Ήταν η νύχτα της 5ης προς 6η Νοεμβρίου 1961, όταν μια σφοδρή νεροποντή, συνοδευόμενη από έναν λυσσασμένο άνεμο που θύμιζε κυκλώνα, μετέτρεψε την Αθήνα σε μία απέραντη λιμνοθάλασσα. Μέσα σε λίγες ώρες, οι κεντρικές οδικές αρτηρίες της πρωτεύουσας, από τη Σίνα και την Ομήρου έως τη Βουκουρεστίου, την Πατησίων, την Αλεξάνδρας και τη Συγγρού, πλημμύρισαν, παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά τους. Οι κάτοικοι βρέθηκαν παγιδευμένοι, με δεκάδες να σκαρφαλώνουν στις στέγες για να προστατευτούν από τα ορμητικά νερά, που παρέσυραν έπιπλα, οικιακά σκεύη, ακόμη και πτώματα ανθρώπων και ζώων.
Η τραγική απολογιστική λίστα εκείνης της νύχτας έφτασε τους 43 νεκρούς, με περίπου 300 τραυματίες και χιλιάδες οικογένειες να χάνουν το σπίτι τους. Εκατοντάδες κατοικίες κατέρρευσαν, ενώ οι πλημμύρες έπληξαν πάνω από 4.000 οικήματα, αφήνοντας περίπου 500 οικογένειες άστεγες, ιδίως σε λαϊκές συνοικίες της δυτικής Αθήνας, όπως το Μπουρνάζι, η Νέα Λιόσια και ο Άγιος Ιωάννης Ρέντη.
Η αδυναμία των υποδομών και η πολιτική αντιπαράθεση
Η φονική πλημμύρα συνέπεμψε λίγο μετά τις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου και την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Οι εκλογές εκείνες, που έμειναν γνωστές ως «εκλογές βίας και νοθείας», είχαν ήδη προκαλέσει αναβρασμό. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ως ηγέτης της αντιπολίτευσης, είχε καταγγείλει τη νομιμότητα των αποτελεσμάτων.
Το γεγονός της πλημμύρας αποτέλεσε, ένα επιπλέον, ισχυρό επιχείρημα στην κριτική κατά της κυβέρνησης Καραμανλή, καθώς η καταστροφή αποκάλυψε σοβαρές ανεπάρκειες στις υποδομές της Αθήνας. Τα μέσα ενημέρωσης της εποχής υπογράμμισαν τον ανοργάνωτο χαρακτήρα της πόλης, ενώ η αντιπολίτευση επιτέθηκε στον πρωθυπουργό, κατηγορώντας τον ότι είχε αφήσει την πρωτεύουσα εκτεθειμένη στις φυσικές καταστροφές. Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, από την πλευρά του, επέρριψε ευθύνες στις προηγούμενες κυβερνήσεις, προσπαθώντας να αποποιηθεί την ευθύνη για την απουσία υποδομών.
Μια Αθήνα πνιγμένη στην απόγνωση
Οι συνθήκες στους πληγέντες συνοικισμούς, όπως το Μπουρνάζι και το Νέο Φάληρο, περιγράφονται ως αποκαρδιωτικές. Δεκάδες κάτοικοι ξεχύθηκαν στους δρόμους ημίγυμνοι, προσπαθώντας να διασώσουν ό,τι μπορούσαν. Η Πολιτεία, ο στρατός και τα Σώματα Ασφαλείας κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να παράσχουν βοήθεια στους πλημμυροπαθείς, διανέμοντας τρόφιμα, ρούχα και χιλιάδες καρβέλια ψωμί, ενώ βάρκες χρησιμοποιήθηκαν για τις μετακινήσεις στις πιο πλημμυρισμένες περιοχές.
Εξήντα δύο χρόνια αργότερα, αυτή η τραγωδία παραμένει μια θλιβερή υπενθύμιση των αδυναμιών που ταλανίζουν τις υποδομές της Αθήνας, με το ερώτημα της πρόληψης φυσικών καταστροφών να παραμένει επίκαιρο.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1860: Ο Αβραάμ Λίνκολν εκλέγεται πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, καθιστώντας τον τον πρώτο Ρεπουμπλικανό που καταλαμβάνει το αξίωμα. Η εκλογή του πυροδοτεί έντονες αντιδράσεις στον Νότο, καθώς ο Λίνκολν αντιτίθεται στην εξάπλωση της δουλείας στις νέες πολιτείες. Η εκλογή του σηματοδοτεί την έναρξη μιας περιόδου έντασης που θα οδηγήσει στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
865: Κατά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, το πλοίο «CSS» Shenandoah είναι η τελευταία συνομόσπονδη μονάδα μάχης που παραδίδεται, αφού έκανε το γύρο του κόσμου βυθίζοντας και αιχμαλωτίζοντας 38 άοπλα εμπορικά πλοία της Ένωσης.
