Υπάρχει στην πατρίδα μας ένα μαγευτικό παράκτιο μωσαϊκό βιότοπων με ένα καταπράσινο δάσος που φτάνει ως την παραλία, μια παραλία γεμάτη αμμόλοφους.
Αν δεις το σκηνικό από ψηλά, παίρνεις όρκο ότι βρίσκεται κάπου στην Αφρική, η βλάστηση θυμίζει πολύ αφρικανική σαβάνα.
Μόνο που το μοναδικό αυτό οικοσύστημα με το παραθαλάσσιο δάσος και την τεράστια οικολογική σημασία είναι στην Ελλάδα.
Δάσος Στροφυλιάς το λένε και το συναντάς στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, στον νομό Αχαΐας.
Είναι ενταγμένο σε έναν σημαντικό βιότοπο και συναπαρτίζει το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Και περιλαμβάνει τα πάντα, από τη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, τη λίμνη Προκόπου και το έλος της Λάμιας μέχρι βουνά, ποτάμια και ακρωτήρια.
Είναι από κείνα τα μέρη που επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν θα σταματήσει ποτέ να μας εκπλήσσει με την ποικιλία των τοπίων της.
Αυτή τη φορά η έκπληξη περιλαμβάνει πολλά και διάφορα. Το κερασάκι στην τούρτα είναι η φανταστική παραλία που υπάρχει κάπου εκεί ανάμεσα, συνθέτοντας ένα σκηνικό που μετακόμισε λες από τη Μαύρη Ήπειρο.
Από τη μία το δάσος, οι λόφοι, η λίμνη και οι καταπράσινοι βιότοποι και από την άλλη η αμμουδερή παραλία και το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας.
Εκεί λοιπόν που το γλυκό νερό της λίμνης μπερδεύεται με το αλμυρό νερό της θάλασσας, κάτι μαγικό συμβαίνει…
Στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, σε μια προεξοχή της γης ευλογημένη από τη φύση, βρίσκεται το δάσος της Στροφυλιάς. Μια λωρίδα από κουκουναριές και πεύκα είναι που βάλθηκε να χωρίσει τη λιμνοθάλασσα του Προκόπου από το Ιόνιο Πέλαγος.
Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς είναι ένα εκτεταμένο δίκτυο βιοτόπων που ορίζεται από τα Μαύρα βουνά, το Δάσος Στροφυλιάς, το έλος Λάμια, τη λίμνη Προκόπου, τη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, τη λίμνη Πάπα, τον ποταμό Λάρισσο και το ακρωτήριο του Αράξου.
Πρόκειται για ένα μαγευτικό σκηνικό συνολικής έκτασης 143.000 στρεμμάτων, ένα προστατευόμενο οικοσύστημα απαράμιλλης ομορφιάς πλασμένο με τα συστατικά του ελληνικού κάλλους: το γαλάζιο του πελάγους, το πράσινο της φύσης και το χρυσό της άμμου.
Το Δάσος Στροφυλιάς, έκτασης 22.000 στρεμμάτων, είναι ένας τόπος βγαλμένος από παραμύθι. Πεύκα, κέδροι, αιωνόβιες κουκουναριές, βελανιδιές, μυρτιές, φρύγανα και θάμνοι καταλήγουν ως την παραλία.
Το πεύκο διαδέχεται την κουκουναριά («στροφυλιά») και τανάπαλιν, σαν να αποφάσισε να παίξει κάποιος με τα είδη των δέντρων και να τα διατάξει σε μια γλώσσα γης μήκους 14 χιλιομέτρων (και πλάτους 1 χιλιομέτρου).
Τόσο ο υδρότοπος της Στροφυλιάς όσο και η λιμνοθάλασσα του Κοτυχίου, στον νομό Ηλείας πια, συναπαρτίζουν ένα ζωντανό οικοσύστημα πραγματικό καταφύγιο άγριας ζωής.
Σε όρους οικολογικής σημασίας, είναι από τους σπουδαιότερους βιότοπους της Μεσογείου, φιλοξενώντας αναρίθμητα είδη άγριας πανίδας. Το σύμπλεγμα αυτό νερού και στεριάς έχει για κατοίκους ενδημικά και σπάνια είδη πτηνών, ερπετών και θηλαστικών που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις.
