Το αγόρι που εξαναγκάστηκε να ζήσει σαν κορίτσι για το πείραμα ενός γιατρού

Μετά την αποτυχημένη περιτομή κατά τη γέννα, που άφησε το πέος του David Reimer «ανεπανόρθωτα κατεστραμμένο», οι γονείς του αποφάσισαν να τον μεγαλώσουν ως κορίτσι.

Το μόνο που ήθελε το ζευγάρι ήταν να κάνει το καλύτερο για το παιδί τους.

Η επέμβαση ρουτίνας στο βρεφικό πέος το 1965 μετατράπηκε σε εφιάλτη για όλη την οικογένεια, όταν ο γιατρός που έκανε την περιτομή έβλαψε κατά λάθος το μόριο. Μόνο που η ζημιά δεν μπορούσε να αποκατασταθεί.

Οι γονείς συμβουλεύτηκαν τον φημισμένο ψυχολόγο και σεξολόγο John Money, τον οποίο γνώριζαν από την προβολή του στην τηλεόραση. Ανησυχούσαν πολύ ότι το τραγικό ατύχημα θα του προκαλούσε ψυχολογικά προβλήματα κατά την ενηλικίωση.

Ο Money, ευρύτερα γνωστός για τις έρευνές του πάνω στη σεξουαλική ταυτότητα και τη βιολογία του φύλου, κατέληξε πως το καλύτερο που είχαν να κάνουν οι γονείς ήταν να υποβάλουν το παιδί τους σε εγχείριση αλλαγής φύλου και να το μεγαλώσουν ως κορίτσι.

Μέσα στην απόγνωσή τους, άκουσαν την οδηγία του ειδικού. Ο Bruce θα γινόταν Brenda και όλα θα επέστρεφαν υποτίθεται στο φυσιολογικό. Θεωρητικά τουλάχιστον.

Ο μικρός φαινόταν πως είχε προσαρμοστεί στη νέα ταυτότητα φύλου και η περίπτωσή του χαιρετίστηκε μάλιστα ως θρίαμβος της θεωρίας που θέλει το φύλο όχι βιολογική κατασκευή, αλλά προϊόν κοινωνικών χαρακτηριστικών και επίκτητων συμπεριφορών.

Η πραγματικότητα όμως ήταν δυστυχώς τελείως διαφορετική. Ο Reimer πάλευε ήδη από παιδί με το νέο του φύλο. Όταν έμαθε μάλιστα την αλήθεια στην εφηβεία του, θα ξεκινούσε ένα επώδυνο ταξίδι για να επιστρέψει στο βιολογικό του φύλο.

Οι περιπέτειές του ήταν το λιγότερο άβολες. Και τότε, το 2004, το πείραμα του Money έμελλε να μετατραπεί σε τραγωδία για όλη την οικογένεια. Το 38χρονο αγόρι που έγινε κορίτσι και ξανά αγόρι θα έδινε τέλος στη ζωή του.

Αυτή είναι η ιστορία του…

Όταν το μέλλον σου καθορίζεται από τους ειδικούς

Ο David Reimer γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1965 ως Bruce Peter Reimer στο Γουίνιπεγκ του Καναδά. Είχε και έναν δίδυμο αδερφό, τον Brian, και τα δυο αδέλφια έφεραν μεγάλη χαρά στο έφηβο ακόμα ζευγάρι. Ήταν τα πρώτα παιδιά της Janet και του Ron.

Τα αγόρια γεννήθηκαν υγιέστατα, στους 8 μήνες εμφάνισαν όμως προβλήματα στην ούρηση. Η διάγνωση ήταν φίμωση, μια στένωση του ανώτερου τμήματος του ανδρικού γεννητικού οργάνου που θεραπεύεται χειρουργικά.

Οι Reimer, ακολουθώντας τις συμβουλές των γιατρών, πήγαν τα παιδιά τους στο νοσοκομείο για να υποβληθούν σε περιτομή. Πρώτος μπήκε στο χειρουργείο ο Bruce. Η επέμβαση πήγε τραγικά λάθος, ο γιατρός επιστράτευσε μια ανορθόδοξη μέθοδο καυτηριασμού που έκαψε το ευαίσθητο πέος του μωρού.

Το ατύχημα δεν μπορούσε να αποκατασταθεί. Αποτροπιασμένοι από το ιατρικό λάθος, οι γιατροί επέλεξαν να μην υποβάλουν σε περιτομή τον αδερφό του και η φίμωση γιατρεύτηκε τελικά με φυσικό τρόπο.

Οι γονείς τους ζούσαν τώρα μια κόλαση. Συμβουλεύονταν γιατρούς, διάβαζαν, έψαχναν και μια μέρα είδαν στην τηλεόραση τον διαπρεπή νεοζηλανδό ψυχολόγο John Money να μιλά για την πρωτοποριακή δουλειά του.

