Οι εκλογές στην Τουρκία, προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2023, απασχολούν τη χώρα μας όσο και οι δικές μας, όποτε κι αν τις προκηρύξει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Την ώρα που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον παντοδύναμο, για το εσωτερικό της Τουρκίας, Ερντογάν να χάνει, δημιουργείται ένα κομβικό ερώτημα. Τι συμφέρει την Ελλάδα; Νίκη του τωρινού προέδρου ή αλλαγή σκυτάλης με την αντιπολίτευση να παίρνει το χρίσμα;
Καλεσμένος στο podcast του Newsbeast είναι ο Κωνσταντίνος Υφαντής. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο πέρα από γνώστης και μελετητής της τουρκικής πραγματικότητας, έχει ζήσει εκεί για περίπου μία δεκαετία. Η άποψή του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. «Η αντίληψη που υπάρχει και με την οποία δε συμφωνώ είναι πως η αντιπολίτευση θα είναι ένας χειρότερος αντίπαλος για την Ελλάδα. Γιατί ενσωματώνει πολύ εθνικιστικά στοιχεία, γιατί το αφήγημα της “γαλάζιας πατρίδας”, λένε, δεν πρόκειται να φύγει από το τραπέζι. Γιατί ακόμη και τώρα υπάρχουν στελέχη της αντιπολίτευσης που υπερακοντίζουν σε εθνικιστικό παροξυσμό εις βάρος της Ελλάδας. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι», μάς απαντά.
Και ο καθηγητής εξηγεί το γιατί: «Η αντιπολίτευση, αν επικρατήσει, είναι σύνολο τουλάχιστον έξι διαφορετικών κομμάτων. Δε θα είναι καθόλου μονολιθική όπως είναι το ΑΚP. Υπάρχουν και πιο προοδευτικοί, και πιο εξωστρεφείς. Δυτικότροποι που δε βλέπουν την Τουρκία σε ένα συνασπισμό της Ασίας. Έχει και ένα εκλογικό σώμα που έρχεται από τα δεξιά και υιοθετεί φρασεολογία που τώρα τη ζούμε από το AKP. Το βασικό μέλημα της αντιπολίτευσης θα είναι η ανόρθωση της οικονομίας και η εξομάλυνση των σχέσεων με μια σειρά περιφερειακούς παράγοντες και με τη Δύση. Ίσως να μπορούμε να διακρίνουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας, τουλάχιστον για αποκλιμάκωση. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα είναι χειρότερα αν εκλεγεί η αντιπολίτευση από το να παραμείνει ο πρόεδρος Ερντογάν».
Μπορεί, βέβαια, να πέσει ο Ερντογάν; Πόσο εύκολο είναι τη στιγμή που ελέγχει τα πάντα για δύο δεκαετίες; «Τα τελευταία δύο χρόνια, οι δημοσκοπήσεις επιμένουν σταθερά ότι υπάρχουν αντίπαλοι οι οποίοι μπορούν να επικρατήσουν σε μια εκλογική αναμέτρηση. Το τοπίο είναι εξαιρετικά δυναμικό», μάς εξηγεί ο καθηγητής. «Μιλάμε για μία χώρα που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ελλειμματική. Ακόμη και σαν μια “ανάπηρη δημοκρατία”. Το δημοκρατικό έλλειμμα είναι τεράστιο. Αυτό σημαίνει πως το καθεστώς Ερντογάν, γιατί περί καθεστώτος πρόκειται, ελέγχει πλήρως τους αρμούς της εξουσίας. Ο πρόεδρος Ερντογάν θα εξαντλήσει τις πιθανότητες και τα εργαλεία που έχει ώστε να δημιουργήσει ένα τέτοιο κλίμα και να επικρατήσει. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια κρίση ασφάλειας, να κάνει χρήση του συνταγματικού δικαιώματος που έχει και ν’ αναβάλει τις εκλογές μέχρι ένα χρόνο. Είναι ένα ακραίο σενάριο αλλά δεν μπορεί ν’ αποκλειστεί καθόσον εκπορεύεται μέσα από την ίδια την Τουρκία». Σε μία τέτοια κρίση, η Ελλάδα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τον Ερντογάν; «Βεβαίως. Ένας από τους βασικούς στόχους του Ερντογάν και των υπουργών του είναι η Ελλάδα».
