Οι πιέσεις για την αποδοχή ίδρυσης ειδικού δικαστηρίου που θα εκδικάσει υποθέσεις εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν την περίοδο των συγκρούσεων, το 1998-1999, εντείνονται στο Κόσοβο.
Ο ειδικός απεσταλμένος της Γερμανίας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Ερνστ Ράιχελ διεμήνυσε ότι αν το Κόσοβο αρνηθεί να στηρίξει την ίδρυση ειδικού δικαστηρίου, θα στείλει το μήνυμα ότι η Πρίστινα φοβάται τη δικαιοσύνη.
Ο κ. Ράιχελ, σε συνέντευξή του στον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό του Κοσόβου RTK, τόνισε ότι αν η Βουλή του Κοσόβου δεν στηρίξει την ίδρυση του ειδικού δικαστηρίου για τα εγκλήματα πολέμου, μία τέτοια απόφαση θα αποστείλει το μήνυμα ότι επιθυμεί να εμποδίσει τη δικαιοσύνη.
Ταυτόχρονα, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ στην Πρίστινα, Σάμουελ Ζμπόγκαρ δήλωσε ότι αν υπάρξουν καταδικασθέντες θα εκτίσουν ποινές εκτός Κοσόβου.
Ο κ. Ζμπόγκαρ, στην εκπομπή «Interaktiv» του τηλεοπτικού σταθμού TV Kohavision είπε ότι τα άτομα που ενδεχομένως καταδικασθούν θα εκτίσουν ποινές φυλάκισης εκτός Κοσόβου και ότι για το ζήτημα αυτό το Κόσοβο θα υπογράψει συμφωνία με την Ολλανδία.
Ο αξιωματούχος της ΕΕ τόνισε ότι ενδεχόμενη άρνηση της Βουλής του Κοσόβου να στηρίξει τη συγκρότηση του δικαστηρίου μπορεί να πλήξει τις σχέσεις Κοσόβου και ΕΕ και ταυτόχρονα θα δημιουργήσει το ενδεχόμενο το δικαστήριο να ιδρυθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
«Οι εισαγγελείς και οι δικαστές θα είναι από το εξωτερικό. Αυτή ήταν η πρότασή μας. Οι λεπτές υποθέσεις θα εκδικάζονται εκτός Κοσόβου και οι ποινές θα εκτίονται εκτός Κοσόβου. Είναι στοιχεία που για μας κάνουν αξιόπιστη τη διαδικασία. Το Κόσοβο θα πρέπει να υπογράψει ειδική συμφωνία με την Ολλανδία» είπε ο κ. Ζμπόγκαρ.
Ο πρέσβης της Βρετανίας στην Πρίστινα, Ίαν Κλιφ επίσης είπε ότι αν το Κόσοβο απορρίψει την ίδρυση του δικαστηρίου, αυτό σημαίνει ότι απορρίπτει τα πρότυπα της ΕΕ.
«Αν δεν έχει κάτι να κρύψει και αν δεν υπάρχουν υποθέσεις, τότε δεν πρέπει να φοβάται το δικαστήριο» σημείωσε ο κ. Κλιφ.
Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε από την ολλανδική κυβέρνηση να βοηθήσει την ειδική ομάδα της ΕΕ που ερευνά τους ισχυρισμούς για το οργανωμένο έγκλημα και το εμπόριο ανθρώπινων οργάνων στο Κόσοβο, την περίοδο του πολέμου, που εμπεριέχονται στην έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών, Φρανς Τίμερμαν ενημέρωσε τη Βουλή την περασμένη εβδομάδα για το αίτημα να παρασχεθεί βοήθεια, εφ’ όσον η ειδική ομάδα ερευνών της ΕΕ (SITF) ολοκληρώσει την έρευνά της για πιθανά εγκλήματα πολέμου και άλλους ισχυρισμούς που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης που συνέταξε το 2010 ο Ελβετός γερουσιαστής Ντικ Μάρτι.
«Ο ακριβής ρόλος της Ολλανδίας είναι ακόμη ασαφής» αλλά αυτό που είναι γνωστό είναι ότι θα έχει εμπλοκή σε «πολύ περιορισμένο αριθμό υποθέσεων και σε πολύ περιορισμένη χρονική περίοδο» ανέφερε ο Ολλανδός ΥΠΕΞ, σύμφωνα με το βαλκανικό ερευνητικό δίκτυο BIRN.
Ο κ. Τίμερμαν είπε ότι το νέο δικαστήριο «δεν θα είναι διεθνές δικαστήριο για το Κόσοβο που θα εδρεύει στη Χάγη, αλλά ειδικό δικαστήριο και ότι ορισμένες από τις διαδικασίες του, ενδεχομένως οι καταθέσεις μαρτύρων θα γίνονται στη Χάγη».
Η ΕΕ και ο ΟΗΕ διεξάγουν διαβουλεύσεις με το Κόσοβο για την εντολή του δικαστηρίου και σύμφωνα με το BIRN μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, η ΕΕ και το Κόσοβο θα ανταλλάξουν επιστολές παράτασης της θητείας της αποστολής για την επιβολή του νόμου στο Κόσοβο (Eulex), η οποία λήγει στις 14 Ιουνίου.
Ασαφές παραμένει αν το νέο δικαστήριο θα ασχοληθεί με το εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, αλλά αυτό που είναι γνωστό είναι ότι θα ερευνήσει την απαγωγή και απέλαση περίπου 500 ανθρώπων, κυρίως Σέρβων, τα ίχνη των οποίων χάθηκαν μετά τη λήξη των συγκρούσεων τον Ιούλιο του 1999.
Στο δικαστήριο θα συμμετέχει προσωπικό από το εξωτερικό καθώς η Eulex έχει εκφράσει ανησυχίες ότι οι τοπικοί δικαστές δεν μπορούν να διαχειριστούν λεπτές υποθέσεις.
Σε κοινή επιστολή τους 17 δικαστές της Eulex αναφέρουν ότι οι διεθνείς νομικοί πρέπει να διατηρήσουν τον κεντρικό ρόλο σε υποθέσεις εγκλημάτων πολέμου, οργανωμένου εγκλήματος και υποθέσεις διαφθοράς στο Κόσοβο και όχι να παραδώσουν τις αρμοδιότητες στους τοπικούς δικαστές φέτος το καλοκαίρι.
