Εκλογές στη Βρετανία: Στις κάλπες ξανά οι Βρετανοί με το Brexit στον αέρα

Στις κάλπες οδηγούνται σήμερα οι Βρετανοί ψηφοφόροι στις τρίτες εθνικές εκλογές σε διάστημα μικρότερο των πέντε ετών. Οι εκλογές, που είναι οι πρώτες που γίνονται Δεκέμβρη εδώ και σχεδόν εκατό χρόνια, είναι οι τρίτες έπειτα από τις εκλογές του 2015 και του 2017.

Τα εκλογικά τμήματα στην Αγγλία, την Ουαλία, τη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία ανοίγουν στις 7 και κλείνουν στις 10 το βράδυ και, όπως μεταδίδει το BBC, αμέσως θα ξεκινήσει η καταμέτρηση των ψήφων. Τα περισσότερα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής.

Οι Βρετανοί ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν τους 650 βουλευτές τους. Είναι οι πρώτες εκλογές που γίνονται χειμώνα από το 1974 και οι πρώτες που γίνονται Δεκέμβριο από το 1923. Διεξάγονται πάντως σε κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας, καθώς παρά το προβάδισμα που δίνουν οι δημοσκοπήσεις στους Συντηρητικούς του Μπόρις Τζόνσον, πολιτικοί αναλυτές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο κανένα κόμμα να μην εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία.

Εκτός από την εσωτερική πολιτική σκηνή, αυτές οι εκλογές είναι πολύ σημαντικές και για το ευρωπαϊκό μέλλον της Βρετανίας, καθώς οι δύο βασικοί διεκδικητές της πρωθυπουργίας κινούνται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση αναφορικά με το Brexit. Ο μεν Μπόρις Τζόνσον έχει δηλώσει σε όλους τους τόνους αποφασισμένος να «το τελειώσει» ενώ ο Τζέρεμι Κόρμπιν προκρίνει τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος.

Προβάδισμα Τζόνσον, αν και μειούμενο, δείχνουν οι δημοσκοπήσεις

Το προβάδισμα του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον έναντι του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος μειώθηκε στις 12 από τις 15 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Opinium που δημοσιεύθηκε χθες.

Το ποσοστό στήριξης για το Συντηρητικό Κόμμα του Τζόνσον μειώθηκε στο 45% από το 46% σε δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στις 7 Δεκεμβρίου. Το ποσοστό για το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα διαμορφώθηκε στο 33%, αυξημένο κατά δύο μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ η στήριξη για τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες μειώθηκε κατά 1 ποσοστιαία μονάδα στο 12%.

Άλλη δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την Τρίτη από την εφημερίδα The Times έδινε στο Συντηρητικό Κόμμα πλειοψηφία 28 εδρών, εκτίμηση σημαντικά χαμηλότερη από εκείνη του περασμένου μήνα, ότι προβλεπόταν πως οι Τόρις όδευαν σε θρίαμβο και πλειοψηφία 68 εδρών.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι Συντηρητικοί οδεύουν να κερδίσουν 339 έδρες από τις 650 της Βουλής των Κοινοτήτων, αριθμό αρκετά αυξημένο από τις 317 που είχαν εξασφαλίσει στις εκλογές του 2017, αλλά αισθητά κατώτερο από τις 359 που προβλεπόταν την 27η Νοεμβρίου.

Το Εργατικό Κόμμα οδεύει να καταλάβει 231 έδρες, λιγότερες από τις 262 που είχε εξασφαλίσει το 2017 αλλά αρκετές περισσότερες από τις 211 που προβλεπόταν να κερδίσει τον περασμένο μήνα, κατά τα ευρήματα της έρευνας όπως αποτυπώνονται στο δημοσίευμα των Times. Η YouGov προειδοποιεί ότι η αβεβαιότητα είναι τέτοια, που υπάρχει ενδεχόμενο να μην εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων κανένα κόμμα. Αυτό είναι κάτι «που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε», προειδοποίησε ο Άντονι Γουέλς, διευθυντής πολιτικών ερευνών στο ινστιτούτο. Με βάση την δημοσκόπηση, το Σκοτσέζικο Εθνικό Κόμμα (SNP) δείχνει να καταλαμβάνει 41 έδρες και το φιλοευρωπαϊκό κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών 15.

