Το κλειδί της διαφύλαξης της γυναικείας γονιμότητας είναι σήμερα πλέον στο χέρι της κάθε γυναίκας.
Η αδυσώπητη επιλογή καριέρα ή οικογένεια για τις γυναίκες στο δυτικό, ανεπτυγμένο κόσμο, συχνά ήταν σε βάρος της καριέρας. Ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα παρέμενε «βουβό» και οι γυναίκες για χρόνια ήταν όμηροι βιολογικών και κοινωνικών επιταγών.
Καθώς όμως οι δεκαετίες πέρασαν, τα στερεότυπα ανετράπησαν και πλέον τα τελευταία 20 χρόνια βιώνουμε μια συναρπαστική φυσική εξέλιξη στην γυναικεία αυτονομία, χειραφέτηση και ανεξαρτησία με παρουσία ζηλευτού αριθμού γυναικών σε όλους τους τομείς των επιστημών, της πολιτικής και των τεχνών.
Αυτή η δυναμική πρόκληση, δυστυχώς μέχρι πρόσφατα έρχονταν χέρι-χέρι με ένα μεγάλο ρίσκο: την ματαίωση δημιουργίας οικογένειας και απόκτησης παιδιών.
Με την πρόσφατη ωστόσο εφεύρεση της κρυοσυντήρησης (κατάψυξης) ωαρίων και τις συνεχείς μετέπειτα εξελίξεις και βελτιστοποιήσεις αυτής της πραγματικά εκπληκτικής τεχνολογίας, αυτό το ρίσκο έχει εξ ολοκλήρου εκμηδενιστεί, αφού οι σύγχρονες γυναίκες έχουν πλέον την δυνατότητα, με πολύ ασφαλή και οικονομικό τρόπο, να διαφυλάξουν τη γονιμότητα τους στην πάροδο του χρόνου.
Γιατί είναι όμως σημαντική η διαφύλαξη της γυναικείας γονιμότητας, ποια είναι η καλύτερη ηλικία για μια νέα κοπέλα να αρχίσει να σκέφτεται αυτή την πολύ ρεαλιστική εναλλακτική λύση και τι πραγματικά περιλαμβάνει η κατάψυξη ωαρίων;
Η γονιμότητα της κάθε γυναίκας καθορίζεται λίγο πολύ με την γέννηση της, όπου η φύση την κληροδοτεί με ένα πολύ συγκεκριμένο «ωοθηκικό απόθεμα». Αυτή η «προίκα» των ωαρίων χρησιμοποιείται κάθε μήνα με την μορφή της εμμήνου ρήσης, μέχρι τελικής εξάντλησης κατά την εμμηνόπαυση.
Έτσι λοιπόν η ποσότητα των ωαρίων μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, παράλληλα όμως επηρεάζεται και η ποιότητα, αφού διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες καθώς και ο σύγχρονος τρόπος ζωής (διατροφή, κάπνισμα κοκ) έχουν τεκμηριωμένα επιβλαβή δράση σε αυτά τα εξαιρετικά πολύτιμα κύτταρα.
Συνεπώς, τα πιο γόνιμα χρόνια της κάθε γυναίκας είναι η δεκαετία των 20, ενώ η γονιμότητα αρχίζει να φθίνει έντονα μετά την ηλικία των 35.
Πότε είναι η πλέον κατάλληλη περίοδος για μια γυναίκα να αδράξει αυτή την επιλογή;
Καθώς η κάθε γυναίκα είναι ξεχωριστή τόσο σε προσωπικότητα (στόχοι, επαγγελματική πορεία κοκ) όσο και σε φυσιολογία (ανατομία, ορμονολογικό προφίλ), δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη απάντηση.
Καλό είναι γυναίκες μετά τα 30 έτη να υποβάλλονται σε ένα τυπικό έλεγχο που περιλαμβάνει υπερηχογραφική απεικόνιση των ωοθηκών και αξιολόγηση του δυναμικού τους, καθώς και μέτρηση της πολύ σημαντικής Anti-Mullerian ορμόνης (AMH) που, σε συνεκτίμηση με την εικόνα του υπερήχου, δίνει μια αντικειμενική εκτίμηση των ωοθηκικών εφεδρειών.