Το ίδιο το δάσος της Στροφυλιάς είναι ένα από τα μεγαλύτερα δάση κουκουναριάς στην Ευρώπη. Και σε προνομιακή μάλιστα θέση, δίπλα στη θάλασσα. Λιμνάζοντα νερά και άλλοτε φυσικά, άλλοτε τεχνητά κανάλια ορίζουν τα ανατολικά και νότια σύνορά του, δημιουργώντας μια παιχνιδιάρικη εναλλαγή υγρών και χερσαίων βιότοπων.
Ο φορέας διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου μάς λέει πως η πλειοψηφία των κουκουναριών που απαντώνται στο δάσος έχουν ηλικία 100-200 χρόνων.
Συνήθως αποκαλούμε ως Στροφυλιά όλο αυτό το δίκτυο χερσαίων και υδάτινων εκτάσεων, αν και δεν είναι ένα πράγμα.
Η λιμνοθάλασσα Κοτύχι (ή Κοτυχίου) είναι η μεγαλύτερη λιμνοθάλασσα της Πελοποννήσου, με έκταση κάπου 7.500 στρεμμάτων. Μια στενή λωρίδα άμμου τη χωρίζει από το Ιόνιο Πέλαγος, προσφέροντας ασφαλές καταφύγιο σε σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας. Αλλά και τόπο ξεκούρασης των αποδημητικών πουλιών.
Ο πανέμορφος Υγρότοπος Κοτυχίου δίνει τη θέση του σε όρους φυσικού κάλλους στη Λιμνοθάλασσα Προκόπου, στη δυτική Αχαΐα τώρα. Είναι εδώ για να χωρίσει το δάσος από τη θάλασσα, έχοντας στα βόρεια τα Μαύρα Βουνά και στα νότια το έλος Λάμια.
Είναι μια ρηχή λιμνοθάλασσα 1.500 στρεμμάτων γλυκού νερού γεμάτη ψάρι, λαβράκια, κέφαλους και χέλια κυρίως. Θα ακούσεις να τη λένε και λίμνη της Καλόγριας ή λίμνη της Στροφυλιάς, καθώς είναι μέσα στο δάσος της Στροφυλιάς. Την καταλαβαίνεις από τους αμμόλοφους που την περιβάλλουν, αλλά και τα δύο ποτάμια που εκβάλλουν εντός της.
Το Δάσος Στροφυλιάς φιλοξενεί άλλη μια λίμνη με γλυκό νερό, με τη χάρη της να φτάνει ως και το Βατικανό! Η Λιμνοθάλασσα Πάπα (4.500 στρέμματα), όπως τη λένε χαρακτηριστικά, στην ευρύτερη περιοχή του ακρωτηρίου του Αράξου, είναι γεμάτη τσιπούρες. Τις οποίες πήγαιναν πεσκέσι στον Πάπα της Ρώμης από τα βυζαντινά ακόμα χρόνια.
Θα την ακούσεις και λιμνοθάλασσα του Αράξου ή λιμνοθάλασσα της Καλογριάς και στη δυτική όχθη της θα συναντήσεις έναν μικρό και γραφικό οικισμό, την Παραλίμνη. Που έχει μια ειδυλλιακή παραλία στα πόδια της, το Γιαννισκάρι.
Στο σύμπλεγμα του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς συναντάμε και το ελληνικό Λοχ Νες! Για τη λίμνη Λάμια ο λόγος, νοτιότερα της λιμνοθάλασσας Προκόπου, ένας ρηχός και μεγάλος βαλτότοπος που η παράδοση θέλει να ζει εντός του ένα τέρας, η Λάμια.
Σε όλα αυτά ρίχνουν τη σκιά τους τα Μαύρα Βουνά, στο βόρειο τμήμα του Εθνικού Πάρκου, δίπλα από τη λιμνοθάλασσα του Προκόπου, αν και την παράσταση κλέβουν τα λεγόμενα υγρά λιβάδια.
Βλέπετε γύρω από τις λιμνοθάλασσες και τα έλη ανοίγονται εκτάσεις από λιβάδια που πλημμυρίζουν τον χειμώνα και στερεύουν το καλοκαίρι. Εκεί φωλιάζουν νεροχελίδονα και νανογλάρονα.