1901: Ξεσπούν τα «Ευαγγελικά», έντονες διαμαρτυρίες και συγκρούσεις στην Αθήνα, όταν γίνεται γνωστή η μετάφραση του Ευαγγελίου στη δημοτική γλώσσα από την εφημερίδα Ακρόπολις. Πολλοί φοιτητές και συντηρητικοί πολίτες αντιδρούν, θεωρώντας τη μετάφραση βέβηλη, και κατηγορούν την εφημερίδα για προσβολή της θρησκευτικής παράδοσης. Οι ταραχές κλιμακώνονται, με διαδηλωτές να πυρπολούν αντίτυπα εφημερίδων, ενώ οι συγκρούσεις οδηγούν σε τραυματισμούς και θανάτους, αναδεικνύοντας τη βαθιά κοινωνική και γλωσσική πόλωση της εποχής.
1935: Ο Αμερικανός ηλεκτρομηχανικός Έντουιν Άρμστρονγκ αναπτύσσει και επιδεικνύει την τεχνολογία ραδιοφωνικών εκπομπών στη ζώνη των FM (Frequency Modulation). Η ανακάλυψη αυτή έφερε επανάσταση στη ραδιοφωνία, καθώς τα FM προσέφεραν πολύ καλύτερη ποιότητα ήχου και μείωση των παρεμβολών σε σύγκριση με την προηγούμενη τεχνολογία των AM (Amplitude Modulation). Παρά τις αρχικές αντιδράσεις, η τεχνολογία των FM καθιερώθηκε σταδιακά, μεταμορφώνοντας τις ραδιοφωνικές εκπομπές και βελτιώνοντας σημαντικά την εμπειρία των ακροατών.
1935: Το πρωτότυπο του βρετανικού μαχητικού αεροσκάφους Hawker Hurricane (με αριθμό K5083) πραγματοποιεί την παρθενική του πτήση. Το μονοπλάνο αυτό θα εξελιχθεί σε ένα από τα πλέον επιτυχημένα μαχητικά αεροσκάφη αναχαίτισης της Βασιλικής Αεροπορίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
1941: Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Μόσχας, ο Ιωσήφ Στάλιν απευθύνεται στον σοβιετικό λαό, ενθαρρύνοντάς τον να αντισταθεί στον γερμανικό στρατό που είχε προελάσει μέχρι τις πύλες της Μόσχας. Η Μάχη της Μόσχας, αν και συχνά επισκιάζεται από τη Μάχη του Στάλινγκραντ, υπήρξε μια καθοριστική στιγμή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς απέτρεψε την κατάληψη της σοβιετικής πρωτεύουσας από τους Γερμανούς. Η νίκη των Σοβιετικών σε αυτή τη μάχη σηματοδότησε το πρώτο μεγάλο πλήγμα για τη ναζιστική Γερμανία και την αρχή της αντεπίθεσης στο Ανατολικό Μέτωπο, ανοίγοντας τον δρόμο για τις μελλοντικές επιτυχίες.
1944: Στο Χάνφορντ των ΗΠΑ, παράγεται για πρώτη φορά πλουτώνιο, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια στην ατομική βόμβα που έπεσε στο Ναγκασάκι.
1960: Ο Παναθηναϊκός δίνει τον πρώτο επίσημο ευρωπαϊκό αγώνα του στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, αντιμετωπίζοντας την τσεχοσλοβακική Σπάρτακ Χράντετς. Ο αγώνας λήγει με ήττα 1-0 για τον Παναθηναϊκό, αλλά σηματοδοτεί την έναρξη της ευρωπαϊκής πορείας του συλλόγου, ανοίγοντας τον δρόμο για μελλοντικές επιτυχίες στην ευρωπαϊκή σκηνή.
1962: Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ περνά ψήφισμα που καταδικάζει τις πολιτικές του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και καλεί όλα τα κράτη-μέλη του Οργανισμού να διακόψουν τις στρατιωτικές και οικονομικές σχέσεις με τη χώρα.
