Σε μια από τις πιο κρίσιμες εβδομάδες της νεαρής δημοκρατίας της εισέρχεται η Βραζιλία, καθώς αυτή την εβδομάδα πιθανόν η πρόεδρος Ντίλμα Ρούσεφ να απομακρυνθεί από την εξουσία, δυόμιση χρόνια πριν από τη λήξη της δεύτερης θητείας της.

Καθώς κλιμακώνεται η πολιτική κρίση στη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, οι γερουσιαστές καλούνται μεθαύριο Τετάρτη να αποφασίσουν με απλή πλειοψηφία την έναρξη μιας δίκης για την καθαίρεση της πρώτης γυναίκας προέδρου της Βραζιλίας που κατηγορείται ότι παραποίησε κρατικούς λογιαριασμούς. Στην περίπτωση αυτή, η ελάχιστα δημοφιλής ηγέτης της αριστεράς, πρώην αντάρτισσα που είχε υποστεί βασανιστήρια επί στρατιωτικής δικτατορίας, θα απομακρυνθεί από την εξουσία για μια περίοδο έως 180 ημερών εν αναμονή της τελικής κρίσης των γερουσιαστών.

Για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, που αναμένεται να διεξαχθεί την Πέμπτη, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία αμφιβολία: περίπου πενήντα από τους 81 γερουσιαστές έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να ψηφίσουν υπέρ της έναρξης της δίκης.

Λιγότερο από τρεις μήνες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο ντε Τζανέιρο, στις 5 Αυγούστου, περισσότερα από 200 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι βρίσκονται εν μέσω μιας χωρίς τέλος αναζωπύρωσης της πολιτικής κρίσης και του πελώριου σκανδάλου διαφθοράς Petrobras που κηλιδώνει πλέον ουσιαστικά όλη την πολιτική ελίτ της χώρας.

Η πρωτεύουσα Μπραζίλια ζει ένα τέλος εποχής. Οι υπουργοί πακετάρουν τα πράγματά τους. Το κοινοβούλιο έχει παραλύσει.

Εδώ και μερικές ημέρες η ατζέντα της Ρούσεφ περιορίζεται σε τελετές παράδοσης κοινωνικών κατοικιών όπου δηλώνει απαράλλαχτα ότι είναι θύμα ενός «κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος».

Ο πρώην σύμμαχός της, ο αντιπρόεδρος Μισέλ Τεμέρ, 75 ετών, ετοιμάζεται να αναλάβει την προεδρία στο ενδιάμεσο διάστημα, αφού στρίμωξε τη Ρούσεφ ωθώντας στα τέλη Μαρτίου το κόμμα του, το μεγάλο κεντρώο PMDB, να αποχωρήσει από την κυβέρνηση. Το κέντρο της εξουσίας μοιάζει να έχει ήδη μετατεθεί στην κατοικία του αντιπροέδρου στο Τζαμπούρου, μερικά χιλιόμετρα από το προεδρικό μέγαρο του Πλανάλτο.

Ο Τεμέρ ετοιμάζεται για τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης οικονομικής ανόρθωσης η οποία αναμένεται με ανυπομονησία από τις αγορές: περικοπές στον προϋπολογισμό, μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, της εργασιακής νομοθεσίας.

Η έβδομη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο έχει κολλήσει από το 2015 στη χειρότερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών, με φόντο μια εκτόξευση του χρέους, του δημοσιονομικού ελλείμματος και της ανεργίας.

«Αυτό που διακυβεύεται είναι μια έμμεση εκλογή μεταμφιεσμένη σε παραπομπή σε δίκη. Οι σφετεριστές της εξουσίας, μεταξύ των οποίων δυστυχώς και ο κύριος αντιπρόεδρος, είναι συνεργοί σε μια διαδικασία εξαιρετικά σοβαρή», δήλωσε την Παρασκευή (6 Μαΐου) η Ρούσεφ αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο παραίτησής της.