Και αν πέσει, ποιο μπορεί να είναι το τέλος του τωρινού προέδρου; «Το καθεστώς Ερντογάν είναι ύποπτο για μία σειρά από ενέργειες που ίσως εκφεύγουν των ορίων του νόμου. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς πως ένας τόσο παντοδύναμος πρόεδρος να οδηγηθεί σε άσχημο τέλος αλλά τίποτα δεν αποκλείεται. Εξαρτάται με ποιους όρους θα χάσει, πόσο θα συνεχίσουν να τον στηρίζουν σημαντικοί πυλώνες».
Πού υπερέχει η χώρα μας σε στρατιωτικό επίπεδο έναντι της Τουρκίας; «Με αυστηρά ποσοτικούς δείκτες, είμαστε σε μια πορεία αποκατάστασης μιας ευνοϊκής ισορροπίας ισχύος μεταξύ των δυο χωρών, ιδιαίτερα στον αέρα. Για τα επόμενα 15-20 χρόνια, η χώρα μας θα βρίσκεται, ίσως, ένα βήμα μπροστά. Και καλό είναι να σχεδιάζουμε για την επόμενη των 20 ετών ημέρα», τόνισε ο κύριος Υφαντής.
Ακούστε την ενδιαφέρουσα ανάλυση του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κωνσταντίνου Υφαντή, στο Newsbeast
Timeline
1:05 Αρκετές αναλύσεις και δημοσιεύματα κάνουν λόγο πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με το φάσμα της ήττας στις επικείμενες εκλογές. Πόσο πιθανό είναι ο Τούρκος πρόεδρος να βρει ή να δημιουργήσει την ευκαιρία που ψάχνει ώστε να αναβάλει την εκλογική διαδικασία;
7:03 Αν ο Ερντογάν ηττηθεί, παίζει την τύχη του, όπως και αυτή της οικογένειας του; Τι μπορεί να του συμβεί ενώ βρίσκεται στο προσκήνιο για δύο δεκαετίες και ελέγχει τα πάντα;
9:54 Θα μπορούσε ο Ερντογάν να κάτσει στη θέση της αντιπολίτευσης μετά από δύο δεκαετίες απόλυτης κυριαρχίας;
10:35 Την Ελλάδα τη συμφέρει μια νίκη Ερντογάν ή μια ήττα που θα φέρει κάτι νέο στις μεταξύ μας σχέσεις;
15:16 Η εικόνα που έχει ο απλός κόσμος στην Τουρκία για την Ελλάδα.
19:18 Το σενάριο για διαμελισμό της Τουρκίας έχει βάση ή κινείται στη σφαίρα της φαντασίας;
21:37 Πιστεύουν στο εξωτερικό τη ρητορική της Τουρκίας πως υποθάλπουμε και εκπαιδεύουμε τρομοκράτες;
22:28 Στρατιωτικά που υπερέχει η χώρα μας απέναντι στους Τούρκους;
26:16 Θα προχωρήσει η Ελλάδα στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια;
31:16 Η Τουρκία έχει προσπαθήσει στο κοντινό παρελθόν να πάρει με το μέρος της και την Αλβανία αλλά και τη Βόρεια Μακεδονία. Ποιος είναι ο ρόλος αυτών των δύο χωρών και ποια στάση τηρούν απέναντι στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας;
35:55 Τι αποτέλεσμα έβγαλαν οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ; Πόσο επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά, οι τελευταίες εξελίξεις τα συμφέροντα της χώρας μας;
41:45 Τι θα συμβεί, τελικά, με τα F-35 που θέλει να αγοράσει η Ελλάδα από τις ΗΠΑ αλλά και τι θα γίνει με τα F-16 που ψάχνει εναγωνίως η Τουρκία;
45:03 Γιατί είναι δύσκολο να βρεθεί σε πλήρη περιθωριοποίηση η Τουρκία από τις ΗΠΑ;
47:42 Πόλεμος στην Ουκρανία. Μετά από 9 μήνες, η Ρωσία έχει «μικρύνει»;
55:02 Βρισκόμαστε στην εξέλιξη ενός διαφορετικού παγκοσμίου πολέμου;
