Όταν διαβάζεις ότι κάποιος εξαγοράζει το ποσοστό του ίδιου του Γουόρεν Μπάφετ, όπως έγινε το 2016 με τη συμμετοχή του στα Skittles, αυτός ο κάποιος δεν μπορεί παρά να είναι σεβαστό μέγεθος.
Για τη Mars o λόγος, την οικογένεια που μετρά 5 γενιές στο τιμόνι της Mars Inc, που έχει στην ιδιοκτησία της τις Mars, Snickers, Twix, Milky Way και M&M’s, μεταξύ άλλων.
Ως ο μεγαλύτερος παρασκευαστής γλυκισμάτων του κόσμου, έδιωξε τον Μπάφετ και το ποσοστό του από τη Wringley, ώστε να δημιουργηθεί ένας ακόμα μεγαλύτερος κολοσσός, η Mars Wringley Confectionary. Άσχετο που ο Μπάφετ ήταν αυτός που είχε ενορχηστρώσει την εξαγορά της Wringley από τη Mars το 2008 έναντι 23 δισ. δολαρίων.
Η Mars, η οικογένεια τώρα, είναι πλέον η δεύτερη πλουσιότερη δυναστεία του πλανήτη, με το Bloomberg να υπολογίζει την περιουσία της στα 126,5 δισεκατομμύρια. Στα 78 δισ. την υπολόγιζε το Forbes την τελευταία φορά που τη μέτρησε, το 2016.
Τα επικαιροποιημένα στοιχεία του πάντως για το 2019 θέλουν τη Jacqueline Mars, εγγονή του ιδρυτή και κάτοχο του 1/3 περίπου της Mars, να έχει προσωπική περιουσία 29,1 δισ. δολαρίων. Ο γιος της, Stephen Badger, είναι ο σημερινός πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του κολοσσού.
Το άλλο ποσοστό της Mars μοιράζονται ο αδερφός της Jacqueline, John, και οι τέσσερις κόρες του εκλιπόντος πια τρίτου αδερφού, Forrest Jr (πέθανε τον Ιούλιο του 2016). Για το άλλο παιδί του Forrest του Πρεσβύτερου, τη Janet, δεν είναι τίποτα μα τίποτα γνωστό!
Βλέπετε είναι ακραία μυστικοπαθείς όλοι τους. Η δυναστεία ζούσε για σειρά δεκαετιών μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ήδη από την εποχή που κάποιος Frank Mars μάθαινε τα μυστικά της σοκολάτας ως σχολιαρόπαιδο.
Παρά την απήχηση βέβαια των γλυκισμάτων του, τα μισά έσοδα από αυτά τα 35 δισ. δολάρια ετησίως προέρχονται από τα προϊόντα περιποίησης κατοικιδίων που έχει η Mars στην κατοχή της, τη Mars PetCare, η οποία μεταξύ πολλών άλλων έχει και τις Pedigree, Royal Canin, Whiskas κ.ά.
Ακόμα και σήμερα, ελάχιστα είναι γνωστά για τους ανθρώπους που διαχειρίζονται τις γλυκές τύχες του κόσμου. Ξέρουμε, ας πούμε, ότι τα εγγόνια του Frank δεν έχουν ενεργό ρόλο στα καθημερινά πεπραγμένα του ομίλου και κληρονόμησαν την εταιρία το 1999, όταν έφυγε από τον κόσμο ο πατέρας τους Forrest Sr.
Έξι από τα μέλη της οικογένειας παίζουν ανελλιπώς στις λίστες του Forbes με τους 400 πλουσιότερους Αμερικανούς, την ίδια ώρα που η φαμίλια εναλλάσσει δεύτερες και τρίτες θέσεις με τη βιομηχανική δυναστεία των Koch. Οι Waltons των Walmart είναι απλησίαστοι για όλους.
Ας δούμε τι άλλο είναι γνωστό για μια δυναστεία που περνά στα «ψιλά» της ειδησεογραφίας επειδή έτσι ακριβώς το θέλει…
Ο «πατριάρχης» της δυναστείας, Frank Mars, έμαθε να φτιάχνει σοκολάτες ήδη από τα μικράτα του. Γεννήθηκε το 1882 στη Μινεσότα και μυήθηκε στα μυστικά της ζαχαροπλαστικής από τη μαμά του. Ο μικρός, σωστό επιχειρηματικό δαιμόνιο, την έπεισε να πουλάνε τα γλυκίσματα που έφτιαχναν στην κουζίνα τους.
