Πέραν των 900 εκατ. που πρόκειται να διατεθούν από το νέο ΕΣΠΑ για υποδομές, από τη διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα τα επόμενα πέντε χρόνια ο τζίρος αναμένεται να φτάσει τα 1,5 δισ. ευρώ αλλά και να δημιουργηθούν 16.000 νέες θέσεις εργασίας, δήλωσε σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης. Ο κ. Τσιρώνης μίλησε για το νέο ΕΣΔΑ, τα βαριά ευρωπαϊκά πρόστιμα και το έλλειμμα εμπιστοσύνης από την πλευρά της ΕΕ. Αναφέρθηκε στα προβλήματα των νησιωτικών περιοχών, τα αστικά λύματα της Ανατολικής Αττικής, τις ευθύνες των ΟΤΑ, τα σοβαρά προβλήματα της Πελοποννήσου, τα ΣΔΙΤ, την πρόοδο των ΠΕΣΔΑ, το λαθρεμπόριο απορριμμάτων, αλλά και για τα μεγάλα οφέλη της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα μεταξύ των μαθητών.
Ξεκινώντας από τα βαρύτατα πρόστιμα τα οποία έχουν επιβληθεί στη χώρα μας από το ευρωπαϊκό δικαστήριο εξαιτίας των χωματερών, ο αναπληρωτής υπουργός αναφέρει ότι «από τα συνολικά 14 εκατομμύρια που μας έχουν επιβληθεί, θα μπορούσαμε αυτή τη στιγμή να μιλάμε για 4, αλλά παρόλα αυτά έχουμε καταφέρει να απομειώσουμε το πρόστιμο στα 10 εκατομμύρια». Μάλιστα, ύστερα από συζήτηση με την επίτροπο Κρέτσου, τα πρόστιμα είναι ιδιαίτερα αυστηροποιημένα εξαιτίας της ολιγωρίας του προγενέστερου καθεστώτος, όπως είπε ο αν. υπουργός, αφού «πλέον, δεν αρκεί να ξεκινήσει μία αποκατάσταση για την παύση του προστίμου, καθώς υπό αυτή τη συνθήκη θα έπρεπε να έχουμε μηδενίσει».
Όπως έκανε γνωστό, «συνεχίζονται οι αποκαταστάσεις σε όλες τις περιπτώσεις, με εξαίρεση την Πελοπόννησο που έχει καθυστερήσει σημαντικά με 81 ανοιχτούς ΧΑΔΑ, και όπου πρόσφατα ανέλαβε ο ανάδοχος. Η αυστηροποίηση έχει να κάνει με την έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι Ευρωπαίοι εάν δεν δουν ζυγολόγια και νόμιμες εγκαταστάσεις, θα συνεχίσουν να επιβάλουν πρόστιμα ύψους 80.000 για κάθε ενεργό ΧΑΔΑ και 40.000 για κάθε μη αποκατεστημένο. Υπάρχουν ΧΑΔΑ απενεργοποιημένοι, ωστόσο συνεχίζουμε να πληρώνουμε, καθώς δεν έχει υπάρξει πιστοποίηση της παύσης λειτουργίας και αποκατάστασής του».
«Κινήσεις» από την ελληνική πλευρά γίνονται για 20 νησιά με λιγότερους από 600 κατοίκους, όπου κι εκεί πληρώνονται πρόστιμα της τάξης των 80.000, ενώ η αποκατάσταση και διαχείριση έχει σοβαρά πρακτικά προβλήματα. «Υπάρχει ελπίδα από το τμήμα περιβάλλοντος της Επιτροπής να υπάρξει μία ελαστικοποίηση των προστίμων που έχουν επιβληθεί για τέτοιου είδους περιοχές», αναφέρει ο κ. Τσιρώνης.
