Εκτός από εποχή αγάπης, οικογενειακής θαλπωρής, δώρων και καλάντων, οι γιορτές είναι και η εποχή με τον υψηλότερο κίνδυνο… τροφικών δηλητηριάσεων. Όπως εξηγεί ο Dr Kevin Hargin από την υπηρεσία Food Standards Agency της Βρετανίας, είναι η εποχή που αγοράζουμε πολύ περισσότερα τρόφιμα, μαγειρεύουμε για περισσότερους ανθρώπους, τα ψυγεία είναι γεμάτα και πολλές φορές δεν λειτουργούν σωστά, το φαγητό μένει έξω περισσότερη ώρα από ό,τι συνήθως- όλα αυτά συμβάλλουν στην αύξηση των περιστατικών τροφικών δηλητηριάσεων.
«Πρωταρχικός ένοχος», σύμφωνα με τη Dr Lisa Ackerley, ειδικό υγιεινής και δημόσιας υγείας, είναι η χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα.
Το πρόβλημα αφορά εν μέρει το μη σωστό μαγείρεμά της με αποτέλεσμα ορισμένα βακτήρια όπως η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτηρίδιο να επιβιώνουν. Μεγαλύτερο ζήτημα ωστόσο αποτελεί η διαχείριση του ωμού κρέατος.
Οι περισσότερες τροφικές δηλητηριάσεις- περίπου 280.000 το χρόνο, συνδέονται με το καμπυλοβακτηρίδιο. Με αυτό συνδέονται και εκατό θάνατοι ετησίως. Εντοπίζεται στο κόκκινο κρέας αλλά και τα πουλερικά.
Άλλα βακτήρια που μπορούν να βάλουν τον μάγειρα ή τη μαγείρισσα αλλά και τους καλεσμένους σε μπελάδες είναι η σαλμονέλα και το κλωστηρίδιο το διαθλαστικό (clostridium perfringens) που εντοπίζεται στο έδαφος και συνεπώς μπορεί να περάσει και στα λαχανικά.
Τι μπορεί κανείς να κάνει για να αποφύγει τους παραπάνω κινδύνους; Η Daily Mail παρουσιάζει σειρά ενεργειών που όλοι όσοι θα μπουν στην κουζίνα για το χριστουγεννιάτικο γεύμα- και όχι μόνο- θα πρέπει να προσέξουν.
Μια καλή αρχή είναι να μην γίνει μεγάλης διάρκειας απόψυξη της γαλοπούλας ενώ είναι καλύτερο η διαδικασία αυτή να γίνει μέσα στο ψυγείο ή εάν γίνει σε θερμοκρασία δωματίου, να διασφαλίσουμε πως αυτή είναι χαμηλή. Ταυτόχρονα ωστόσο πρέπει να προσέξουμε η γαλοπούλα να μην έχει κομμάτια που δεν έχουν αποψυχθεί. «Αν η γαλοπούλα είναι ακόμα μισοπαγωμένη όταν μπει στο φούρνο, δεν θα μαγειρευτεί σωστά και δεν θα σκοτωθούν όλοι οι μικροοργανισμοί», εξηγεί ο Δρ. Hargin.
Ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο ωστόσο αποτελούν οι «παράπλευρες» μολύνσεις, που προκύπτουν από τη διασπορά των βακτηρίων στα χέρια μας, τα μαγειρικά σκεύη, τις επιφάνειες της κουζίνας, ακόμα και το μαγειρεμένο φαγητό.
Το πόσο εύκολη είναι η διασπορά αυτή απεικονίζεται στις παρακάτω φωτογραφίες.
Η συντακτική ομάδα της βρετανικής εφημερίδας κάλυψε την γαλοπούλα με ένα ειδικό τζελ και πούδρα που μιμείται το πώς προσκολλώνται τα βακτήρια στις επιφάνειες. Αυτά τα «βακτήρια» λαμπυρίζουν κάτω από ειδικό φως- κι έτσι μπορούμε να δούμε πόσο εύκολο είναι να γεμίσουν την κουζίνα μας.
Χέρια
Ακουμπάτε τη γαλοπούλα, τη γεμίζετε, και στη συνέχεια ρίχνετε ένα γρήγορο ξέπλυμα στα χέρια σας. Τα νιώθετε καθαρά αλλά δεν είναι- ειδικά γύρω από τα νύχια.
Έτσι κάθε φορά που θα πιάνετε κάτι, θα ανοίγετε το ψυγείο ή θα βγάζετε ένα υλικό από το ντουλάπι θα διασπείρετε κι εσείς βακτήρια στην κουζίνα σας, εξηγεί η Dr Ackerley- μπορεί μάλιστα να πιάσετε το πρόσωπό σας ή κάποιον άλλο.