Νωρίτερα την Τρίτη, δημοσκόπηση βασισμένη σε μοντέλο παρόμοιο με αυτό της YouGov, που διενεργήθηκε από μια μικρότερη εταιρεία, τη Focalpoint, κατέδειξε ότι οι Τόρις του Τζόνσον εξασφαλίζουν πλειοψηφία 24 εδρών, ενώ τον περασμένο μήνα προβλεπόταν θρίαμβος με πλειοψηφία 82 εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων.

Brexit ή νέο δημοψήφισμα;

Για τα ακριβώς αντίθετα, ως προς το μέλλον της Βρετανίας, έχουν δεσμευτεί οι δύο βασικοί διεκδικητές της πρωθυπουργίας, κι έτσι οι εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου είναι αυτές που θα κρίνουν την επόμενη ημέρα στη χώρα στις σχέσεις της με την ΕΕ, με δύο εντελώς αντίθετα ενδεχόμενα ανοιχτά.

Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έχει υποσχεθεί να εκπληρώσει το Brexit στις 31 Ιανουαρίου, ενώ ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν έχει υποσχεθεί δημοψήφισμα.

Τα αποτελέσματα αναμένονται τις πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Δεκεμβρίου.

Ακολουθούν τα πιο πιθανά σενάρια, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ:

Ο Τζόνσον κερδίζει την πλειοψηφία, Brexit τον Ιανουάριο

– Ο Τζόνσον κερδίζει πλειοψηφία 326 εδρών ή και μεγαλύτερη. Το όριο μπορεί να είναι οριακά χαμηλότερο ανάλογα με τις επιδόσεις των μικρότερων κομμάτων.

– Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στον Τζόνσον να περάσει από το Κοινοβούλιο τη συμφωνία του Brexit την οποία διαπραγματεύθηκε με τις Βρυξέλλες νωρίτερα φέτος και η Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ στα τέλη Ιανουαρίου.

– Μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από το ευρωπαϊκό μπλοκ, θα εισέλθει σε μια μεταβατική περίοδο κατά την οποία θα διατηρηθεί το μεγαλύτερο μέρος του status quo της σχέσης της με την ΕΕ. Η περίοδος αυτή θα διαρκέσει έως το τέλος του Δεκεμβρίου του 2020.

– Η περίοδος αυτή θα χρησιμοποιηθεί για να υπάρξει διαπραγμάτευση επί μια συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ που θα καθορίσει τη σχέση μεταξύ της πέμπτης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου και του μεγαλύτερου εμπορικού της εταίρου.

– Ο Τζόνσον δηλώνει ότι δεν θα παρατείνει τη μεταβατική περίοδο. Κάποιοι φοβούνται ότι αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η περίοδος αυτή θα τελειώσει χωρίς συμφωνία, διακόπτοντας απότομα τις εμπορικές διευθετήσεις.

– Οι Συντηρητικοί υποσχέθηκαν έναν προϋπολογισμό τον Φεβρουάριο, για να εισαχθεί ένα νέο σύστημα μετανάστευσης και να ξεκινήσουν οι υψηλότερες δαπάνες για τις υποδομές, χρηματοδοτούμενες από αυξημένο δανεισμό.

Ο Τζόνσον δεν εξασφαλίζει πλειοψηφία, πιθανό δεύτερο δημοψήφισμα

– Εάν ο Τζόνσον δεν εξασφαλίσει μια ξεκάθαρη πλειοψηφία, η Βρετανία θα βρεθεί με ένα Κοινοβούλιο, στο οποίο κανένα κόμμα δεν θα έχει αυτοδυναμία.

– Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα κόμματα να επιδιώξουν να χτίσουν συμμαχίες. Ο Τζόνσον είναι αυτός που θα κάνει την πρώτη κίνηση. Μπορεί να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση ή να παραιτηθεί.

– Μια κυβέρνηση θα πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να κερδίζει ψηφοφορίες στη Βουλή.

– Ο Τζόνσον δεν έχει εμφανείς συμμάχους στο Κοινοβούλιο.

– Εάν παραιτηθεί, η σκυτάλη περνάει στον Κόρμπιν ο οποίος θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση.

– Ο Κόρμπιν ίσως καταφέρει να πείσει το σκωτσέζικο κόμμα SNP και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να τον στηρίξουν σε μια ψήφο εμπιστοσύνης ή τουλάχιστον να μην τον καταψηφίσουν.

– Το SNP θέλει ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

– Εάν ο Κόρμπιν είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση, τα μικρότερα κόμματα είναι πιθανόν να συνασπιστούν με στόχο τη διενέργεια δεύτερου δημοψηφίσματος για την παραμονή στην ΕΕ. Οι Εργατικοί υποστηρίζουν ότι αυτό θα πρέπει να αφορά την επιλογή μεταξύ μιας νέας συμφωνίας για το Brexit –την οποία θα έχει διαπραγματευθεί ο Κόρμπιν– και της παραμονής στην ΕΕ.

