Όταν συλλογιζόμαστε τα «απολίτιστα» ήθη και έθιμα λαών και φυλών του παρελθόντος, τείνουμε να τα κριτικάρουμε με ρητό και αποφασιστικό τρόπο: οι χαρακτηρισμοί ποικίλουν συνήθως από «κτηνώδεις» τελετές και «φρικιαστικές» πρακτικές, με τους λαούς να θεωρούνται ότι ζούσαν σε «άγρια» ή «ημιάγρια» κατάσταση.

Το επικριτικό μας μάτι βλέπει καθαρά τα αποτρόπαια μεσαιωνικά βασανιστήρια ή τα αιμοδιψή θεάματα της ευρωπαϊκής ιστορίας, σκοντάφτει ωστόσο στη σύγχρονη «μετάφρασή» τους.

Γιατί, αλίμονο, ο κόσμος μοιάζει να μην έχει εξελιχθεί καθοριστικά στον τομέα αυτό, με την πολιτισμένη ανθρωπότητα της μεταβιομηχανικής εποχής να αναρωτιέται πραγματικά για τα επίπεδα προόδου που έχει σημειώσει.

Είμαστε άραγε ακόμη τόσο αιμοδιψείς και αδίστακτοι όσο «παλιά»;

Όποιος λοιπόν πιστεύει ότι η ανθρωπότητα έχει γίνει πιο «πεφωτισμένη» στα ύστερα χρόνια της, ας ρίξει μια ματιά στις βάρβαρες πρακτικές του παρελθόντος που συνεχίζουν να κυβερνούν την οικουμένη…

Κυνήγι μαγισσών

Μια γυναίκα στη Νέα Γουινέα βασανίστηκε πρόσφατα με μια πυρακτωμένη ράβδο, πριν το σώμα της παραδοθεί στις φλόγες μπροστά σε εκατοντάδες θεατές. Κι αυτό γιατί θεωρήθηκε μάγισσα! Αν μάλιστα το σκηνικό δεν περιλάμβανε βενζίνη και λάστιχα αυτοκινήτου (ως πρώτη ύλη), θα νόμιζε κανείς ότι μιλάμε για την Ευρώπη του 15ου αιώνα και όχι για τον Φεβρουάριο του 2013. Η συνοπτική δίκη της 22χρονης «μάγισσας» και η άμεση εκτέλεση της ποινής μάς φέρνει στον νου τα σκοτεινά χρόνια του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα. Δεν είναι όμως μόνο η Παπούα Νέα Γουινέα που φοβάται τις μάγισσες. Πολυάριθμες αφρικανικές φυλές επιδίδονται ακόμα σε κυνήγι μαγισσών, με θεσμοθετημένα κράτη της Αφρικής να υποστηρίζουν τη φρικιαστική αυτή πρακτική: ο πρόεδρος της Γκάμπια, Yahya Jammey, κήρυξε το 2009 τον ανένδοτο στις μάγισσες της χώρας του, με 6 γυναίκες να γνωρίζουν τελετουργικό θάνατο. Κι αν προσθέσουμε σε αυτά την Ινδία, όπου το σαφάρι μαγισσών στερεί κάθε χρόνο τη ζωή σε 150-200 γυναίκες, αλλά και τη Σαουδική Αραβία, που τιμωρεί τη μαγεία με θάνατο, οι δεισιδαιμονίες για τη μαγεία είναι μαζί μας πολύ περισσότερο απ’ όσο είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε…

Δουλεία



Και ποιος δεν «ψέγει» τους προγόνους μας για τη βάρβαρη πρακτική της ανθρώπινης σκλαβιάς; Υποθέτοντας φυσικά ότι στις μέρες μας η κτηνώδης αυτή πρακτική έχει πάει περίπατο. Κι όμως, ο ανεξάρτητος οργανισμός Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (International Labor Organization) εκτιμά ότι υπάρχουν πλέον 10-30 εκατομμύρια δούλοι παγκοσμίως, αριθμός σαφώς μεγαλύτερος από κάθε άλλη ιστορική εποχή! Ναι, καλά διαβάζετε, ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν περισσότεροι σκλάβοι στην οικουμένη απ’ ό,τι σήμερα, με τον πολιτισμένο κόσμο να αποσιωπά βολικά το γεγονός. Ακόμα και κατά τον 18ο αιώνα, στο ζενίθ του παγκόσμιου δουλεμπορικού συστήματος, οι Αφρικανοί που πουλήθηκαν ως σκλάβοι άγγιξαν τα 6 εκατομμύρια. Από που έρχονται όμως όλοι αυτοί οι σκλάβοι, μοιραία θα διερωτηθείτε; Κυριολεκτικά, από παντού. Από κάθε γωνιά της Γης, άντρες, γυναίκες και παιδιά απάγονται καθημερινά ή εξαναγκάζονται στη δουλεία, το εμπόριο λευκής σαρκός και τις άλλες μορφές της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Και παρά το γεγονός ότι καμία χώρα δεν έχει «ασυλία» στον τομέα αυτό, τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνει η Ασία, με τα 12,3 εκατομμύρια ανθρώπων της σε καταναγκαστική εργασία. Πού κρύβονται; Σε εστιατόρια, πολυτελή ξενοδοχεία, αγρούς, σε κοινή θέα με λίγα λόγια…