Πρέπει τα χέρια να πλένονται καλά και με σαπούνι- η Dr Ackerley πλένει τα δικά της δύο φορές όταν πιάνει ωμό κρέας και συστήνει ιδιαίτερη προσοχή στην περιοχή των νυχιών.
Νεροχύτης και επιφάνεια εργασίας
Οι περισσότεροι πλένουμε τη γαλοπούλα πριν την ψήσουμε, αυτό είναι ο «απόλυτος εφιάλτης», λέει η Dr Ackerley. Όχι μόνο είναι περιττό, αφού τα μικρόβια θα σκοτωθούν στο μαγείρεμα, αλλά με το νερό εκτοξεύουμε βακτήρια ακόμα περισσότερο γύρω γύρω στην κουζίνα: το νεροχύτη, το στεγνωτήριο, παντού.
Τα καμπυλοβακτηρίδια μπορούν να επιβιώσουν για τέσσερις ώρες, έτσι αν χρησιμοποιείτε πχ το νεροχύτη για την προετοιμασία φαγητού που δεν θα μαγειρευτεί, όπως σαλάτες, μπορούν να μεταφερθούν εκεί.
Γεμάτη καμπυλοβακτηρίδια είναι και η συσκευασία της γαλοπούλας, οπότε είναι καλό να την τοποθετείτε σε ξεχωριστή σακούλα στο σούπερ μάρκετ και αφού την ψήσετε να καθαρίσετε σχολαστικά κάθε επιφάνεια από την οποία έχει περάσει, πχ το ψυγείο.
Χαρτί κουζίνας
Πρώτα πετάχτηκαν εκεί βακτήρια κατά το πλύσιμο της γαλοπούλας. Μετά το πιάσαμε με βρεγμένα χέρια μεταφέροντας κι άλλα. Μετά το χρησιμοποιήσαμε για να καθαρίσουμε επιφάνειες της κουζίνας, μεταφέροντας κι εκεί κι άλλα βακτηρίδια.
Είναι ωστόσο καλύτερο να στεγνώνουμε τα χέρια μας σε χαρτί κουζίνας παρά σε πετσέτα, σε τέτοιες περιπτώσεις, γιατί τουλάχιστον το πετάμε ενώ στην πετσέτα μπορεί να μεταφερθούν στα χέρια του επόμενου που θα τη χρησιμοποιήσει.
Η νωπή πετσέτα κουζίνας είναι παράδεισος για τη σαλμονέλα και το E.coli, τα βακτήρια μπορούν να διπλασιαστούν μέσα σε 20 λεπτά. Σε επτά ώρες ένα μόνο βακτήριο μπορεί να έχει γίνει ένα εκατομμύριο βακτήρια.
Ρούχα, τρόφιμα και άλλα αντικείμενα
Είναι σχεδόν αυθόρμητο να σκουπίζει κανείς τα χέρια του στην ποδιά της κουζίνας αλλά όπως φαίνεται αυτή είναι μια κίνηση που μπορεί να μεταφέρει εκεί βακτήρια κι από εκεί είτε ξανά στα χέρια μας είτε αλλού.
Η Dr Ackerley προτείνει η ποδιά να πλένεται απευθείας στους 60 βαθμούς.
Η φωτογραφία των τροφίμων δείχνει πόσο εύκολο είναι να μεταφερθούν τα βακτήρια σε άλλα τρόφιμα που έχουμε εκτεθειμένα στην κουζίνα ενώ η φωτογραφία της μολυσμένης κούπας είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα του «μετά»: η γαλοπούλα ψήνεται και η μαγείρισσα απολαμβάνει μια κούπα καφέ ή τσάι. Μόνο που δεν έχει φροντίσει για την καθαριότητα, όπως φαίνεται παραπάνω, κι έτσι γεμίζει βακτήρια την κούπα και ετοιμάζεται να τα μεταφέρει μέσω αυτής απευθείας στο στόμα της.
Δεν υπάρχει λόγος να γινόμαστε εμμονικοί εφόσον τηρούμε βασικούς κανόνες, λένε οι ειδικοί. Είναι εύκολο να έχουμε βγάλει από συρτάρια και ντουλάπια όλα τα μαγειρικά σκεύη που θα χρησιμοποιήσουμε πριν πιάσουμε το ωμό κρέας/ πουλερικό.
Δεν χρειάζεται να πλύνουμε τη γαλοπούλα πριν αλλά είναι πολύ βασικό να πλύνουμε τα χέρια μας μετά- και κυρίως πριν αγγίξουμε οτιδήποτε άλλο μέσα στην κουζίνα.
«Κάντε ένα γρήγορο πέρασμα με κάποιο αντιβακτηριδιακό καθαριστικό όλα όσα αγγίξατε και όλες τις επιφάνειες από όπου πέρασε η γαλοπούλα», συμβουλεύει η Dr Ackerley.
