip Morris & Co Ltd. Η εταιρία έφυγε ολότελα από τον έλεγχο της οικογένειας Μόρις το 1894, όταν κάποιος William Curtis Thomson την εξαγοράζει μέχρι μετοχής. Ο Thomson ήταν αυτός που θα την έστελνε αρχικά στην κορυφή, καθώς στα δικά του χρόνια η Philip Morris θα γίνει ο βασιλικός καπνοπώλης του Εδουάρδου Ζ’ και λίγο αργότερα, το 1902, θα πουλήσει το αμερικανικό παράρτημα στον Gustav Eckmeyer, τον αποκλειστικό εισαγωγέα της Philip Morris στην Αμερική ήδη από το 1872. Τον αμερικανό αντιπρόσωπο τον είχε μάλιστα διαλέξει προσωπικά ο ίδιος ο Φίλιπ, ο οποίος του εμπιστεύτηκε τα τσιγάρα του με την υπόσχεση να πουλά αυτά και μόνο αυτά (σε μια εποχή που ήταν άγνωστη η αποκλειστική αντιπροσώπευση). Το ανεξαρτητοποιημένο πια αμερικανικό τμήμα, ιδιοκτησίας 50-50 μεταξύ της βρετανικής μητρικής και του νέου σχήματος των αμερικανών επενδυτών, τράβηξε τον δικό του δρόμο: το 1919 υιοθετεί το χαρακτηριστικό του λογότυπο, εξαγοράζεται εκ νέου από επενδυτικό σχήμα, φτιάχνει το στρατηγείο του στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια και είναι έτοιμο να καταλάβει πια τον κόσμο ως Philip Morris & Co Ltd Inc. Μέχρι τα τέλη της επόμενης δεκαετίας, η παραγωγή των τσιγάρων της Philip Morris θα γίνονταν στην τεράστια μονάδα της Βιρτζίνια (αρχής γενομένης από το 1929), καθώς το 1924 η φίρμα παρουσίασε αυτό που έμελλε να γίνει το σήμα-κατατεθέν της και είδε τις πωλήσεις της να αυξάνονται εκθετικά: το γυναικείο τσιγάρο Marlboro (τα Marlboro δεν θα διαφημίζονταν ως αντρικά τσιγάρα πριν από το 1954!)! Στα «ψιλά» της πολύ ενδιαφέρουσας ιστορίας της φάμπρικας του Ρίτσμοντ ήταν ότι λευκοί και μαύροι ζούσαν και δούλευαν δίπλα δίπλα ήδη από το 1933, αφήνοντας δηλαδή στα αζήτητα τις πολιτικές διαχωρισμού τρεις σχεδόν δεκαετίες πριν από την επίσημη κατάργησή τους! Τα υπόλοιπα είναι ιστορία φυσικά, καθώς μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 η Philip Morris είναι ήδη κολοσσός στις ΗΠΑ, όταν θα έβαζε σκοπό να απλώσει τα φτερά της πάνω από τον πλανήτη: η Philip Morris International συστήθηκε για να κατασκευάζει και να πουλά τσιγάρα στις τέσσερις γωνιές της υφηλίου. Από το 1970 η φίρμα ξεκίνησε τις επιθετικές επεκτατικές στρατηγικές μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων με τοπικές εταιρίες, μετρώντας στα επόμενα χρόνια πάμπολλες αλλαγές μετοχικών σχημάτων και κατακερματισμό των δραστηριοτήτων της. Παρά τις νομικίστικες περιπέτειες του σχήματος της Philip Morris International Inc, η πολυεθνική πια αμερικανική φίρμα συνεχίζει να πουλά τα τσιγάρα της σε περισσότερες από 200 χώρες της οικουμένης, διατηρώντας ένα μερίδιο της τάξης του 15% στην παγκόσμια αγορά καπνού… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr