Από το δημοψήφισμα του 2016, μέχρι τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα για τις μελλοντικές σχέσεις της ΕΕ με τη Βρετανία, ακολουθούν οι κυριότεροι σταθμοί του πολύκροτου «διαζυγίου» των Βρυξελλών με το Λονδίνο.
«Ναι» στο Brexit
Στις 23 Ιουνίου 2016 οι Βρετανοί ψηφίζουν υπέρ της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την επόμενη ημέρα ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, ο άνθρωπος που προκήρυξε το δημοψήφισμα, παραιτείται. Τον αντικαθιστά στην Ντάουνινγκ Στριτ η Τερέζα Μέι, μια ευρωσκεπτικίστρια πολιτικός που όμως ψήφισε κατά του Brexit.
Στις 29 Μαρτίου 2017 η Τερέζα Μέι ενεργοποιεί το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, ξεκινώντας έτσι τη διαδικασία εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, η οποία αναμενόταν να ολοκληρωθεί δύο χρόνια αργότερα.
Για να εδραιώσει την εξουσία της η Μέι προκηρύσσει πρόωρες εκλογές για τις 8 Ιουνίου. Όμως χάνει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και αναγκάζεται να συνεργαστεί με το μικρό, υπερσυντηρητικό κόμμα DUP της Βόρειας Ιρλανδίας.
Η πρώτη συμφωνία
Στις 13 Νοεμβρίου 2018 Βρετανοί και Ευρωπαίοι διαπραγματευτές καταλήγουν σε μια συμφωνία για την αποχώρηση, η οποία εγκρίνεται στις 25 του ίδιου μήνα από την ΕΕ, σε έκτακτη σύνοδο κορυφής των ηγετών της.
Η συμφωνία αυτή θα απορριφθεί τρεις φορές από τους Βρετανούς βουλευτές: στις 15 Ιανουαρίου, στις 12 και τις 29 Μαρτίου του 2019. Το Brexit αναβάλλεται αρχικά για τις 22 Μαρτίου, κατόπιν για τις 31 Οκτωβρίου. Η Τερέζα Μέι αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να οργανώσει ευρωεκλογές στις 23 Μαΐου και την επόμενη ημέρα ανακοινώνει ότι θα αποχωρήσει από την πρωθυπουργία στις 7 Ιουνίου.
Ο Μπόρις Τζόνσον στο πηδάλιο
Στις 23 Ιουλίου ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος διακηρύσσει ότι το Brexit θα γίνει οπωσδήποτε στις 31 Οκτωβρίου, με συμφωνία ή χωρίς, ορίζεται από το Συντηρητικό κόμμα διάδοχος της Μέι.
Στις 17 Οκτωβρίου Λονδίνο και Βρυξέλλες ανακοινώνουν ότι κατέληξαν σε μια νέα συμφωνία. Πέντε ημέρες αργότερα, η Βουλή των Κοινοτήτων την επικυρώνει, όμως ταυτόχρονα αρνείται να την εξετάσει με ταχείς ρυθμούς. Ο Τζόνσον προκηρύσσει βουλευτικές εκλογές για να βγει από το αδιέξοδο.
Στις 28 Οκτωβρίου οι «27» συμφωνούν να δώσουν περιθώριο στη Βρετανία μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2020 για να αποχωρήσει από την Ένωση.
Brexit και μεταβατική περίοδος
Ο Τζόνσον κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές εξασφαλίζοντας συντριπτική πλειοψηφία (365 βουλευτές σε σύνολο 650), κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ. Η συμφωνία του για το Brexit εγκρίνεται από τη νέα Βουλή των Κοινοτήτων στις 9 Ιανουαρίου 2020 και το κείμενό της επικυρώνεται στις 29 του μηνός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στις 31 Ιανουαρίου οι Βρετανοί αποχωρούν επισήμως από την ΕΕ. Ξεκινάει έτσι η «μεταβατική περίοδος», μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020, κατά την οποία η Βρετανία εξακολουθεί να εφαρμόζει τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Ατέρμονες διαπραγματεύσεις
Στις αρχές Μαρτίου, οι δυο πλευρές ξεκινούν τις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση τους σε ό,τι αφορά τις εμπορικές συναλλαγές και την ασφάλεια. Ο στόχος είναι να καταλήξουν σε μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, χωρίς ποσοστώσεις και τελωνειακούς δασμούς. Η πανδημία προκαλεί προβλήματα στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες τελικά προσκρούουν σε δύο θέματα: στα αλιευτικά δικαιώματα και τον ανταγωνισμό.
Με τις διαπραγματεύσεις ακόμη σε εξέλιξη, στις 9 Σεπτεμβρίου η βρετανική κυβέρνηση ανακοινώνει ότι σκοπεύει να άρει ορισμένες από τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει με τη συμφωνία για το Brexit σε ό,τι αφορά το θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας. Το Λονδίνο παραδέχεται μάλιστα ότι το νομοσχέδιο που προωθεί καταπατά το διεθνές δίκαιο.
Συμφωνία με την εκπνοή του χρόνου
Στις 15 Οκτωβρίου, οι 27 ζητούν από το Λονδίνο να κάνει ορισμένες υποχωρήσεις για να επιτευχθεί η εμπορική συμφωνία. Ο Τζόνσον, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει «καταληκτική» αυτήν την ημερομηνία, δηλώνει ότι οι διαπραγματεύσεις έλαβαν τέλος και καλεί τους Βρετανούς να προετοιμαστούν για ένα Brexit χωρίς συμφωνία.
Το αδιέξοδο αίρεται στις 22 Οκτωβρίου, οπότε ξαναρχίζουν εντατικές διαπραγματεύσεις. Αν και ο αρχικός σκοπός είναι να ολοκληρωθούν πριν από τον Νοέμβριο, ώστε να εγκριθεί εγκαίρως η συμφωνία, παίρνουν συνεχώς παράταση. Στις 8 Δεκεμβρίου οι δύο πλευρές ανακοινώνουν ότι κατέληξαν σε μια συμφωνία σε ό,τι αφορά τους τελωνειακούς δασμούς ειδικά για τη Βόρεια Ιρλανδία. Η βρετανική κυβέρνηση αποσύρει τα άρθρα του νομοσχεδίου του Σεπτεμβρίου που είχαν προκαλέσει την οργή των Βρυξελλών.
Την επομένη, ο Τζόνσον πηγαίνει στις Βρυξέλλες για ένα δείπνο με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το οποίο λήγει με τη διαπίστωση ότι οι δύο πλευρές εξακολουθούν να διαφωνούν σε σειρά ζητημάτων.
Σήμερα, παραμονή Χριστουγέννων, μετά τις ολονύκτιες συζητήσεις, οι δύο ηγέτες ανακοινώνουν τελικά ότι κατέληξαν σε συμφωνία.
«Στο πλευρό των Ευρωπαίων ψαράδων η ΕΕ» – «Εντελώς ανεξάρτητο κράτος από την 1η Ιανουαρίου η Βρετανία»
Οι Βρυξέλλες «θα είναι στο πλευρό» των αλιέων των κρατών μελών που επηρεάζονται από τη νέα κατανομή των ποσοστώσεων και των αλιευτικών περιοχών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εμπορική συμφωνία μετά το Brexit, δήλωσε σήμερα ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής Μισέλ Μπαρνιέ.
Η συμφωνία παρέχει «μια βάση αμοιβαίας πρόσβασης στα ύδατα και τους πόρους, με μια νέα κατανομή των ποσοστώσεων και των αλιευτικών δυνατοτήτων. Η συμφωνία αυτή θα απαιτήσει προσπάθειες, το ξέρω, αλλά η ΕΕ θα είναι παρούσα, στο πλευρό των Ευρωπαίων ψαράδων για να τους υποστηρίξει, αυτή είναι η δέσμευσή μας», δήλωσε ο Μπαρνιέ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Στο Λονδίνο, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Βρετανίας Ντέιβιντ Φροστ δήλωσε από την πλευρά του ότι η χώρα του θα είναι ένα εντελώς ανεξάρτητο κράτος από την 1η Ιανουαρίου, εκφράζοντας την υπερηφάνειά του για την ανακοίνωση της εμπορικής συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η χώρα μας ξεκινά ένα νέο ταξίδι ως ένα εντελώς ανεξάρτητο κράτος για άλλη μια φορά την 1η Ιανουαρίου. Το μέλλον και η ευημερία μας είναι στα χέρια μας. Είμαι βέβαιος ότι θα ευδοκιμήσουμε και θα πετύχουμε», έγραψε στο Twitter.
Οι Εργατικοί θα υπερψηφίσουν τη συμφωνία
Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Βρετανίας θα ψηφίσει υπέρ της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν σήμερα η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον με τις Βρυξέλλες για τις εμπορικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην μετά Brexit εποχή, ανακοίνωσε ο αρχηγός των Εργατικών, Κιρ Στάρμερ.
«Όταν αυτή η συμφωνία έρθει στο βρετανικό Κοινοβούλιο, οι Εργατικοί θα την αποδεχθούν και θα την υπερψηφίσουν», δήλωσε ο Στάρμερ.
Η Βουλή των Κοινοτήτων θα συνεδριάσει για να εγκρίνει την εμπορική συμφωνία στις 30 Δεκεμβρίου.
Η Μαδρίτη θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για τα σύνορα του Γιβραλτάρ μετά την επίτευξη συμφωνίας
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι η Μαδρίτη και το Λονδίνο θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται μια συμφωνία για το Γιβραλτάρ, βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στην Ιβηρική Χερσόνησο, μετά την ολοκλήρωση σήμερα της εμπορικής συμφωνίας μετά το Brexit με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Χαιρετίζω τις βασικές αρχές της συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου… Η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζουν τον μεταξύ τους διάλογο για να καταλήξουν σε μια συμφωνία για το Γιβραλτάρ», ανέφερε ο Σάντσεθ με tweet, προσθέτοντας ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συνεχίσουν να εξετάζουν τη συμφωνία μετά το Brexit μέσα στις επόμενες μέρες.
Η Ισπανία αξιώνει την κυριαρχία της στο λιμάνι της πύλης της Μεσογείου που παραχώρησε στη Βρετανία το 1713 μετά από έναν πόλεμο.
Ωστόσο, συμφώνησε να θέσει το ζήτημα της κυριαρχίας κατά μέρους για να επικεντρωθεί στην ευκαιρία να καταλήξει σε μια παράπλευρη συμφωνία με τη Βρετανία, ώστε να αποφευχθούν τα σκληρά σύνορα της ΕΕ με την νότια Ισπανία στην μετά Brexit εποχή.
Περίπου 15.000 άνθρωποι μετακινούνται καθημερινά από την Ισπανία στο Γιβραλτάρ, το οποίο έχει πληθυσμό 32.000 κατοίκων. Το λιμάνι δέχεται επίσης περίπου 10 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, ένας κλάδος που αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο της οικονομίας του Γιβραλτάρ.
Ο επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης Φαμπιάν Πικάρντο δήλωσε χθες στον ισπανικό κρατικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο TVE ότι οι πλευρές εργάζονται σε μια συμφωνία για να διευκολύνουν τις καθημερινές διελεύσεις των εργαζομένων και στις δύο πλευρές των συνόρων, χωρίς να αποκλείσει μια πιθανή συμφωνία που θα καταστήσει το Γιβραλτάρ μέρος της ζώνης Σένγκεν.
Η εφημερίδα El Pais ανέφερε νωρίτερα ότι Ισπανία και Γιβραλτάρ βρίσκονται κοντά σε μια τέτοια συμφωνία που θα σήμαινε ότι από την 1η Ιανουαρίου θα υπάρχουν συνοριακοί έλεγχοι για τους Βρετανούς πολίτες που θα ταξιδεύουν στο Γιβραλτάρ, αλλά οι Ισπανοί και οι κάτοικοι του Γιβραλτάρ θα μπορούν ελεύθερα να διασχίζουν τα χερσαία σύνορα.
Σε δημοψήφισμα του 2002, το 99% των κατοίκων του Γιβραλτάρ απέρριψαν μια πρόταση για συγκυριαρχία Βρετανίας και Ισπανίας. Όμως, το 2016, σχεδόν το 96% των ψηφοφόρων στο Γιβραλτάρ ψήφισε υπέρ της παραμονής του υπερπόντιου εδάφους στην ΕΕ.