Λιμνοθάλασσες, έλη, ποτάμια, τεχνητά και φυσικά κανάλια, δάση και πυκνή βλάστηση έχουν μετατρέψει τις βορειοδυτικές ακτές της Πελοποννήσου σε έναν επίγειο παράδεισο. Εδώ τον πρώτο λόγο αποκτούν οι αισθήσεις, με την όσφρηση να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το Δάσος Στροφυλιάς είναι μια μοναδική ευκαιρία για εξερεύνηση και περιπλάνηση. Προσφέρει πεζοπορία σε μαγευτικά μονοπάτια στα Μαύρα Βουνά, ποδηλατικές διαδρομές, ακόμα και παρατήρηση πουλιών (ιδιαίτερα στο Κοτύχι).
Ακόμα και αξιοθέατα που έφτιαξε ο άνθρωπος. Εδώ θα συναντήσει κανείς το Τείχος Δυμαίων, στα βόρεια της λίμνης Προκόπου, που η μυθολογία θέλει να έχτισε ο Ηρακλής. Στέκεται εκεί από το 1250 π.Χ., σε μια φυσικά οχυρωμένη θέση των Μαύρων Βουνών.
Εδώ θα βρεις και τα Λουτρά Υρμίνης, παλιές ιαματικές πηγές όπου το νερό αναβλύζει από μια σπηλιά στη βάση ενός βράχου. Εδώ και τα ερείπια ενός μικρού κάστρου από τα χρόνια της Φραγκοκρατίας, στο ακρωτήριο Κουνουπέλι.
Κάποια στιγμή, μέσα σε αυτή την πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων, θα παρατηρήσεις τους αμμόλοφους με τη χαρακτηριστική κυματοειδή μορφή και τις αμμοθίνες. Αυτοί οι λοφίσκοι από άμμο κατά μήκος της ακτής θα σε εισάγουν στην παραλιακή ζώνη της Στροφυλιάς.
Θα βγεις λοιπόν από το πλούσιο δάσος για να κατευθυνθείς ως την παραλία και οδηγός θα είναι τα μικρά ξέφωτα και αυτοί οι πανέμορφοι αμμόλοφοι.
Βρίσκεσαι πια εντός των ορίων της Καλόγριας…
Η Καλόγρια (ή Καλογριά) της Στροφυλιάς έχει σε αφθονία μια σειρά από χαρακτηριστικά που την αναδεικνύουν αβίαστα σε μια από τις πιο ξεχωριστές παραλίες της Ελλάδας. Η ατελείωτη αμμουδιά έχει από τη μία πλευρά το μπλε της θάλασσας και από την άλλη το πράσινο του δάσους. Ενός δάσους που αγκαλιάζει την ακτή καθ’ όλο το μήκος της.
Στη βόρεια πλευρά της, οι χαρακτηριστικές αμμοθίνες επιτείνουν τον αφρικανικό χαρακτήρα του τοπίου. Στο φόντο τα κανάλια, φυσικά και τεχνητά, που κεντούν την έκταση του βιότοπου και αφήνουν το γλυκό νερό να ανακατευτεί με την αρμύρα της θάλασσας.
Κρυστάλλινα, διαυγή νερά και ένα ιδιαίτερο γαλαζοπράσινο χρώμα σε περιμένουν να σου κλέψουν την καρδιά. Κι όλα αυτά μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον που θυμίζει άλλη ήπειρο.
Μια όαση φυσικής ομορφιάς είναι η Καλογριά, που καταφέρνει να κλέψει την παράσταση ακόμα και σε μια τέτοια φυσική υπερπαραγωγή. Χρυσή άμμος, που απλώνεται σε μπόλικα χιλιόμετρα, μέσα σε μια αγκαλιά από πεύκα και κουκουναριές.
Το σκηνικό είναι εξόχως εξωτικό, όσο πιο κοντά θα φτάσει ποτέ η Ελλάδα στην αφρικανική σαβάνα. Η οργάνωση σε ένα τμήμα της παραλίας και η τουριστική εκμετάλλευση του ομώνυμου οικισμού δεν έχουν αλλοιώσει τον χαρακτήρα της Καλόγριας.
Αν η εμπορική αξιοποίηση δεν είναι για σένα, κατά μήκος του Εθνικού Πάρκου προσφέρονται απλόχερα χιλιόμετρα και χιλιόμετρα παρθένας αμμουδιάς. Μέσα στο ίδιο ονειρεμένο τοπίο…