Σε σχέση με τη διαχείριση των αστικών λυμάτων που ταλανίζει την Αν. Αττική, εδώ και είκοσι χρόνια, και έχει οδηγήσει τη χώρα σε νέες κυρώσεις εκ μέρους της Επιτροπής, ύστερα από πρόσφατη συνάντηση που είχε με εκπροσώπους των ΟΤΑ, ο κ. Τσιρώνης εκτιμά ότι «οι δήμοι κατάλαβαν ότι όποια λύση κι αν βρεθεί, θα εντάσσεται εντός των ορίων των δήμων». Απέκλεισε δε, το ενδεχόμενο να μεταφέρονται στην Ψυτάλλεια, καθώς η λύση αυτή δεν είναι δυνατόν και γεωγραφικά να υιοθετηθεί, καθώς «παραβιάζει κάθε έννοια της αρχής της εγγύτητας, η οποία είναι βασική πολιτική της ΕΕ, αλλά και της Ελλάδας». Επιπλέον, πρόσθεσε ότι δεν τη δέχονται και οι δήμοι του Πειραιά. «Απαιτείται σοβαρή διαβούλευση και ειλικρινής προσπάθεια από όλες τις πλευρές για τη χωροθέτηση, ενώ το υπουργείο αναμένει την οριστική απόφαση των δήμων. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει τέτοιου είδους απόφαση, θα λειτουργήσει το Πλατύ Χωράφι, ο χώρος που από την αρχή έχει αδειοδοτηθεί. Παρόλα αυτά, εάν προταθεί κάποιος άλλος χώρος που πληροί τις προϋποθέσεις, το υπουργείο δεν πρόκειται να φέρει καμία αντίρρηση», όπως είπε.
Απαντώντας στην κριτική που ασκείται στον νέο ΕΣΔΑ, ο οποίος κινείται στο τρίπτυχο, μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, και που σύμφωνα με πολλούς, θέτει πολύ φιλόδοξους στόχους, γεγονός που μπορεί να καταστήσει την εφαρμογή του ανέφικτη, ο αναπληρωτής υπουργός, ξεκαθαρίζει: «Οι στόχοι που τίθενται είναι απόλυτα συμβατοί με την Ευρωπαϊκή εμπειρία. Ο χρόνος που έθεσαν οι Ευρωπαϊκές χώρες όταν ξεκίνησαν της προσπάθειές τους να απεξαρτηθούν από τα απορρίμματα, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ήταν γύρω στα 10 χρόνια. Εμείς λέμε ότι μπορούμε να φθάσουμε τους στόχους, αλλά οφείλουμε να ξεκινήσουμε. Οι περισσότεροι στόχοι περιγράφονται στις Ευρωπαϊκές οδηγίες. Κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η ενημέρωση των πολιτών. Εάν ενημερωθούν οι πολίτες, όσο φιλόδοξο είναι το χωριστό βιοαπόβλητο, άλλο τόσο φιλόδοξο γίνεται και το 50% μείωσης των αστικών αποβλήτων μέχρι το 2020».
Σχετικά με το εάν οι δήμοι στους οποίους «πέφτει» πλέον η ευθύνη διαχείρισης των απορριμμάτων, έχουν τους πόρους και την τεχνογνωσία να ανταπεξέλθουν, ο κ. Τσιρώνης, αναφέρει: «Όταν μιλάμε για διαλογή στην πηγή και για πρόληψη, μόνο σε επίπεδο δήμων μπορούμε να μιλάμε. Πρόληψη κάνει ο πολίτης και πρόληψη και διαλογή στην πηγή κάνει ο δήμος. Γιατί να πληρώσω για 100χλμ μεταφορά κουτάκια αλουμινίου; Τα εργοστάσια που προέβλεπε ο παλιός ΕΣΔΑ, αφορούσε σύμμικτα απορρίμματα. Εάν ένας δήμος έχει βιοαπόβλητα, μπορεί να τα διαχειριστεί επί τόπου. Το πρόβλημα είναι να μην τα μπερδέψουμε. Είναι προφανές ότι οι μεγάλοι παραγωγοί, ή ο δήμος ή τα σχολεία επί τόπου θα συλλέγουν και θα πωλούν καθαρό αλουμίνιο, καθαρό γυαλί, καθαρό χαρτί. Αλλιώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ακόμα κι όταν έχεις μία κεντρική δομή, έναν ΦΟΔΣΑ, αυτή θα έκανε την κεντρική συλλογή στους δήμους. Όπως άλλωστε στους δήμους συλλέγονται και τα σύμμικτα. Αυτό γίνεται στις περισσότερες προηγμένες χώρες. Αφού ο κάτοικος κατεβάζει καθαρό γυαλί, και ο δήμος το συλλέγει, τι νόημα έχει να μεταφέρεται σε μία κεντρική δομή; Δεν είναι κάτι φιλόδοξο. Τα χρήματα που χρειάζονται για τις δομές συλλογής χωριστών αποβλήτων, είναι πολύ λιγότερα από αυτά που χρειάζονται οι βαριές βιομηχανικές μονάδες που προβλέπονταν. Εάν τα 900 εκ. του ΕΣΠΑ φθάνουν για τις κεντρικές μονάδες, οπωσδήποτε φθάνουν και περισσεύουν όταν ο πολίτης κάνει αυτό που πρέπει: συλλέγει χωριστά».
