Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφαση του αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς δασμούς» σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ μπορεί να είναι λιγότερο επιθετική από το αναμενόμενο, αλλά σίγουρα χαρακτηρίζεται από ευρηματικότητα, καθώς στοχεύει να πλήξει τις Ηνωμένες Πολιτείες εκεί όπου πονάνε περισσότερο.

Σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που εξασφάλισε το Politico, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει την επιβολή δασμών έως και 25% σε ευρύ φάσμα εξαγωγών από τις ΗΠΑ, αξίας περίπου 22,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, με βάση τις εισαγωγές της ΕΕ για το 2024.

Η λίστα περιλαμβάνει γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα όπως σόγια, κρέας, καπνό, σίδηρο, χάλυβα και αλουμίνιο, προϊόντα στρατηγικής σημασίας για τους αμερικανούς εξαγωγείς που εξαρτώνται από το διατλαντικό εμπόριο.

Σε βαθύτερη ανάλυση, διαπιστώνεται ότι οι ειδικοί της ΕΕ στον τομέα του εμπορίου έχουν αξιοποιήσει τη γνώση τους σε εξειδικευμένους τελωνειακούς κωδικούς με μια δόση δημιουργικής και παθητικής επιθετικότητας, προκειμένου να στοχεύσουν τη βάση των ψηφοφόρων του Τραμπ.

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ αναμένεται να ψηφίσουν για τους νέους δασμούς την Τετάρτη, χωρίς να προβλέπεται σημαντική αντίσταση.

Μόλις εγκριθεί ο κατάλογος (που τεχνικά αποτελείται από πολλούς υποκαταλόγους), η πρώτη φάση των δασμών θα τεθεί σε ισχύ στις 15 Απριλίου και αφορά προϊόντα όπως τα κράνμπερι και ο χυμός πορτοκαλιού, για τα οποία οι δασμοί είχαν αρχικά επιβληθεί το 2018 κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, αλλά είχαν ανασταλεί το 2021.

Από τις 16 Μαΐου θα επιβληθεί δασμός 25% σε μια δεύτερη ομάδα προϊόντων, όπως χάλυβας, κρέας, λευκή σοκολάτα και πολυαιθυλένιο. Τέλος, από την 1η Δεκεμβρίου θα τεθεί σε ισχύ δασμός 25% σε αμύγδαλα και σόγια.

Συνολικά, σύμφωνα με την ανάλυση του Politico με βάση τα εμπορικά δεδομένα του 2024, τα ευρωπαϊκά αντίποινα αναμένεται να πλήξουν εξαγωγές από τις «κόκκινες» πολιτείες των ΗΠΑ αξίας έως και 13,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Κυριότερος στόχος της ΕΕ είναι η σόγια, το πλέον πολύτιμο προϊόν της λίστας, με σημαντική οικονομική και συμβολική αξία για τις παραδοσιακές εκλογικές βάσεις του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας σόγιας στον κόσμο, και οι ευρωπαϊκοί δασμοί θα πλήξουν έναν κλάδο που ήδη δοκιμάζεται από τα αντίποινα της Κίνας, την αυξανόμενη παγκόσμια ανταγωνιστικότητα και τις πτωτικές τιμές. Επιπλέον, το 82,5% των εξαγωγών σόγιας από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ προέρχεται από τη Λουιζιάνα, γενέτειρα του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αμερικανοί παραγωγοί σόγιας κατέκριναν την εμπορική επιθετικότητα του Τραμπ τον περασμένο μήνα, επισημαίνοντας ότι «οι δασμοί δεν είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία» και ζητώντας από την κυβέρνηση να «επανεξετάσει τους δασμούς [κατά του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας] καθώς και τους ενδεχόμενους νέους δασμούς». Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι «δεν σκέφτεται» να αναστείλει τα νέα μέτρα.

