Την αιτία που οι ηλικιωμένοι πέφτουν πιο εύκολα θύματα εξαπάτησης βρήκαν αμερικανοί επιστήμονες, που μελέτησαν με μηχανήματα απεικόνισης τον εγκέφαλό τους.
Το κλειδί φαίνεται πως βρίσκεται στο ότι ο εγκέφαλος των ηλικιωμένων έχει μεγαλύτερη δυσκολία να «διαβάσει» το πρόσωπο ενός αναξιόπιστου και κακόβουλου ανθρώπου, με συνέπεια να μην χτυπά το σχετικό νευρωνικό «καμπανάκι» και έτσι να δείχνουν μεγαλύτερη ευπιστία στους γύρω τους. Παραμένει ακόμα ασαφές σε ποιο βαθμό κάτι ανάλογο συμβαίνει όταν δεν υπάρχει οπτική επαφή, π.χ. στις περιπτώσεις τηλεφωνικής απάτης.
Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια – Λος Άντζελες (UCLA), με επικεφαλής την καθηγήτρια ψυχολογίας Σέλεϊ Τέιλορ, αναφέρουν ότι η ικανότητα ενός ανθρώπου να αξιολογεί την αξιοπιστία, τη φερεγγυότητα και την εντιμότητα των άλλων, κοιτώντας τα μάτια και το στόμα τους, μειώνεται, όσο κανείς γερνάει. Αυτό συμβαίνει ιδίως μετά την ηλικία των 50, είτε πρόκειται για άνδρες είτε για γυναίκες Δεν είναι καθόλου τυχαίο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, που ακόμα και 55χρονοι επαγγελματίες, έμπειροι οι ίδιοι στις επενδύσεις, πέφτουν θύματα οικονομικής απάτης.
Οι ερευνητές έκαναν πειράματα με δύο ομάδες εθελοντών, μια με μέση ηλικία 23 ετών και μία με μέση ηλικία 69 ετών, οι οποίοι κλήθηκαν να βαθμολογήσουν την αξιοπιστία μιας σειράς προσώπων από φωτογραφίες.
Η ομάδα των ηλικιωμένων συστηματικά αξιολογούσε τα καταφανώς αναξιόπιστα πρόσωπα ως πολύ πιο αξιόπιστα, ενώ οι νεότεροι ήταν πολύ πιο ακριβείς στις εκτιμήσεις τους. Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι εμφάνιζαν μειωμένα «αντανακλαστικά», όσον αφορά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας και εντιμότητας κάποιου άλλου προσώπου.
Οι ερευνητές έκαναν ανάλογα πειράματα και με μια άλλη ομάδα εθελοντών, ενώ παράλληλα μελετούσαν τον εγκέφαλό τους με απεικονιστικές μεθόδους μέσω μαγνητικής λειτουργικής τομογραφίας. Οι νεότεροι εμφάνιζαν μεγαλύτερη δραστηριότητα στην περιοχή του εγκεφάλου που προειδοποιεί κάποιον ότι κάτι δεν πάει καλά, ενώ αντίθετα οι ηλικιωμένοι δεν έπαιρναν από τον εγκέφαλό τους τα ίδια -ή και καθόλου- προειδοποιητικά σήματα, σε περίπτωση που είχαν απέναντί τους κάποιον με αναξιόπιστο πρόσωπο.