Όσον αφορά την πορεία των ΠΕΣΔΑ, ο αναπληρωτής υπουργός αναφέρει ότι «δεν υπάρχουν ουσιαστικές καθυστερήσεις. Η καταληκτική ημερομηνία της 30ης Σεπτεμβρίου, είναι η αιρεσιμότητα της ΕΕ. Πρώτα θα φτιαχτούν τα ΠΕΣΔΑ και μετά θα χρηματοδοτηθούν. Αυτό που ουσιαστικά θα καθυστερήσει είναι η εκταμίευση των κονδυλίων. Το ίδιο ισχύει και για την Πελοπόννησο. Εάν δεν εγκριθεί το ΠΕΣΔΑ, θα καθυστερήσει και η εκταμίευση των κονδυλίων για όλους τους δήμους της. Θα καθυστερούν όλα τα έργα».
Ειδικά για το πρόβλημα της Πελοποννήσου, όπου παραμένουν περισσότερες από 80 ενεργές χωματερές, ο κ. Τσιρώνης παραδέχεται ότι το θέμα της συμβασιοποίησης των ΧΑΔΑ της εν λόγω περιφέρειας έχει καθυστερήσει, αν και έχει υπάρξει ανάδοχος και για το συγκεκριμένο έργο. Όσον αφορά το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, ο αναπληρωτής υπουργός ξεκαθαρίζει ότι «δεν είναι στον σχεδιασμό μας». Όπως εξηγεί, με βάση τα προβλεπόμενα του έργου, «τα σκουπίδια στην Πελοπόννησο θα έπρεπε να ταξιδεύουν μέχρι 110 χλμ, της Κορίνθου 80χλμ, της Ερμιονίδας 90χλμ για να φθάσουν στο εργοστάσιο. Είναι εκκεντροβαρής πρακτική. Η τοποθεσία της μονάδας για τη Βορειοανατολική Πελοπόννησο είναι στην άκρη της Μεσσηνίας. Είναι πολύ μακριά. Αυτό το ΣΔΙΤ είναι εκτός στόχων του εθνικού σχεδίου. Υπό αυτή την έννοια, όπως όλες οι περιφέρειες, πρέπει και ο ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου να εναρμονιστεί στο συγκεκριμένο σχέδιο». Επιπλέον, όπως λέει, υπάρχει σοβαρό νομικό κενό, καθώς «το σχέδιο το έχει εκπονήσει η Περιφέρεια, χωρίς να έχει την αρμοδιότητα και χωρίς να έχει διαπιστωθεί η αδυναμία του αρμόδιου ΦΟΔΣΑ. Ακόμα κι αν δεχόμαστε ότι το έργο είναι εντός του σχεδιασμού θα λειτουργούσε μετά από 2 χρόνια. Εάν εφαρμοστεί το εθνικό σχέδιο, θα μπορέσει να φέρει αποτελέσματα μέσα σε 6 μήνες», επισημαίνει ο κ. Τσιρώνης, κάνοντας επίσης γνωστό ότι «πολλοί δήμοι ήδη έχουν προχωρήσει σε χωροθετήσεις πέρα από το συγκεκριμένο ΣΔΙΤ».