Πώληση παιδιών

Το εμπόριο παιδιών έχει να κάνει αναμφίβολα με την πρακτική της δουλείας, υπάρχει ωστόσο κάτι ακόμα πιο «σκοτεινό» στην υπόθεση: γονείς που πουλάνε πρόθυμα τα παιδιά τους σε μια ζωή καταναγκαστικής σκλαβιάς κάνουν τον κόσμο κομματάκι ζοφερότερο. Ακόμα πιο σοκαριστικό είναι ίσως το γεγονός ότι το Ίντερνετ είναι πλέον διάσπαρτο από ιστοσελίδες που προσφέρουν «νόμιμες» ανταλλαγές παιδιών με χρήμα: δεν τα πουλάνε οι γονείς τους ως σκλάβους, απλώς τους χαρίζουν ένα καλύτερο μέλλον! Είπατε κάτι για τους Αζτέκους που πουλούσαν τα παιδιά τους;

Κανιβαλισμός

Αν εξαιρέσουμε τα περιστατικά καταναγκαστικής ανθρωποφαγίας ή τους ψυχοπαθείς εγκεφάλους των κατά συρροή δολοφόνων που έχουν επιδοθεί στο «σπορ», θα νόμιζε κανείς ότι ως ανθρωπότητα έχουμε απαλλαγεί από τη βάρβαρη πρακτική. Αν ρωτήσουμε ωστόσο μια από τις φυλές που συνεχίζουν να εξασκούν το «άθλημα», τα νέα είναι ανησυχητικά! Για την απομονωμένη φυλή των Korowai της ινδονησιακής Νέας Γουινέας, για παράδειγμα, η ανθρωποφαγία παραμένει ενεργό έθιμο, με την πρακτική να περιλαμβάνει φριχτά (τελετουργικά) βασανιστήρια πριν από τη βρώση της ανθρώπινης σάρκας. Δεν είναι βέβαια μόνο οι Korowai, με πολυάριθμες φυλές του Νοτίου Ειρηνικού να επιδίδονται ακόμα σε κατακρεούργηση και κανιβαλισμό…

Ανθρωποθυσίες

Το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στον νου ακούγοντας τη λέξη «ανθρωποθυσία» είναι οι βάρβαροι και απολίτιστοι λαοί του παρελθόντος που το είχαν παρακάνει με το «έθιμο». Κι αυτό γιατί προφανώς δεν θέλουμε να βλέπουμε τα σύγχρονα χάλια μας! «Διακριτικές» ομάδες Ινδουιστών τηρούν ακόμα το -παράνομο διά νόμου πλέον- έθιμο του Σατί, της παράδοσης δηλαδή στην πυρά του σώματος της συζύγου του εκλιπόντος ταυτόχρονα με τον άντρα της. Είναι όμως και το άλλο: όπως αποκάλυψε το 2011 μυστικός δημοσιογράφος του BBC, το έθιμο της θυσίας παιδιών αναδύθηκε και πάλι στην Ουγκάντα, μια αποτρόπαιη πρακτική που φέρνει υποτίθεται τύχη και πλούτο. Το πράγμα γενικεύτηκε μάλιστα τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια που έχει ξεκινήσει ακόμα και ενημερωτική καμπάνια προς τους γονείς να προσέχουν τα παιδιά τους…

Δημόσιες εκτελέσεις

Είναι γνωστό ότι πριν από τη μοντέρνα εποχή μας, οι δημόσιες εκτελέσεις αποτελούσαν τρόπο οικιακής ψυχαγωγίας. Ποιος δεν απολάμβανε έναν καλά εκτελεσμένο αποκεφαλισμό ή απαγχονισμό; Σήμερα βέβαια στο μεγαλύτερο μέρος της Δύσης θεωρούμε απαράδεκτο το γεγονός, απέχουμε ωστόσο πολύ ως ανθρωπότητα από τον πλήρη εξοβελισμό της πρακτικής από την καθημερινότητα. Όλο και περισσότερες κοινωνίες μάλιστα βασίζονται πλέον στις δημόσιες εκτελέσεις ως τρόπο να αποθαρρύνουν τους πληθυσμούς τους από εγκληματικές ενέργειες, με την πρωτοκαθεδρία να ανήκει σήμερα στο Ιράν. Αφού είδε τον εθνικό δείκτη εγκλημάτων να αυξάνει δραματικά, το Ιράν αποφάσισε να βγάλει τις αγχόνες του στις κεντρικές πλατείες, με το πλήθος να συνωστίζεται όπως και παλιά για να απολαύσει το θέαμα. Σύμφωνα μάλιστα με τη Διεθνή Αμνηστία, μόνο η Κίνα εκτελεί πλέον περισσότερους εγκληματίες κάθε χρόνο από το Ιράν, με τη φρικιαστική στατιστική να υποδεικνύει ότι μάλλον δεν απαλλαχτήκαμε ποτέ από τις δημόσιες εκτελέσεις…