Η ΕΕ στοχεύει επίσης βοδινό κρέας από το Κάνσας και τη Νεμπράσκα, πουλερικά από τη Λουιζιάνα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων από το Μίσιγκαν, τσιγάρα από τη Φλόριντα και προϊόντα ξυλείας από τη Βόρεια Καρολίνα, την Τζόρτζια και την Αλαμπάμα.

Αν και η Επιτροπή απέσυρε το ουίσκι από το τελικό σχέδιο μετά από πιέσεις της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ιρλανδίας, συμπεριέλαβε άλλα εξειδικευμένα προϊόντα που στοχεύουν άμεσα τους εξαγωγείς των ρεπουμπλικανικών πολιτειών.

Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται παγωτό από την Αριζόνα, μαντίλια από τη Νότια Καρολίνα, ηλεκτρικές κουβέρτες από την Αλαμπάμα, γραβάτες και παπιγιόν από τη Φλόριντα (εκτός από εκείνα που είναι φτιαγμένα από μετάξι, το οποίο η Καλιφόρνια, πολιτεία των Δημοκρατικών, είναι έτοιμη να προμηθεύσει) και πλυντήρια από το Ουισκόνσιν.

Ζυμαρικά από τη Φλόριντα και τη Νότια Καρολίνα επίσης περιλαμβάνονται στη λίστα των δασμών, με την Ιταλία να αναμένεται να καλύψει το εμπορικό κενό.

Τέλος, νυχτικά γυναικών από το Οχάιο και το Κεντάκι, μια από τις χαρακτηριστικές επιλογές της πρώτης πρότασης της Επιτροπής παρέμειναν στη λίστα, όπως και ανδρικά εσώρουχα, παρόλο που κυρίως παράγονται σε πολιτείες με δημοκρατική πλειοψηφία.

Ευρύτερη εικόνα

Ο εμπορικός πόλεμος που έχει ξεκινήσει ο Τραμπ έχει υψηλό κόστος για την Ουάσινγκτον, καθώς ο Καναδάς και η Κίνα απάντησαν με δικά τους αντίποινα δασμών.

Συνολικά, τα αντίποινα της Κίνας, του Καναδά και της ΕΕ πλήττουν σχεδόν 90 δισεκατομμύρια δολάρια αξίας αμερικανικών εξαγωγών.

Το Πεκίνο επικεντρώθηκε κυρίως στα αγροτικά προϊόντα των ΗΠΑ, επιβάλλοντας δασμούς 15% σε προϊόντα όπως κοτόπουλο, σιτάρι και καλαμπόκι, καθώς και 10% σε σόγια, κρέας, φρούτα και άλλα αγροτικά προϊόντα. Ο Καναδάς, από την πλευρά του, έχει εφαρμόσει δύο σειρές δασμών: 25% σε διάφορα αγροτοδιατροφικά προϊόντα και ακόμη 25% σε προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου.

Η ΕΕ, από την πλευρά της, έχει υιοθετήσει μια τακτική «καρότου και μαστιγίου» για να δείξει ότι δεν πρόκειται να υποκύψει στις απαιτήσεις του Τραμπ, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων. Τη Δευτέρα, η Ένωση πρότεινε ένα σχήμα «μηδενικών δασμών» για βιομηχανικά προϊόντα, που περιλαμβάνει αυτοκίνητα, φάρμακα, χημικά, πλαστικά και μηχανήματα.

Ο Τραμπ, ωστόσο, χαρακτήρισε την πρόταση ανεπαρκή και κάλεσε τις χώρες της ΕΕ να αγοράσουν ενεργειακά προϊόντα από τις ΗΠΑ αξίας 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, προκειμένου να εξαλειφθεί το εμπορικό έλλειμμα «μέσα σε μία εβδομάδα».

Ως έσχατη λύση, η ΕΕ ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τη λεγόμενη «εμπορική βαλλίστρα» της για να πλήξει τον τομέα των υπηρεσιών των ΗΠΑ, κάτι που θα κλιμάκωνε τον εμπορικό πόλεμο σε εντελώς νέα επίπεδα, εξέλιξη στην οποία δεν συμφωνούν ακόμα όλα τα κράτη-μέλη.