1961: Σφοδρή νεροποντή πλήττει την Αθήνα, προκαλώντας εκτεταμένες πλημμύρες και καταστροφές. Η καταιγίδα οδηγεί στον θάνατο 43 ανθρώπων και αφήνει χιλιάδες άστεγους, καθώς πολλά σπίτια και υποδομές καταστρέφονται. Η τραγωδία αυτή ανέδειξε τις σοβαρές ελλείψεις της πόλης σε υποδομές αντιπλημμυρικής προστασίας, φέρνοντας το ζήτημα στο προσκήνιο.
1964: Με απόφαση της Βουλής, στην οποία πλειοψηφεί η Ένωση Κέντρου, τερματίζεται το μετεμφυλιακό καθεστώς. Καταργούνται το Γ’ Ψήφισμα, οι εξορίες και τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων.
1983: Ο Τουργκούτ Οζάλ κερδίζει τις εκλογές στην Τουρκία με το κόμμα της «Μητέρας Πατρίδας» και γίνεται πρωθυπουργός.
1985: Ξεσπά το σκάνδαλο «Irangate». Ο αμερικανικός Τύπος αποκαλύπτει ότι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ρίγκαν πούλησαν όπλα στο Ιράν και με τα κέρδη χρηματοδότησαν τον αγώνα των Κόντρας στη Νικαράγουα για την ανατροπή της κυβέρνησης των Σαντινίστας.
1987: Το κλαμπ «Ρόδον», πρώην κινηματογράφος επί της οδού Μάρνη, ανοίγει τις πύλες του για τους φίλους του ροκ. Θα κλείσει το Μάιο του 2005, λόγω ιδιόχρησης.
1992: Η Ελλάδα υπογράφει στη Μαδρίτη τη Συνθήκη του Σένγκεν. Η συμφωνία υπεγράφη στις 14 Ιουνίου 1985 στην ομώνυμη κωμόπολη του Λουξεμβούργου ανάμεσα σε πέντε κράτη-μέλη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία) και είχε ως στόχο την προοδευτική κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα, την καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας για όλα τα πρόσωπα, υπηκόους των κρατών που υπέγραψαν τη Συμφωνία, καθώς και την αστυνομική και δικαστική συνεργασία. Άλλα κράτη-μέλη των Ε.Κ. και της Ε.Ε., που μεταγενέστερα υπέγραψαν πρωτόκολλα και συμφωνίες προσχώρησης στα δύο ανωτέρω διεθνή κείμενα ήταν η Ιταλία το 1990, η Ισπανία και η Πορτογαλία το 1991, η Ελλάδα το 1992, ενώ θα ακολουθήσουν η Αυστρία το 1995 και η Δανία, η Φινλανδία και η Σουηδία το 1996.
Γεννήσεις
1861 – Τζέιμς Νέισμιθ, καναδός επινοητής του μπάσκετ, ο άνθρωπος που δημιούργησε το άθλημα το 1891
1939 – Μάρθα Καραγιάννη, ελληνίδα ηθοποιός, αγαπημένη μορφή του ελληνικού κινηματογράφου και του θεάτρου
1969 – Βίκυ Σταυροπούλου, ελληνίδα ηθοποιός, γνωστή για την κωμική της παρουσία στην τηλεόραση και το θέατρο
1970 – Ίθαν Χοκ, μερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος, γνωστός για ρόλους σε ταινίες όπως «Before Sunrise»
1972 – Άδωνις Γεωργιάδης, έλληνας πολιτικός, βουλευτής και υπουργός, με έντονη δημόσια παρουσία
1988 – Έμα Στόουν, αμερικανίδα ηθοποιός, βραβευμένη με Όσκαρ για την ταινία «La La Land»
Θάνατοι
1796 – Αικατερίνη Β’, αυτοκράτειρα της Ρωσίας, αποκληθείσα και Μεγάλη, με σημαντικές μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμούς
1893 – Πιότρ Τσαϊκόφσκι, ρώσος συνθέτης, από τους μεγαλύτερους του ρομαντισμού, γνωστός για έργα όπως «Η λίμνη των κύκνων»
1989 – Μαρία Ιορδανίδου, ελληνίδα συγγραφέας, γνωστή για το μυθιστόρημά της «Λωξάντρα»
Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες
Παγκόσμια Ημέρα για την Παρεμπόδιση της Εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος στον Πόλεμο και τις Ένοπλες Συγκρούσεις
Σήμερα γιορτάζουν
Λεονάρδος