Απάνθρωπες και εξοντωτικές ποινές

Αν μπορεί να υπάρξει κάτι χειρότερο από τη δημόσια εκτέλεση, αυτό θα ήταν η εκτέλεση που θα προηγούταν από δημόσιο βασανισμό. Φαίνεται ότι σε κάποιες κουλτούρες δεν είναι αρκετό να πεθάνεις για τα κρίματά σου, πρέπει και να υποφέρεις πρώτα. Ο λιθοβολισμός είναι νόμιμος σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν, η Υεμένη, τα Αραβικά Εμιράτα, το Σουδάν, η Νιγηρία και δεν συμμαζεύεται, με την αποτρόπαιη πρακτική να αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου όλων των φρικιαστικών θανατικών και μη-θανατικών ποινών. Τι άλλο περιλαμβάνεται στο μενού της δημοσίως βιωμένης φρίκης; Αποκεφαλισμοί, ακρωτηριασμοί μελών σώματος, «ξερίζωμα» οφθαλμών (Νιγηρία), μαστίγωμα και φυλάκιση σε κουτιά (Σιγκαπούρη) και πολλά πολλά ακόμα. Πρόοδος ε;

Βρεφοκτονίες



Η βρεφοκτονία δεν πρέπει να συγχέεται με την παιδική θνησιμότητα. Είναι η σκόπιμη (και πανάρχαια) δολοφονία μωρών που λαμβάνει χώρα για μια σειρά λόγων, από θρησκευτικές ή τελετουργικές θυσίες βρεφών και κανιβαλιστικές πρακτικές μέχρι και καταστάσεις που έχουν να κάνουν με την επιλογή του φύλου και τον έλεγχο του πληθυσμού. Οι πλέον διαβόητες περιπτώσεις συμβαίνουν βέβαια στην Κίνα, με την αμφιβόλου ηθικής πολιτική τού ενός παιδιού, δεν περιορίζονται ωστόσο μονάχα εκεί…

Κλειτοριδεκτομή

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων προκαλεί αποτροπιασμό και σοκ, ως μια διαπρεπής εκδήλωση του μοντέρνου βαρβαρισμού. Ο έλεγχος της γυναικείας λίμπιντο θεωρείται χαρακτηριστικό που οφείλουν να διαχειριστούν θεοκρατικές κοινωνίες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, με το «χειρουργικό» πετσόκομμα της θηλυκότητας να αποτελεί τόσο θρησκευτική υποχρέωση όσο και πολιτισμική πρακτική. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προσπαθεί απέλπιδα να βάλει ένα τέλος στη φρίκη που βιώνουν οι γυναίκες αναιρώντας έναν προς έναν τους ισχυρισμούς που κάνουν λόγο για υποτιθέμενα οφέλη υγείας από την κλειτοριδεκτομή, με μια σειρά από ιερείς να τονίζουν με έμφαση ότι σε κανένα θρησκευτικό κείμενο δεν υπαγορεύεται η «συνταγογράφηση» της πρακτικής…

Αιματοβαμμένες φιέστες

Όχι, δεν θα μιλήσουμε για ρωμαϊκές αρένες, αλλά για σύγχρονες ταυρομαχίες στην Ισπανία ή ροντέο στην Αμερική. Ο κόσμος παραληρεί στην εξέδρα από τον βασανισμό και τον θάνατο του ταύρου ή είναι έτοιμος ακόμα και να τον κυνηγήσει στους δρόμους για να έχει το προνόμιο να τον εξοντώσει ο ίδιος. Η Ισπανία μόνο διατηρεί το θλιβερό ρεκόρ της διοργάνωσης 10.000-20.000 αιματοβαμμένων γιορτών κάθε χρόνο, με το Μεξικό, τη Βραζιλία και την Πορτογαλία να ακολουθούν. Αν μάλιστα συμπεριλάβουμε και άλλα αιμοχαρή έθιμα που περιλαμβάνουν βασανιστήρια και τελετουργικούς θανάτους ζώων σε όλο σχεδόν τον κόσμο, για χάρη της παράδοσης πάντοτε, ο άνθρωπος μοιάζει να μην έχει κάνει βήμα εξέλιξης…