Παρόλα αυτά ξεκαθαρίζει ότι δεν είναι αντίθετος στην πρακτική των ΣΔΙΤ: «Δεν έχουμε καμία αντίρρηση με τα ΣΔΙΤ. Σε σχέση με τη χρηματοδότηση, εμείς δεν έχουμε καμία δουλειά στο να κρίνουμε εάν θα είναι ΣΔΙΤ, δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση. Ασχολούμαστε με την τιμή και τη διαστοσιαλόγηση. Δική μας δουλειά είναι εάν ένα έργο είναι σωστά χωροθετημένο, εάν είναι περιβαλλοντικά ορθό, και αν διαφυλάσσεται το δημόσιο συμφέρον. Εάν μία σύμβαση προβλέπει 100 ευρώ τον τόνο, είναι τρομακτικά πολλά λεφτά. Τα απορρίμματα μειώνονται συν τω χρόνω, ακόμα και από τον ίδιο τον κατασκευαστή. Δεν μπορούμε να έχουμε συμβάσεις με βάση τις σημερινές ποσότητες, για τα επόμενα 28 χρόνια, αφού τα επόμενα 10 χρόνια χάρη στην τεχνολογία, ο στόχος είναι να μην έχουμε απορρίμματα. Η εγγυημένη ποσότητα είναι πρόβλημα, αφού ο εκάστοτε δήμος πέραν του ότι δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα, θα αναγκαστεί να μην κάνει ποτέ ανακύκλωση».
Σε σχέση με το σοβαρό πρόβλημα του λαθρεμπορίου απορριμμάτων, ο κ. Τσιρώνης έκανε γνωστό ότι το υπουργείο έχει καλή εικόνα του φαινομένου και όπως τόνισε: «Είναι θέμα νομοθετικής ρύθμισης και ελεγκτικών μηχανισμών. Στις νομοθετικές τροποποιήσεις του Εθνικού Σχεδίου πρόκειται να συμπεριληφθούν αυστηρές προβλέψεις για την πάταξη του φαινομένου, καθώς πρόκειται να θεσμοθετηθεί ο έλεγχος ροών και να ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί».
O αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε ότι «οι Έλληνες έχουν πολύ μεγάλη ευαισθησία στο ζήτημα των απορριμμάτων, ακόμα και όταν δεν υπήρχαν επαρκείς υποδομές. Οι πολίτες είναι μπροστά. Αυτό που χρειάζεται είναι ενθάρρυνση, εκπαίδευση, και μία στροφή στις παιδικές ηλικίες». Μάλιστα, όπως λέει: «Μεγάλος αριθμός πράσινων σημείων που θα δημιουργηθούν θα είναι στα σχολεία. Τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν κίνητρο. Εάν μειώσουμε το πρώτο εξάμηνο κατά 5-10% τις ποσότητες των απορριμμάτων, αυτό σε δημοτικά τέλη μπορεί να μην έχει άμεσο αποτέλεσμα, ωστόσο για ένα παιδί ένα χαρτζιλίκι της τάξης του ενός ή δύο ευρώ είναι σημαντικό. Όπου έχει εφαρμοστεί είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα».
Στη συνέχεια, καταλήγει ο κ. Τσιρώνης, «τα πράσινα σημεία θα φέρουν πολύ σοβαρά αποτελέσματα, αφού, πέρα από τα 900 εκ. υποδομών που διατίθενται από το νέο ΕΣΠΑ, αναμένεται να υπάρξει τζίρος 1,5 δισ. και να δημιουργηθούν 16.000 νέες θέσεις εργασίας, τα επόμενα πέντε χρόνια στη χώρα μας. Τα απορρίμματα μπορούν να παράξουν πλούτο για τη χώρα. Φανταστείτε μόνο ότι στη Φυλή πληρώνουμε 45 ευρώ τον τόνο για τα απορρίμματα, και εκεί υπάρχει ένας τόνος αλουμίνιο ο οποίος κοστίζει 900 ευρώ, πλαστικά 200 ευρώ ο τόνος και χαρτί 80 ευρώ».