– Ο Κόρμπιν λέει ότι θέλει να διαπραγματευτεί αυτή τη νέα συμφωνία εντός τριών μηνών και να τη θέσει σε δημοψήφισμα σε έξι μήνες. Έχει δηλώσει ότι ο ίδιος θα παραμείνει ουδέτερος σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα.

– Καθώς ο Κόρμπιν είναι απίθανο να εξασφαλίσει τη στήριξη μικρότερων κομμάτων για τις οικονομικές του μεταρρυθμίσεις, μπορεί να επιλέξει να προκηρύξει νέες εκλογές μόλις επιλυθεί το θέμα του Brexit, επιδιώκοντας πλειοψηφία για τους Εργατικούς.

Ο Τζόνσον χάνει την πλειοψηφία αλλά διατηρεί την εξουσία

– Εάν ο Τζόνσον δεν εξασφαλίσει πλειοψηφία, ίσως προσπαθήσει να διατηρήσει την εξουσία, καταλήγοντας σε συμφωνίες με τους αντιπάλους του.

– Ενώ δεν υπάρχουν ξεκάθαροι σύμμαχοι για εκείνον βάσει τη θέσης του για το Brexit, ίσως αποφασίσει ότι μια ακόμα πρωθυπουργική θητεία αξίζει το πλήγμα που θα επιφέρει στο κύρος του η αθέτηση της υπόσχεσής του να εκπληρώσει το Brexit τον Ιανουάριο.

Οι Εργατικοί κερδίζουν την πλειοψηφία

– Εάν οι Εργατικοί διαψεύσουν τις προβλέψεις και κερδίσουν την πλειοψηφία, θα έχουν την απόλυτη ελευθερία να προκηρύξουν ένα δεύτερο δημοψήφισμα και να ξεκινήσουν την υλοποίηση του προγράμματος της ριζικής οικονομικής μεταρρύθμισης.

– Στις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης, το Εργατικό Κόμμα υποστηρίζει ότι θα παρουσιάσει έναν προϋπολογισμό που θα τερματίζει τη λιτότητα, θα προχωρεί σε εθνικοποίηση βιομηχανιών και επιχειρήσεων, όπως των σιδηροδρόμων και της εταιρίας διαχείρισης υδάτων, και θα ξεκινά τις επενδύσεις σε έργα υποδομών.

Οι περιφέρειες του «κόκκινου τείχους», της Σκοτίας και του κεντρικού Λονδίνου θα καθορίσουν το αποτέλεσμα

Οι κάλπες κλείνουν στις 10 το βράδυ ώρα Βρετανίας, και θα αρχίσει ο αγώνας της καταμέτρησης των ψήφων στις 650 εκλογικές περιφέρειες της Βρετανίας. Από την ίδια ώρα αναμένονται δεδομένα του exit poll του BBC, που θα επιχειρήσει να προβλέψει το αποτέλεσμα της αναμέτρησης, καθώς το ερώτημα – λίγες ώρες πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας – εξακολουθεί να παραμένει εάν θα υπάρξει στο κοινοβούλιο απόλυτη πλειοψηφία ενός κόμματος ή όχι.

Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, το ποσοστό συμμετοχής των ψηφοφόρων αναμένεται να είναι υψηλότερο από προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, κάτι που θα οφείλεται κυρίως στο γεγονός της πρόσφατης ανανέωσης των εκλογικών καταλόγων.

Τα πρώτα αποτελέσματα θα αρχίσουν να ανακοινώνονται λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, με τις έδρες από το Σάντερλαντ και το Νιούκασλ, όπως και από τις περιφέρειες που συνήθως θεωρούνται ασφαλείς για το αντιπολιτευόμενο κόμμα των Εργατικών, στα βορειοανατολικά.

Κατά τους εκλογολόγους, ενδεικτικά θα είναι τα αποτελέσματα από τις περιφέρειες που ανήκουν στο λεγόμενο «κόκκινο τείχος», που δηλαδή παραδοσιακά ανήκουν στους Εργατικούς, αλλά ψήφισαν σε μεγάλο ποσοστό την αποχώρηση από την ΕΕ στο δημοψήφισμα του 2016 – Μίντλαντς και βόρειες περιοχές – διότι εάν αλλάξουν χέρια οι συγκεκριμένες περιφέρειες θα καθορίσουν σε μεγάλο ποσοστό εάν οι Τόρις θα καταφέρουν τον στόχο τους για πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Τέτοιες περιφέρειες είναι το Γουόρκινγκτον και το Ντάρλινγκτον (που κατέχουν οι Εργατικοί από το 1918 και το 1964, αντίστοιχα), το Σέτζφιλντ, το Μπρόμγουιτς.

Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν επίσης η Σκοτία και η Ουαλία, όπου στην πρώτη οι Τόρις παλεύουν να διατηρήσουν τις 13 έδρες που είχαν κερδίσει το 2017, απέναντι στο ανερχόμενο και πιο ισχυρό αυτή τη φορά Εθνικό Κόμμα Σκοτίας. Στη Σκοτία αγωνίζεται να διατηρηθεί και το κόμμα των Εργατικών, κυρίως στις περιφέρειες που κέρδισε οριακά. Στην Ουαλία πολλές περιφέρειες ανήκουν στους Εργατικούς, αλλά αυξάνεται η δύναμη των Συντηρητικών, με βασικότερους στόχους το Ρέξαμ, το Γκόβερ, το Μολντ.

Ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ, οι έδρες του κεντρικού και νοτιοανατολικού Λονδίνου που ανήκουν στους υποστηρικτές της παραμονής, αναμένεται να έχει συμπληρωθεί νωρίς το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου. Στις περιοχές αυτές στηρίζεται κυρίως το κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών (που συγκεντρώνει πιο ξεκάθαρα την ψήφο των Remainers) και θα παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος και στην τύχη των Συντηρητικών, εάν οι προηγούμενες ενδείξεις δεν πετύχουν. Οι Εργατικοί ελπίζουν επίσης στην επικράτηση σε αυτές τις περιοχές και στην διατήρηση εδρών που είχαν κερδίσει το 2017 (Κάντερμπερι, Ρίντινγκ Ιστ, Γόργουικ κ.α.). Η αναμέτρηση εντός του Λονδίνου αναμένεται απρόβλεπτη, εξαιτίας της επικράτησης των Φιλελεύθερων, κυρίως σε έδρες όπως του Κένσινγτον, του Σίτι του Λονδίνου και του Ουέστιμινστερ, Φίντσλεϊ, Γκόλντερς Γκριν κ.α.

Γενικότερα, από τις 650 εκλογικές περιφέρειες, οι 533 ανήκουν στην Αγγλία, οι 59 στη Σκοτία, οι 40 στην Ουαλία και οι 18 στη Βόρεια Ιρλανδία. Οι εκλογές διεξάγονται με βάση το μονοεδρικό πλειοψηφικό σύστημα. Σε κάθε περιφέρεια θα εκλεγεί ένας βουλευτής, δηλαδή ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους. Σύμφωνα με έρευνα της YouGov, πάνω από 40 έδρες αναμένεται «να αλλάξουν χέρια» από το ένα κόμμα σε άλλο.

Η ψήφος των νέων

Στις βουλευτικές εκλογές του 2017 το 66% των νέων ηλικίας 18 και 19 ετών είχαν ψηφίσει τους Εργατικούς και μόνο το 19% τους Συντηρητικούς, ανέφερε έρευνα του ινστιτούτου YοuGov.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, όσο μεγαλώνει η ηλικία των ψηφοφόρων, τόσο μειώνεται η ψήφος υπέρ των Εργατικών και ενισχύεται αυτή υπέρ των Συντηρητικών.

Στις ευρωεκλογές του Μαΐου οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Πράσινοι, που είναι αντίθετοι στο Brexit, σημείωσαν άνοδο μεταξύ των νέων. Όμως στις βουλευτικές εκλογές η ψήφος τείνει να περιστρέφεται κυρίως γύρω από το παραδοσιακό δίπολο Εργατικών- Συντηρητικών, επισημαίνει η πολιτική επιστήμονας Ρόζαλιντ Σόροκς του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ.

Το Brexit παραμένει το μεγάλο διακύβευμα για τους νέους ψηφοφόρους, κάποιοι από τους οποίους δεν κατάφεραν να πουν τη γνώμη τους στο δημοψήφισμα του 2016 καθώς δεν είχαν συμπληρώσει τα 18 τους χρόνια. «Οι νέοι τάσσονται ιδιαίτερα υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ», επισημαίνει η Σόροκς.

Σύμφωνα με το FFS, 1,4 εκατομμύριο ψηφοφόροι κάτω των 25 ετών έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν στις εκλογές αυτές, αύξηση 55% σε σχέση με το 2017.