Ο Money θεωρούνταν αυθεντία στις ΗΠΑ στη μελέτη της σεξουαλικής ταυτότητας και ήταν προφανώς ο ιδανικότερος άνθρωπος να συμβουλευτούν.

Ειδικευόταν μάλιστα στα «παιδιά που δεν εμπίπτουν στην κλασική κατηγοριοποίηση του αντρικού ή γυναικείου σώματος», αυτά που σήμερα αποκαλούμε ίντερσεξ (μεσοφυλικά).

Η Janet έγραψε ένα γράμμα στον διακεκριμένο σεξολόγο εξηγώντας το φριχτό ατύχημα που είχε υποστεί ο γιος της. Μέσα σε μερικές βδομάδες, οι νεαροί γονείς θα ήταν καθ’ οδόν για τη Βαλτιμόρη, ώστε να συναντήσουν τον Money στο Johns Hopkins Hospital.

Ο Money πίστευε ακράδαντα πως το βιολογικό φύλο δεν υπάρχει. Η ταυτότητα φύλου είναι κοινωνική κατασκευή, έλεγε και έγραφε, ένα απλό υποπροϊόν της ανατροφής του παιδιού.

Κι έτσι, κατά τη συλλογιστική του πάντα, κάποιος μπορεί να μάθει να βλέπει διαφορετικά τον εαυτό του απ’ ό,τι το βιολογικό του φύλο υποδεικνύει.

Ο σεξολόγος θεωρούσε πως τα παιδιά είναι ουσιαστικά άφυλα ως την ηλικία των 2 ετών. Στη θεωρητική του ματιά, οι γονείς έχουν μπροστά τους ένα καλό χρονικό διάστημα για να επηρεάσουν συμπεριφορικά το φύλο του παιδιού τους.

Ο Money εξέτασε το παιδί και κατέληξε στη ριζοσπαστική πρόταση να του επαναπροσδιορίσουν χειρουργικά το φύλο, ευνουχίζοντας ολότελα το πέος και δημιουργώντας στη θέση του έναν νεοκόλπο (θηλυκοποιητική γεννητοπλαστική).

Δεν έφτανε όμως μόνο η επέμβαση ανακατασκευής των γεννητικών οργάνων για να ολοκληρωθεί η μετάβαση από τον ανδρικό στον γυναικείο φαινότυπο, επιχειρηματολογούσε ο Money. Οι γονείς έπρεπε να μεγαλώσουν το παιδί σαν κανονικό κορίτσι και να μη μάθει ποτέ για το βιολογικό του φύλο.

Οι Reimer συμφώνησαν και οι διαδικασίες για τον επαναπροσδιορισμό του φύλου ξεκίνησαν το 1967, λίγο πριν από τα δεύτερα γενέθλια του αγοριού. Για τον Money δεν ήταν παρά μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ελέγξει στην πράξη τη θεωρία του περί κοινωνικού φύλου.

Πώς ζεις ως κορίτσι ενώ δεν είσαι

Με τις συστάσεις του διαπρεπούς επιστήμονα, ο Bruce Reimer ξεκίνησε να ζει ως Brenda Reimer. Πέρα από τη χειρουργική ανακατασκευή των γεννητικών του οργάνων, το παιδί υποβλήθηκε και σε χρόνια θεραπεία οιστρογόνων, ώστε να «θηλυκοποιηθεί το σώμα του», όπως προέβλεπε η θεωρία του γιατρού.

Οι γονείς επέστρεφαν στο γραφείο του Money κάθε χρόνιο και με τα δυο τους παιδιά, ώστε να καταγράφει ο ειδικός πώς ανταποκρίνονταν τα δίδυμα Brian και Brenda ως αγόρι και κορίτσι, αντίστοιχα.

Ο γιατρός παρατηρούσε πως η Brenda ήταν «πολύ πιο περιποιημένη» από τον Brian. Διέκρινε κάποιες φορές «αρρενωπά χαρακτηριστικά» στο κορίτσι, όπως η ξεροκεφαλιά και η ισχυρή προσωπικότητά της, η θεωρία του προέβλεπε ωστόσο ότι αυτά θα αποβάλλονταν με τα χρόνια.

Το 1975, όταν τα δίδυμα έγιναν 10 χρονών, ο Money δημοσίευσε τη διαβόητη σήμερα μελέτη του «Sexual Signatures», όπου ισχυριζόταν ότι η μετάβαση του αγοριού σε κορίτσι είχε στεφθεί από απόλυτη επιτυχία:

«Το κορίτσι προτιμά ήδη τα φορέματα από τα παντελόνια και αρέσκεται να φορά στα μαλλιά κορδέλες, βραχιόλια και μπλούζες. Της αρέσει που είναι το κορίτσι του μπαμπά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, το πείσμα της και η άφθονη σωματική ενέργεια που μοιράζεται με τον δίδυμο αδερφό της την έχουν κάνει αγοροκόριτσο μεν, δεν παύει όμως να είναι κορίτσι».

Ο γιατρός έβλεπε πως κάτι δεν πήγαινε καλά, έσπευσε ωστόσο να χαρακτηρίσει το πείραμά του πετυχημένο. Τίποτα όμως δεν ήταν πιο μακριά από την αλήθεια. Να πώς θυμόταν ο ίδιος ο Reimer την παιδική του ηλικία, όπως την περιέγραψε στη συνέντευξη που έδωσε το 2002 στην Όπρα.

«Ποτέ δεν εντάχθηκα», είπε μιλώντας για τον γυναικείο ρόλο του, «να φτιάχνω κάστρα και να παλεύω, να σκαρφαλώνω δέντρα, αυτά ήταν τα πράγματα που μου άρεσαν, αλλά δεν ήταν αποδεκτά για τα κορίτσια».

Σύμφωνα μάλιστα με τον συγγραφέα John Colapinto, που συνεργάστηκε με τον Reimer στο βιβλίο του «As Nature Made Him: The Boy Who Was Raised as A Girl», τραυματικές ήταν για το παιδί ακόμα και οι επισκέψεις στο γραφείο του Money.

Ο γιατρός του έδειχνε εικόνες γυμνών εφήβων για να «ενισχύσει την ταυτότητα φύλου της Brenda». Ακόμα χειρότερα, ο Money τον πίεζε να υποβληθεί και σε περαιτέρω εγχειρίσεις για να γίνει ακόμα πιο θηλυπρεπής.

Και τα δύο δίδυμα θα τον κατηγορούσαν αργότερα πως τα έβαζε να ποζάρουν γυμνά και να προσομοιώνουν ερωτικές στάσεις ως άντρας και γυναίκα. Για τον ειδικό ήταν απλώς άλλο ένα στοιχείο της θεωρίας του, οι «σεξουαλικές πρόβες», όπως τις έλεγε, ενδυνάμωναν την κοινωνική ανακατασκευή του φύλου.

Η Janet δεν ήταν τυφλή, έβλεπε τη δυσφορία που βίωνε το παιδί της με τη θηλυκή του ταυτότητα. Όπως είπε στην Όπρα, την πρώτη φορά που φόρεσε φόρεμα στον Reimer, εκείνος το έβγαλε και το έσκισε θυμωμένος.

«Είχαμε συνεχώς αμφιβολίες», εξομολογήθηκε στην τηλεοπτική της συνέντευξη, «αλλά δεν μπορούσα να τις σκέφτομαι, δεν γινόταν να κάνω λάθος». Τα προβλήματα που είχε στο σπίτι η μικρή μοιραία πέρασαν και στο σχολείο.

Τα αγόρια την πείραζαν για τα αρρενωπά της χαρακτηριστικά και τα κορίτσια τη χλεύαζαν γιατί ουρούσε όρθια στις γυναικείες τουαλέτες. Όταν παραπονιόταν στους γονείς της ότι ένιωθε αγόρι, εκείνοι τον έπειθαν κάθε φορά πως ήταν απλώς μια φάση που περνούσε.

Μόνο που το ένοχο μυστικό ξέσκισε στο τέλος την οικογένεια. Ο πατέρας βυθίστηκε στο αλκοόλ και η μητέρα έκανε μέχρι και απόπειρα αυτοκτονίας. Όσο για τον δίδυμο Brian, επηρεάστηκε κι αυτός καθοριστικά από όλα αυτά, ξεκίνησε τη χρήση ουσιών και βρήκε παρηγοριά στο μικροέγκλημα.

Όταν τα παιδιά έφτασαν στην εφηβεία και με την κατάσταση να έχει γίνει εκρηκτική στο σπίτι, γιατροί και ψυχολόγοι συμβούλευσαν τους γονείς να τους πουν την αλήθεια. Ο Ron πήρε τον Brian και πήγαν να πάρουν μαζί μια μέρα του 1980 την Brenda από το καθιερωμένο ραντεβού με τον ψυχολόγο της.

Αφού κέρασε τα παιδιά παγωτό, τους είπε όλη την αλήθεια, δεν έκρυψε τίποτα. «Ξαφνικά όλα έβγαζαν νόημα γιατί ένιωθα έτσι όπως ένιωθα», είπε ο Reimer ανακουφισμένος. «Δεν ήμουν πια παράξενος, δεν ήμουν τρελός»…

Η μάχη για να γίνεις David Reimer

Μόλις έμαθε την αλήθεια, ο Reimer είπε να πάρει τη ζωή στα χέρια του. Αποφάσισε να ζήσει ως αγόρι. Άλλαξε για άλλη μια φορά τα χαρτιά του ώστε να τον φωνάζουν David πια. Και υποβλήθηκε σε μια μακρά σειρά επεμβάσεων ώστε να επαναπροσδιορίσει ξανά το φύλο του.

Ακόμα και διπλή μαστεκτομή έκανε για να αφαιρέσει το στήθος που είχε μεγαλώσει από τη χρόνια χρήση οιστρογόνων. Ο τεχνητός κόλπος αντικαταστάθηκε με τεχνητό πέος μέσω φαλλοπλαστικής. Τώρα έκανε θεραπείες με τεστοστερόνη.

Όλα αυτά θα έριχναν βαριά τη σκιά τους στην ψυχολογία του. Μέχρι τις αρχές της τρίτης δεκαετίας της ζωής του, ο David θα είχε κάνει ήδη δύο απόπειρες αυτοκτονίας, υποφέροντας από βαριάς μορφής κατάθλιψη.

Έτσι θα περνούσε τα υπόλοιπα χρόνια του, παλεύοντας συνεχώς με τη διάθεσή του. Και τη νόσο. Παρά τις ασύλληπτες δυσκολίες ωστόσο, βρήκε την αγάπη στη ζωή του και παντρεύτηκε κάποια στιγμή τον έρωτά του, μια κοπέλα ονόματι Jane. Έμειναν μαζί 14 χρόνια.

Ήταν πολύ καλός θετός πατέρας για τα τρία της παιδιά και τα έπαιρνε για ψάρεμα και κάμπινγκ, εμφυσώντας τους την αγάπη του για τις αντίκες και τα παλιά νομίσματα.

Τώρα τον είχε αναλάβει ένας ακόμα ειδικός, ο επίσης διακεκριμένος καθηγητής ανατομίας και μεγάλο όνομα στη μελέτη της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, Milton Diamond.

Ο σεξολόγος ενδιαφερόταν πολύ για την περίπτωσή του, ώστε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για παρόμοιες αποφάσεις για άλλα παιδιά.

Ο Diamond έκανε τη δική του μελέτη για τον David και εργάστηκαν από κοινού για να διαψεύσουν τις θεωρίες του Money ότι η ταυτότητα φύλου δεν έχει βιολογικά χαρακτηριστικά.

Το 1997, με τον Reimer να μιλά δημοσίως πια για τις τραγικές παιδικές του περιπέτειες, δημοσιεύτηκε και η σημαντική μελέτη του Diamond στην επιθεώρηση «Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine».

Η καινοτόμα ματιά του έστρωσε τα θεμέλια ώστε να σταματήσουν οι εγχειρίσεις αλλαγής φύλου στα ίντερσεξ βρέφη, μια πρακτική που ήταν κάποτε καθιερωμένη για παιδιά που το φύλο τους δεν συμβάδιζε με την ανατομική βιολογία τους.

Στο στόχαστρο ήταν τώρα και ο δαφνοστεφής Money των 2.000 δημοσιεύσεων και των 65 βραβείων. Το πείραμά του με την αλλαγή φύλου σε ένα παιδί χωρίς να το γνωρίζει ή να το θέλει χαρακτηρίστηκε αντιδεοντολογικό και ήταν η μελανή σελίδα στην πλούσια καριέρα του, πριν φύγει από τη ζωή το 2006.

Μόνο που όλα αυτά δεν κατάφεραν να παρηγορήσουν τον Reimer, ο οποίος πάλεψε πολύ αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το παιδικό τραύμα. Και δεν ήταν ο μόνος, μια αντίστοιχα άνιση μάχη έδινε σταθερά και ο αδερφός του.

Ο Brian πάλεψε με τους δικούς του δαίμονες και πέθανε από υπερβολική δόση αντικαταθλιπτικών το 2002. Όσοι τους ήξεραν, όπως ο Colapinto, μίλησαν από την πρώτη στιγμή για αυτοκτονία.

Δύο χρόνια αργότερα θα τον ακολουθούσε και ο David. Δύο μέρες πριν από την αυτοκτονία του, η Jane του ζήτησε διαζύγιο. Το πρωινό της 4ης Μαΐου 2004 μπήκε στο αυτοκίνητο, σταμάτησε σε ένα πάρκινγκ και αυτοπυροβολήθηκε με κοντόκαννη καραμπίνα. Ήταν μόλις 38 ετών.

Η φριχτή οδύσσειά του να διεκδικήσει εκ νέου την ταυτότητα φύλου του δεν ήταν μάταιη. Συνέβαλε αποφασιστικά στην καλύτερη κατανόηση περίπλοκων καταστάσεων, όπως η σχέση του κοινωνικού και του βιολογικού φύλου.