Τη συμφωνία των 28 Ευρωπαίων ηγετών κατά τη χθεσινή Σύνοδο Κορυφής σε μια «ευρωπαϊκή προσέγγιση» για τη διαχείριση του προσφυγικού, χαιρέτισε σήμερα ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Αλεξάντερ Βιντερστάιν. Σύμφωνα με τον ίδιο, χθες οι 28 συμφώνησαν με τον τούρκο πρωθυπουργό, Αχμέτ Νταβούτογλου σε κάποιες βασικές αρχές, όπως να πατάξουν τα δίκτυα διακινητών, να προστατεύσουν τα εξωτερικά σύνορα και να δώσουν ένα τέλος στη μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη.
Ωστόσο, υπό αμφισβήτηση θέτουν διεθνείς οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων τη συμβατότητα των χθεσινών αποφάσεων με το διεθνές δίκαιο –και ειδικότερα τη Συνθήκη της Γενεύης.
Ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Γουίλιαμ Σπίντλερ, σε δηλώσεις του, εξέφρασε τις ανησυχίες του οργανισμού για «κάθε ρύθμιση που αφορά τη μαζική επιστροφή ατόμων από τη μία χώρα στην άλλη, χωρίς να έχουν επαρκώς διευκρινιστεί οι εγγυήσεις για την προστασία των προσφύγων σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του οργανισμού «ένας αιτών άσυλο πρέπει να επιστρέφεται σε ένα τρίτο κράτος, μόνο εφόσον (α) την ευθύνη για την αξιολόγηση της συγκεκριμένης αίτησης ασύλου επί της ουσίας την έχει η τρίτη χώρα (β) ο αιτούμενος άσυλο θα προστατεύεται εκεί από παράνομη επαναπροώθηση (γ) το άτομο θα είναι σε θέση να ζητήσει και, αν του αναγνωριστεί, να απολαύσει άσυλο, σύμφωνα με τα αποδεκτά διεθνή πρότυπα, έχοντας πλήρη και ουσιαστική πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην υγειονομική περίθαλψη και, εφόσον απαιτείται, στην κοινωνική πρόνοια».
Και ο Βενσάν Κοστέλ, περιφερειακός διευθυντής για την Ευρώπη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) δήλωσε πως η δέσμευση της Ευρώπης για μετεγκατάσταση 20.000 προσφύγων σε διάστημα δύο ετών, σε εθελοντική βάση, παραμένει «ανεπαρκής».
«Η συλλογική απέλαση αλλοδαπών απαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», ανέφερε ο Κοστέλ σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη. «Μια συμφωνία που θα ισοδυναμεί με καθολική επιστροφή σε μια τρίτη χώρα δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο».
Η Ευρώπη δεν εκπλήρωσε καν τη συμφωνία του περασμένου Σεπτεμβρίου για τη μετεγκατάσταση 66.000 προσφύγων από την Ελλάδα, έχοντας κατανείμει μόνον 600 μεταξύ αυτών μέχρι σήμερα στο εσωτερικό της Ένωσης, είχε δηλώσει νωρίτερα ο Κοστέλ. «Ό,τι δεν συνέβη από την Ελλάδα, θα συμβεί από την Τουρκία; Θα δούμε, έχω ορισμένες αμφιβολίες», είπε ο Κοστέλ στο ελβετικό ραδιόφωνο RTS.
Από την πλευρά της η Διεθνής Αμνηστία (ΔΑ) έκανε λόγω για «ηθικά και νομικά κενά» της χθεσινής συμφωνίας για ανταλλαγή προσφύγων μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, σημειώνοντας ότι η ΔΑ αμφισβητεί έντονα την έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» εν γένει, καθώς υπονομεύει το ατομικό δικαίωμα για πλήρη και δίκαια επεξεργασία του αιτήματος ασύλου και μπορεί να οδηγήσει σε απελάσεις ατόμων στη χώρα καταγωγής τους – κατά παράβαση της αρχής της μη επαναπροώθησης. «Στην περίπτωση της Τουρκίας, ιδίως, υπάρχει τεράστια πηγή ανησυχίας δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης και της μεταχείρισης των μεταναστών και των προσφύγων» προσθέτει η ΔΑ.
Ερωτηθείς σχετικά με τις εν λόγω αντιδράσεις, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, ανέφερε πως τις επόμενες ημέρες και μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της 17ης-18ης Μαρτίου, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα έχουν τελειοποιηθεί σε πλήρη συμβατότητα με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο.
Εξάλλου, σχετικά με το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας η εκπρόσωπος της Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Μάγια Κοτσίγιαντσιτς, σημείωσε πως η «επανενεργοποίηση» της ενταξιακής διαδικασίας συμφωνήθηκε ήδη τον περασμένο Οκτώβριο και πως οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει το άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων είναι «ξεκάθαρες».
Τέλος, αναφορικά με την επιτάχυνση της διαδικασίας απελευθέρωσης των θεωρήσεων βίζας για τους Τούρκους πολίτες, η εκπρόσωπος αρμόδια για θέματα Μετανάστευσης, Νατάσα Μπερτό ανέφερε πως τα κριτήρια είναι «σαφή», ενώ παρέπεμψε στη χθεσινή δήλωση του προέδρου της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ότι η διαδικασία θα επιταχυνθεί χωρίς όμως να αλλάξουν οι προδιαγραφές.