Όταν τέλειωσε το σχολείο, άρχισε να φτιάχνει γλυκά από μελάσα. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1911, με τη δεύτερη πια γυναίκα του (με την πρώτη απέκτησαν τον γιο του, Forrest Sr) ίδρυσαν τη Mars Candy Factory στην Τακόμα της Ουάσιγκτον (την πολιτεία).
Παρά το γεγονός ότι η επιχείρηση πήγαινε καλά, θα έβαζε τελικά λουκέτο, μιας και ο Frank δεν υπολόγισε σωστά το μεγαθήριο που λειτουργούσε στην ίδια πόλη και του έκανε αθέμιτο ανταγωνισμό.
Κανένα πρόβλημα για τον Frank, το 1920 πήρε τη γυναίκα και την κόρη του (τον γιο του τον ξαπέστειλε στον Καναδά να ζήσει με τη μαμά του), μετακόμισαν στη Μινεάπολις της Μινεσότα και έχτισε νέο εργοστάσιο γλυκισμάτων σοκολάτας (Mar-O-Bar Co). Το οποίο τα πήγε τόσο καλά που μπήκε στο χρηματιστήριο ως Mars Inc και έκανε πλούσιο το ζευγάρι.
Τώρα οδηγούσαν ένα πανάκριβο αμάξι και είχαν δύο εξοχικά, σε Ουισκόνσιν και Τενεσί. Όσο για το άλογο της Ethel, κέρδισε το 1940 το περίφημο Kentucky Derby και έβαλε τους ιδιοκτήτες του στα μεγάλα σαλόνια της αριστοκρατίας.
Μόνο που αυτό δεν ήταν όλο, κάθε άλλο! Το 1923, όσο η Mars μεγάλωνε μέρα με τη μέρα, ο γιος του Frank πήγε να ζήσει μαζί του και κατέβασε μια καλή ιδέα, τα «μαντολάτα σοκολάτας». Αυτά που λέμε σήμερα μπάρες σοκολάτας! Μέχρι και όνομα είχε βρει, ήθελε να τα πει… Milky Way.
Και ήταν πράγματι ο Forrest Edward Mars Sr αυτός που θα έκανε την εταιρία κολοσσό. Τσακώθηκε με τον πατέρα του, πήρε την ευχή του και ένα κεφάλαιο για να ξεκινήσει και το 1932 ήταν έτοιμος να κάνει το δικό του άλμα προς τα εμπρός.
Παρά το γεγονός ότι σοκολατένιες μπάρες έφτιαχνε ήδη ο Frank, η ιδέα του μικρού ήταν επαναστατική για την εποχή. Παρουσίασε λοιπόν τη Milky Way στον κόσμο και ο κόσμος τον αντάμειψε κάνοντάς τη την εμπορικότερη σοκολάτα της Αμερικής.
Ο γιος δεν θα σταματούσε εδώ, καθώς είχε ένα σωρό ιδέες. Το 1932 ήρθε η Mars Bar και το 1941 τα M&Ms. Αποξενωμένος πια εντελώς από τον πατέρα του, δεν είχε το μυαλό του μόνο στα γλυκά, αλλά και στο ρύζι. Την άλλη επιχείρησή του θα την έχετε ακουστά, Uncle Ben’s την είπε!
Ο Forrest δεν μεγάλωσε με τον πατέρα του. Λίγο μετά τον δεύτερο γάμο του Frank, πήγε να ζήσει με τη μητέρα του στον Καναδά. Σπούδασε στο Yale και με τον πατέρα του επανενώθηκαν μόνο μετά το πέρας των σπουδών του, όταν πήγε να δουλέψει στην πατρική επιχείρηση.
Δεν τα πήγαν ποτέ καλά, καθώς ο Frank ήταν ευχαριστημένος με όσα είχε χτίσει και ο τζούνιορ ονειρευόταν επεκτάσεις στο εξωτερικό. Και έκανε το δικό του. Εξαργύρωσε το μερίδιό του στη Mars και πήγε στην Αγγλία για να φτιάξει τη Mars Bar του και τα Maltesers μετά. Ακόμα χειρότερα, πριν τα κάνει όλα αυτά, είχε πάει να δουλέψει στα ευρωπαϊκά εργοστάσια της Nestle.
Στην Αγγλία εξαγόρασε επίσης το 1934 και μια εταιρία με κονσέρβες για σκυλιά, την οποία μετονόμασε σε Chappie’s και κυριάρχησε στην αγορά. Γι’ αυτό και όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να φτιάξει κι εκεί μια εταιρία με προϊόντα για κατοικίδια, την Pedigree. Και την Uncle Ben’s φυσικά.
Σε άλλη μια επίδειξη της επιχειρηματικής του ιδιοφυΐας, ήθελε τώρα (1940) να παρασκευάσει μια σοκολάτα «που να λιώνει στο στόμα, όχι στα χέρια». Και την έφτιαξε καλύπτοντάς τη με ένα σκληρό περίβλημα. M&M’s την είπε και κυριάρχησε ξανά στην αγορά. Το 1954 κυκλοφόρησαν και σε γεύση φιστικιού, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν αλλεργικός στο φιστίκι.
Μεγιστάνας και ο ίδιος πια, κληρονόμησε το 1964 και την εταιρία του πατέρα του, τη Mars Inc., τις οποίες συγχώνευσε σε έναν γλυκό κολοσσό που δεν είχε ξαναδεί ο κόσμος. Ο Frank έφυγε από τον κόσμο το 1934 και κανείς δεν ξέρει σε ποιου τα χέρια ήταν η Mars για αυτά τα 30 χρόνια! Μπορεί να ήταν στα χέρια της κόρης του (από τον δεύτερο γάμο του), Patricia Mars, η οποία έφυγε από τον κόσμο το 1965.
Μιλάμε εξάλλου για μια τόσο μυστικοπαθή εταιρία που το 1999, όταν πέθανε ο Forrest o Πρεσβύτερος, ο ιδρυτής και πρόεδρός της, η Mars δεν αναγνώριζε ούτε ότι πέθανε ούτε ότι είχε δουλέψει ποτέ γι’ αυτή!
Χαρακτηριστικό της μυστικοπάθειάς τους ήταν το γεγονός ότι το 1993 ένας δημοσιογράφος του «Washington Post Magazine» προσκλήθηκε να μπει στο εργοστάσιο της Mars. Ήταν τέτοια δημοσιογραφική επιτυχία που το περιοδικό ξεπούλησε στη στιγμή. Κανείς πριν ή μετά δεν μπορούσε να περηφανεύεται για τέτοιο «λαβράκι».
Ο Forrest απέκτησε 4 παιδιά στη ζωή του, τους Forrest Jr, John, Janet και Jacqueline. Είχε αποσυρθεί από τη Mars ήδη από το 1980 και μέχρι να φύγει από τον κόσμο το 1999, στα 95 του χρόνια, είχε δει την περιουσία του να αγγίζει τα 4 δισ. δολάρια. Πράγματι, ήταν τόσο πλούσιος που εκείνη τη χρονιά το Forbes τον κατέταξε στην 30ή θέση των πλουσιότερων Αμερικανών.
Ακόμα καλύτερα, τις αμέσως δύο παρακάτω θέσεις κατέλαβαν οι δυο γιοι του, Forrest ο Νεότερος και John. Οι οποίοι ακολούθησαν την ίδια στρατηγική στην επιχειρηματική και προσωπική ζωή τους, την απόλυτη μυστικοπάθεια.
Μια πρακτική που κρατούσε τουλάχιστον από την εποχή που ο Forrest Sr πατεντάρισε τη μέθοδο για το ρύζι Uncle Ben’s και το Πεντάγωνο προσπάθησε να τον σύρει στα δικαστήρια για να την εκμαιεύσει και να προμηθεύσει καλύτερα τους στρατιώτες στο μέτωπο.
Ο Forrest Sr απέφευγε φωτογραφίες και συνεντεύξεις, είναι πάντως γνωστό (από τα δισέγγονα του πια που είναι λιγότερο μυστικοπαθή) πως ήταν σχετικά τσιγγούνης. Και μεγάλωσε τα παιδιά του όπως είχε μεγαλώσει και ο ίδιος, σε πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία και πανεπιστήμια μεν, αλλά μετρημένα στην καθημερινότητά του. Έπρεπε να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού, ας πούμε, για να κερδίζουν το χαρτζιλίκι τους.
Το περιοδικό «Fortune» έγραφε γι’ αυτόν το 1984 πως είχε «ακραία ιδιοσυγκρασία», κατάφερε ωστόσο να γίνει «ένας από τους πιο πετυχημένους και λαμπρούς επιχειρηματίες του αιώνα».
Σήμερα, η Jacqueline και ο John είναι τα μεγάλα αφεντικά της Mars Inc, χωρίς ενεργό ωστόσο ρόλο στον όμιλο. Η Jacqueline είναι μάλιστα η μόνη από τη δυναστεία με τρόπο ζωής που «αντανακλά το καθεστώς της ως δισεκατομμυριούχος», όπως παρατηρούσε το «The Washingtonian» το 2008.
Η Jacqueline και ο πρώτος σύζυγός της, David Badger, απέκτησαν 3 παιδιά και ένα από αυτά, ο Stephen Badger, είναι ο σημερινός πρόεδρος της Mars Inc. Είναι κάτω από τη δική του διοίκηση και σχετικά πρόσφατα που η εταιρία άρχισε να κάνει άνοιγμα στον κόσμο.
«Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας μας, στην πραγματικότητα για το 99% της ιστορίας μας, είχαμε επιλέξει να μείνουμε μακριά από τη δημόσια σφαίρα, θέλαμε όμως οι εταιρίες μας να αφορούν τους καταναλωτές. Κι όμως, οι καιροί έχουν αλλάξει», δήλωσε πρόσφατα στο Business Insider.
Χαρακτηριστικό αυτού είναι το γεγονός πως για τον άλλο μεγαλοϊδιοκτήτη του κολοσσού, τον αδερφό της Jacqueline, John, δεν είναι τίποτα γνωστό. Παρά μόνο το γεγονός ότι τον Μάρτιο του 2015 τον έκανε ιππότη η βασίλισσα της Αγγλίας. Ξέρουμε επίσης ότι έχει τρία παιδιά και είναι απόφοιτος του Yale.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως το Forbes, περιλαμβάνοντάς τον στις λίστες με τους πλουσιότερους του κόσμου μεταξύ 2010-2014, σχολίαζε δεικτικά πως είναι «ο πλουσιότερος άνθρωπος η φωτογραφία του οποίου δεν είναι διαθέσιμη στο περιοδικό». Σήμερα μας λέει πως είναι ο 19ος πλουσιότερος Αμερικανός και στο Νο 33 των πλουσιότερων του πλανήτη με περιουσία 29,2 δισ. δολαρίων.
Τόσο ο ίδιος όσο και ο αποθανών Forrest Jr κληρονόμησαν επίσης την απλότητα του πατέρα τους, καθώς ζουν σε διαμερίσματα «σχετικά προσιτά», όπως σχολιάζει με νόημα το Forbes.
«Όσο μεγάλωνα, έμοιαζε πολύ φυσιολογικό», λέει η κόρη του Forrest Jr, Pamela Mars, «δεν ένιωθα διαφορετικά από κανέναν άλλο. Κάναμε τις δουλειές του σπιτιού, πηγαίναμε σχολείο. Δεν ζούσαμε διαφορετική ζωή από κανέναν από τους φίλους μου».
Καθεμιά από τις 4 κόρες του Forrest Jr (Victoria, Valerie, Pamela και Marijke) κληρονόμησαν το 2016 από ένα 8% στη Mars. Όλες τους δουλεύουν στην εταιρία και εναλλάσσουν μάλιστα μεταξύ τους τις υψηλόβαθμες θέσεις τους. Και τους ρόλους στο διοικητικό συμβούλιο φυσικά.
Η παροιμιώδης μυστικοπάθεια τόσο της οικογένειας όσο και της εταιρίας έκαναν για σειρά δεκαετιών τα πηγαδάκια του Τύπου να αποκαλούν το στρατηγείο της στη Βιρτζίνια «Κρεμλίνο».
Σήμερα η Mars είναι η πέμπτη μεγαλύτερη ιδιωτικών συμφερόντων εταιρία των ΗΠΑ και το «Fortune» την κατέτασσε κάποτε ως το καλύτερο μέρος για να δουλεύεις. Όπως λέει η Pamela Mars, η επιτυχία της βασίζεται στους ίδιους πέντε πυλώνες που είχε σκαρώσει ο παππούς της: ποιότητα, υπευθυνότητα, αμοιβαιότητα, αποδοτικότητα και ελευθερία.
Είναι σαφές πως η Mars Inc προσπαθεί σήμερα να βγάλει από πάνω της το πέπλο του μυστηρίου. Όσο για την οικογένεια, έτσι κι έτσι…