«Αν θέλουν να κρίνουν πολιτικά την κυβέρνησή μου, ας καταφύγουν στον λαό και όχι στην παραπομπή σε δίκη», δήλωσε το Σάββατο, υπαινισσόμενη την προκήρυξη νέων εκλογών, κάτι που θα απαιτούσε μια αναθεώρηση του Συντάγματος που μοιάζει απίθανη.

Η αντιπολίτευση την κατηγορεί ότι επιβάρυνε δημόσιες τράπεζες με κυβερνητικές δαπάνες ώστε να συγκαλύψει το εύρος των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, το 2014, έτος της επανεκλογής της, και το 2015, ενώ ενέκρινε επίσης με διατάγματα επιπλέον δαπάνες χωρίς να ζητήσει προηγουμένως την έγκριση του κοινοβουλίου.

Οι βουλευτές επικύρωσαν στις 17 Απριλίου με συντριπτική πλειοψηφία τη διαδικασία παραπομπής της σε δίκη στη Γερουσία. Περίπου το 60% των Βραζιλιάνων επιθυμούν την αποχώρηση της Ρούσεφ, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Όμως περίπου τόσοι επιθυμούν και την αποχώρηση του Μισέλ Τεμέρ, ο οποίος πιστώνεται μόλις με 1 έως 2% των προθέσεων ψήφου σε περίπτωση διεξαγωγής προεδρικών εκλογών, και επιθυμούν πρόωρες εκλογές.

Η Ρούσεφ δεν θεωρείται προσωπικά ύποπτη για διαφθορά, όμως υπάρχουν υποψίες για τη χρηματοδότηση των εκστρατειών της και ο γενικός εισαγγελέας έχει ζητήσει την έναρξη έρευνας σε βάρος της για ενδεχόμενη απόπειρα παρεμπόδισης της έρευνας σχετικά με την κατάχρηση κεφαλαίων στο εσωτερικό του δημόσιου πετρελαϊκού ομίλου Petrobras.

Αντίθετα, πολλά στελέχη του κόμματός της, του Κόμματος των Εργατών (PT), έχουν τεθεί στο στόχαστρο, μεταξύ των οποίων και ο πολιτικός μέντοράς της, ο πρώην πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντε Σίλβα (2003-2010). Το σκάνδαλο κηλιδώνει επίσης το PMDB του αντιπροέδρου Τεμέρ.

Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο Εντουάρντο Κούνια, δεύτερος στη σειρά διαδοχής, ο οποίος ενορχήστρωσε τη διαδικασία αποπομπής της Ρούσεφ, τέθηκε σε διαθεσιμότητα την Πέμπτη από το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο (STF), κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στη Βραζιλία.

Αυτός ο υπερσυντηρητικός βουλευτής, ορκισμένος εχθρός της προέδρου, εν αναμονή της δίκης του για διαφθορά ενώπιον του STF, απομακρύνθηκε επειδή παρεμπόδισε την κοινοβουλευτική και δικαστική έρευνα για την εμπλοκή του στο σκάνδαλο Petrobras.

Το όνομα του Τεμέρ αναφέρθηκε επίσης αλλά δεν βρίσκεται στο στόχαστρο των ερευνών στο παρόν στάδιο.

Όμως, δικαστήριο του Σάο Πάολο τον καταδίκασε την περασμένη εβδομάδα σε καταβολή προστίμου για παραβίαση του νόμου για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας του. Ο Τεμέρ κινδυνεύει να χάσει το δικαίωμα του εκλέγεσθαι για οκτώ χρόνια.

Οι «ύποπτοι» γερουσιαστές που θα κρίνουν την Ντίλμα Ρούσεφ…

Ο ένας κατηγορείται για δωροληψία. Ο δεύτερος ότι διατηρούσε κρυφά λογαριασμούς στο εξωτερικό. Ο τρίτος ότι προσπάθησε να βοηθήσει έναν κρατούμενο να δραπετεύσει. Απατεώνες, μαφιόζοι; Όχι, είναι τρεις από τους πιο σημαντικούς γερουσιαστές της Βραζιλίας που καλούνται να αποφανθούν για την έναρξη της δίκης της προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ.

Σύμφωνα με τη ΜΚΟ Trasparency Brésil, το 61% των 80 βραζιλιάνων γερουσιαστών που θα δικάσουν την πρόεδρο Ντίλμα Ρούσεφ με ερώτημα την καθαίρεσή της έχουν ήδη καταδικαστεί ή κατηγορούνται για αδικήματα που ξεκινούν από τη διαφθορά στους κόλπους του ομίλου Petrobras και φθάνουν έως την απλή συμμετοχή σε παράνομες κοκορομαχίες.

«Η Γερουσία είναι αντανάκλαση της πολιτικής στη Βραζιλία», συνοψίζει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Σίλβιο Κόστα, ιδρυτής του ιστότοπου Congresso em Foco. «Έχουμε ένα πολιτικό σύστημα πλήρως διεφθαρμένο».

Ο πρόεδρος της Γερουσίας, ο μεγάλος ενορχηστρωτής της διαδικασίας, ανήκει σε αυτό το 61%.

Ο Ρενάν Καλιέιρος θεωρείται ύποπτος ότι δωροδοκήθηκε από το δίκτυο διαφθοράς που εξυφάνθηκε στους κόλπους της Petrobras και το οποίο κόστισε περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια δολάρια στον κρατικό πετρελαϊκό όμιλο.

Όμως, όπως πολλοί στην πολιτική ελίτ, ο Καλιέιρος τα κατάφερε να αποφύγει κάθε καταδίκη. Επιβίωσε το 2013, μιας υπόθεσης που τον είχε φέρει σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς είχε χρησιμοποιήσει ένα αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας για να μεταβεί από την Μπραζίλια στο Ρεσίφε για να κάνει μεταμόσχευση μαλλιών.

Μερικά χρόνια νωρίτερα, είχε καταφέρει να ανακάμψει έπειτα από κατηγορίες σύμφωνα με τις οποίες είχε βάλει έναν λομπίστα να πληρώνει σύνταξη σε μια έγκυο ερωμένη του. Αυτό το σκάνδαλο του είχε κοστίσει τότε την προεδρία της Γερουσίας. Όμως κατάφερε και πάλι να επιστρέψει.

Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Αέσιο Νέβες είναι άλλος ένας γερουσιαστής ο οποίος μπορεί σύντομα να έχει δικαστικά προβλήματα. Ατυχήσας υποψήφιος απέναντι στην Ντίλμα Ρούσεφ το 2014, αυτός ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης (PSDB, κεντροδεξιά), εξακολουθεί να κάνει όνειρα για τις προεδρικές εκλογές του 2018. Όμως έχει τεθεί στο στόχαστρο από την περασμένη εβδομάδα από ένα αίτημα του γενικού εισαγγελέα της Βραζιλίας για ενδεχόμενη δωροληψία και έναν μυστικό οικογενειακό τραπεζικό λογαριασμό στο Λιχτενστάιν.

Ο Ντελσίντιο Αμαράλ ηγείτο της ομάδας των γερουσιαστών του Κόμματος των Εργατών μέχρι τη σύλληψή του, τον Νοέμβριο, στο πλαίσιο του σκανδάλου Petrobras.

Παγιδεύτηκε και συνελήφθη επ’ αυτοφώρω να εξαγοράζει τη σιωπή ενός φυλακισμένου πρώην διευθυντή της Petrobras. Ισχυριζόταν ότι θα ασκήσει την επιρροή του για να αποφυλακισθεί και στη συνέχεια θα οργανώσει τη φυγή του αεροπορικώς για την Ισπανία, όπου και θα του εξασφάλιζε ένα καλό μηνιαίο εισόδημα.

Αφού φυλακίστηκε με τη σειρά του, ο Αμαράλ αποφάσισε να συνεργαστεί με τη δικαιοσύνη με αντάλλαγμα τον μετριασμό της ποινής του.