Αρκετά συχνές είναι οι περιπτώσεις εκφοβισμού («μπούλινγκ»), σεξιστικών διακρίσεων και σεξουαλικής παρενόχλησης στα 86 ερευνητικά ινστιτούτα της εταιρείας Μαξ Πλανκ της Γερμανίας, ενώ σχεδόν οι μισοί ξένοι επιστήμονες που δουλεύουν σε αυτά, δεν αισθάνονται ότι έχουν ενσωματωθεί καλά. Αυτό αποκαλύπτει μια νέα μεγάλη έρευνα, που έγινε μετά από δύο σκάνδαλα και στην οποία απάντησαν περισσότεροι από 9.000 εργαζόμενοι, περίπου το 38% του προσωπικού των διεθνούς φήμης και κύρους ινστιτούτων Μαξ Πλανκ, πράγμα που αποδεικνύει ότι τέτοιου είδους προβλήματα υπάρχουν ακόμη στις καλύτερες (επιστημονικές) οικογένειες.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από κοινωνιολόγους του Κέντρου Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας του Βερολίνου, που αποτελεί μέρος της άλλης μεγάλης επιστημονικής «οικογένειας» της Γερμανίας, της εταιρείας Φραουνχόφερ, τα ερευνητικά κέντρα της οποίας εστιάζουν στην εφαρμοσμένη και όχι στη βασική έρευνα όπως τα ινστιτούτα Μαξ Πλανκ.
Τρεις στους τέσσερις εργαζόμενους στα Μαξ Πλανκ (το 76%) δήλωσαν υπερήφανοι που εργάζονται σε αυτά και το 84% εξέφρασαν τη δέσμευσή τους να προωθήσουν την επιτυχία των ινστιτούτων τους. Όμως, από την άλλη, ένας στους δέκα (10%) ανέφερε ότι έπεσε θύμα «μπούλινγκ» κατά το προηγούμενο έτος και το 17,5% ότι κάτι ανάλογό του είχε συμβεί στο πιο μακρινό παρελθόν, ποσοστά περίπου παρόμοια με αυτά που έχουν βρεθεί σε αντίστοιχες έρευνες σε ερευνητικούς φορείς στις ΗΠΑ, τη Βρετανία κ.α.
Η έρευνα βρήκε επίσης ότι το «μπούλινγκ» είναι συχνότερο στο μη επιστημονικό προσωπικό (23%) σε σχέση με το επιστημονικό (13%), κάτι που, κατά την εταιρεία, οφείλεται κυρίως στο ότι οι επιστήμονες έχουν μικρότερης διάρκειας συμβόλαια εργασίας.
Επίσης το 4% των εργαζομένων (κυρίως γυναίκες) στα Μαξ Πλανκ ανέφεραν ότι κατά τους τελευταίους 12 μήνες είχαν υπάρξει θύμα σε βάρος τους διακρίσεων λόγω του φύλου τους ή σεξουαλικής παρενόχλησης, ποσοστό όχι αμελητέο αλλά πάντως μικρότερο από ό,τι σε ερευνητικούς οργανισμούς άλλων χωρών.
Το 14% των γυναικών ανέφεραν ότι είχαν υπάρξει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης σε μια περίοδο μεγαλύτερη του έτους. Περιέργως περισσότερες γυναίκες σε θέσεις ευθύνης (διευθύντριες και επικεφαλής ερευνών) ανέφεραν τέτοιο πρόβλημα (26%) από ό,τι μεταδιδακτορικές ερευνήτριες (23%) και διδακτορικές φοιτήτριες (23%). Είναι αξιοσημείωτο ότι το 36% των διευθυντών ερευνών και των 75% των μεταδιδακτορικών ερευνητών προέρχονται από άλλη χώρα εκτός Γερμανίας (αρκετοί και από την Ελλάδα).
«Δεν δικαιολογείται έστω και ένα τέτοιο περιστατικό», δήλωσε στο “Nature” ο πρόεδρος της εταιρείας Μαξ Πλανκ Μάρτιν Στράτμαν, ο οποίος επεσήμανε ότι η πολιτική του είναι η μηδενική ανοχή απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές εκφοβισμού, διακρίσεων λόγω φύλου και σεξουαλικής παρενόχλησης. Όπως είπε, η εταιρεία ήδη, μετά τα ευρήματα της έρευνας, άρχισε να δημιουργεί έναν κώδικα συμπεριφοράς για τους εργαζόμενους της και θα επιβάλλει επίσης την υποχρεωτική εκπαίδευση τους πάνω σε αυτά τα ζητήματα.
Εξάλλου, σχεδόν οι μισοί ξένοι εργαζόμενοι των Μαξ Πλανκ (το 45%) δήλωσαν ότι νιώθουν αποκλεισμένοι, κάτι που ο Στράτμαν παραδέχεται ότι είναι ανησυχητικό, αλλά το αποδίδει κυρίως στους φραγμούς της γλώσσας, ιδίως για όσους δεν ξέρουν καλά τα γερμανικά. Η εταιρεία Μαξ Πλανκ δεσμεύθηκε ότι θα μελετήσει σε βάθος τα ευρήματα της έρευνας, ώστε να στηρίξει κυρίως όσες κατηγορίες εργαζομένων της έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα.
«Η έρευνα στα Μαξ Πλανκ φαίνεται να δείχνει ένα χαμηλότερο επίπεδο εκφοβισμού από ό,τι σε άλλες ακαδημαϊκές έρευνες, αλλά αυτό που πραγματικά έχει σημασία, είναι ότι οι ίδιοι θεωρούν απαράδεκτα τα ευρήματα και σχεδιάζουν να κάνουν κάτι γι’ αυτά», σχολίασε η ψυχολόγος Λοραλέι Κίσλι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Wayne στο Νιτρόιτ των ΗΠΑ.