Με αυτόν τον τρόπο η κάθε γυναίκα μπορεί να φτιάξει ένα χρονοδιάγραμμα για το πότε είναι η καταλληλότερη φάση της ζωής της για αυτή την επιλογή. Παρ’ όλα αυτά συστήνεται να γίνεται κρυοσυντήρηση ωαρίων πριν την ηλικία των 35, ώστε να επιτυγχάνεται όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ωαρίων και σίγουρα πριν την ηλικία των 40 ετών.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου πρέπει να επισπευσθεί η διαδικασία;
Η αλήθεια είναι ότι σε γυναίκες, που για άγνωστους λόγους τα ωοθηκικά αποθέματα είναι περιορισμένα (ένα φαινόμενο που παρουσιάζεται κάποιες φορές με την σμίκρυνση της διάρκειας του κύκλου και με ελάττωση της εμμήνου ρήσης και ονομάζεται πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια), προτείνεται να κινήσουν άμεσα διαδικασίες κρυοσυντήρησης ωαρίων.
Επίσης γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με ενδομητρίωση καλό είναι να καταφεύγουν σε αυτή την λύση, καθώς αυτή η πάθηση συχνά σε βάθος χρόνου επηρεάζει την δυναμική των ωοθηκών. Τέλος, κατάψυξη ωαρίων επιβάλλεται να γίνει σε γυναίκες που δυστυχώς έχουν διαγνωσθεί με κακοήθεια και πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία.
Η διαδικασία της κρυοσυντήρησης ωαρίων στις μέρες μας είναι απλούστατη και ταχεία.
Η πρώτη φάση περιλαμβάνει την ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών, με εγκεκριμένα και ασφαλή σκευάσματα, και διαρκεί περίπου 12 μέρες, κατά την διάρκεια των οποίων η καθημερινότητα της γυναίκας δεν επηρεάζεται καθόλου. Η φάση της λήψης των ωαρίων είναι μια γρήγορη και ανώδυνη διαδικασία που διαρκεί περίπου 15 λεπτά και γίνεται σε αδειοδοτημένα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Κατόπιν, το εμβρυολογικό εργαστήριο αναλαμβάνει να επεξεργαστεί καταλλήλως τα ωάρια και να τα «καταψύξει» με την τεχνική της υαλοποίησης σε υγρό άζωτο. Από την στιγμή της κρυοσυντήρησης, η ποιότητα των ωαρίων διατηρείται αμετάβλητη στην πάροδο του χρόνου, ενώ οι τελευταίας γενιάς τεχνικές υαλοποίησης εγγυώνται άνω του 95% ποσοστού επιβίωσης κατά την διαδικασία.
Στη χώρα μας, με την ισχύουσα νομοθεσία, μια γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κρυοσυντηρημένα της ωάρια μέχρι την ηλικία των 50 ετών.
Με τη εφεύρεση αυτής της επαναστατικής τεχνολογίας, ανοίγονται νέοι ορίζοντες στη γυναικεία γονιμότητα, αφού πλέον η σύγχρονη γυναίκα αποδεσμεύεται από την χρονική πίεση της τεκνοποίησης και είναι ελεύθερη να επενδύσει σε μία επιτυχημένη επαγγελματική πορεία.
Είναι πλέον στο χέρι της κάθε γυναίκας να μπορέσει να επιτύχει ότι έχει ονειρευτεί σε προσωπικό επίπεδο, χωρίς παράλληλα να θέσει σε κίνδυνο το όνειρο της οικογένειας.
Η επιστήμη έρχεται να αποκαταστήσει μία «αδικία» της φύσης προς τη γυναίκα.
Πληροφορίες
Dr. Μηνάς Μαστρομηνάς, MD, PhD
Χειρουργός Γυναικολόγος-Μαιευτήρας, Εξειδικευμένος σε προβλήματα Γονιμότητας και στη Εξωσωματική Γονιμοποίηση, Τ. Επιμελητής Παν. Νοσοκομείου Hammersmith, Λονδίνου, Διευθυντής Ιατρικής Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής: ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ
